HƏŞR VƏ MƏHŞƏR
Əhli Sünnə vəl Cəmaat insanların öldükdən sonra sorğu-sual olunmaları üçün Həşr
olunacaqlarına da iman edirlər. İnsanlar dirildikdən sonra mələklər onları çılpaq, ayaqyalın və xitan
olunmamış (sünnətsiz) olaraq Mevqif (hesab üçün durulacaq yer) deyə adlanan yerə həşr edəcəklər.
«Siz bizim hüzurumuza ilk dəfə sizi yaratdığımız kimi tək-tənha, özü də sizə verdiyimiz (var-
dövləti, əhli-əyalı) arxanızda (dünyada) qoyub gəlmisiniz». (əl-Ənam 94). «Biz qiyamət günü onları
üzü üstə sürünə-sürünə, kor, lal və kar kimi məhşər ayağına çəkəcəyik». (əl-İsra 97). «O gün
(qiyamət günü) dağları (yerindən qoparıb) hərəkətə gətirəcəyik. (O vaxt) yeri dümdüz görəcəksən,
(möminləri və kafirləri) bir yerə toplayacaq, onların heç birini (kənarda) qoymayacağıq». (Kəhf 47).
«O gün (qiyamət günü) biz müttəqiləri Rəhmanın hüzuruna möhtərəm elçilər (şahanə qafilələrlə
gələn əziz qonaqlar) kimi cəm edərik». (Məryam 85-86). «O, gün insanlar (qəbrlərindən qalxıb) heç
bir başqa tərəfə meyl etmədən (hamını məhşərə) çağıran İsrafilin ardınca gedəcəklər. Rəhmanın
(əzəməti və heybəti) qarşısında səslər kəsiləcək, yalnız pıçıltı eşidəcəksən». (Ta Ha 108). «Siz (ey
insanlar!) üç zümrəyə ayrılacaqsınız, sağ tərəf sahibləri. Kimdir onlar? Sol tərəf sahibləri. Kimdir
onlar? Və birdə öndə olanlar!» (əl-Vaqiə 7-10). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu:
«İnsanlar qiyamət günü çılpaq, ayaqyalın və xitan olunmamış (sünnətsiz) halda həşr ediləcəksiniz
və şübhəsiz yaradılmışlar arasında qiyamət günündə ilk paltar geyindirilən adam İbrahim –
əleyhissəlam – olacaqdır». Aişə – radıyallahu anhə – dedi: «Ey
Allah
ın Rəsulu! Kişilər, qadınlar
(birlikdə çılpaq olaraq həşr ediləcəklər və) bir-birilərinə baxmayacaqlar?» Peyğəmbər – sallallahu
aleyhi və səlləm – buyurdu: «Bu kimi şeylərə baxmaq belə ağır olacaqdır». Ənəs b. Məlik –
45
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, bir nəfər Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – dən soruşdu:
«Ey
Allah
ın Rəsulu! Necə olur ki, kafir üzü üstə həşr edilir». Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm
– buyurdu: «Dünyada onu iki ayağı üstə yeridən, qiyamət günündə onu üzü üstə yeritməyə qadir
deyilmi?».
Mevqif – (hesab üçün durulacaq yerdə) günəş insanların başlarına doğru yaxınlaşacaqdır və
insanları tər, həyəcan bürüyəcəkdir. Kimi topuqlarına qədər, kimisi diz qapaqlarına qədər, kimisi
sinəsinə qədər, kimisi də qırtlağına qədər tərə düşəcəkdir. «(Ya Məhəmməd!)
Allah
ı zalimlərin
etdikləri əməllərdən əsla qafil sanma!
Allah
onları cəzasını yubadıb elə bir günə saxlayır ki, həmin
gün gözləri hədəqəsindən çıxar. Belə ki, onlar başlarını yuxarı qaldırıb durar, gözlərini də qıpa
bilməzlər. Onların qəlbləri də boşdur». (Ürəkləri duyğusuzdur, orada xeyirdən heç bir əsər-əlamət
yoxdur). (İbrahim 42-43). «(Ya Peyğəmbər!) Onları ürəklərin ağıza gələcəyi, udquna belə
bilməyəcəkləri yaxın günlə qorxut. (O gün) zalimlərin nə bir dostu, nə də sözü keçən bir şəfaətçisi
olar.
Allah
gözlərin xəyanətini və qəlblərin gizlətdiyini biləndir». (əl-Mumin 18). «Ey cinlər və
insanlar! Sizinlə əməlli-başlı məşğul olacağıq». (ər-Rəhman 31). «Ruhun (Cəbrailin) və mələklərin
səf-səf duracağı gün rəhmanın izn verdiyi kimsələrdən başqa heç kəs danışmayacaq, danışan da
doğrunu deyəcəkdir». (ən-Nəbə 38). Əbu Hureyrə – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «İnsanlar qiyamət günü o qədər tərləyəcəklər ki, onların
tərləri yerin içinə yetmiş arşın qədər girəcəkdir. (Oranı isladacaqlar). Onlardan birinin təri
qulaqlarının ortasına qədər çatacaqdır».
Əməllərinə görə isə bir qrup insanlar o dəhşətli bir gündə
Allah
– sübhanəhu və təalə – nin
kölgəsi altında olacaqlar. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «
Allah
ın qiyamət günü
kölgələdiyi bir qrup insanlar olacaqdır: «Ədalətli imam, varlığını
Allah
yolunda verən gənclər, qəlbi
məscidlərə bağlı olan,
Allah
xatirinə bir-birini sevən, gözəl bir qadın tərəfindən cəlb olunan və
«mən
Allah
dan qorxuram!» deyib ondan uzaqlaşan, gizli sədəqə verən və təklikdə
Allah
ı yad edib
ağlayan».
Allah
bizi də onlardan etsin. Amin!
HAQQ – HESAB
Əhli Sünnə vəl Cəmaat insanların dirildikdən sonra əməllərinin qarşılığının veriləcəyinə və
əməllərinin hesaba çəkiləcəyinə inanırlar. Əməl səhifələri açılacaqdır. Kitabı sağ tərəfdən veriləcək
olanlar yüngül haqq-hesab olunacaqlar və onlar yaxınlarının yanına sevinclə dönəcəklər. Kitabı sol
tərəfdən və ya arxa tərəfdən verilən kimsə isə həlak olmasını təmənna edərək Cəhənnəmə
atılacaqdır. O: «Kaş ki, mənim kitabım verilməyərdi! Kaş ki, hesabımın nə olduğunu bilməzdim!»
deyəcəklər. «Peyğəmbər göndərilən ümmətləri sorğu-suala çəkəcək, göndərilən peyğəmbərləri də
sorğu-sual edəcəyik». (əl-Əraf 6). «Əməl dəftərləri açılacağı zaman». (ət-Təkvir 10). «Kimin əməl
dəftəri sağ əlinə verilmişsə onunla yüngül haqq-hesab çəkiləcək və o, ailəsinin, yaxınlarının yanına
sevinclə qayıdacaqdır. Kimin əməl dəftəri arxa tərəfdən verilmişsə o: «Ay öldüm!» deyə şivən
qopardacaq və Cəhənnəmə varid olacaqdır». (əl-İnşiqaq 7-10). «Əməl dəftəri sağ əlinə verilən
kimsə deyəcəkdir: «Alın, əməl dəftərimi oxuyun. Mən öz hesabıma yetişəcəyimə möhkəm
inanmışdım!».Bundan belə o xoş güzaran içində yüksək bir Cənnətdə olacaqdır. Əməl dəftəri sol
əlinə verilən isə deyəcəkdir: «Kaş əməl dəftərim mənə verilməyəydi, hesabımın nə olduğunu
bilməyəydim!». (əl-Haqqə 19-27). «Əməl dəftəri qarşısına qoyulacaq. (Ya Məhəmməd!)
günahkarların orada yazılmış pis əməllərindən qorxduqlarını görəcəksən. Onlar belə deyəcəklər:
«Vay halımıza! Bu əməl dəftəri niyə heç bir kiçik və böyük günhalarımızı nəzərdən qaçırmadan
hamısını sayıb qeydə almışdır». (əl-Kəhf 49). «Biz hər bir insanın əməlini öz boynundan asar və
qiyamət günü (bütün əməllərini) açıq kitab kimi qarşısına qoyarıq. Oxu kitabını. Bu gün sən özün-
özünə haqq-hesab çəkməyə kifayətsən». (əl-İsra 13-14).
Qiyamət günü tərəzilər qurulacaq və bununla qulların əməlləri çəkiləcəkdir. Qulun əməllərinin
46
əvəzi hesaba çəkiləcəkdir və etdiklərinin qarşılığı onlara veriləcəkdir. «O gün əməllərin çəkilməsi
haqdır. Tərəziləri ağır gələnlər nicat tapanlardır. Tərəziləri yüngül gələnlər isə ayələrimizə
haqsızlıq etdiklərindən özlərinə zərər eləyənlərdir». (əl_Əraf 8-9). «Biz qiyamət günü ədalət
tərəzisi quracağıq. Heç kəsə əsla haqsızlıq edilməz. Bir xardal dənəsi ağırlığında olsa belə, hər
hansı bir əməli nəzərə alarıq. Haqq-hesab çəkməyə biz kifayətik». (əl-Ənbiya 47). Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Hər kim incədən-incəyə (yüngül) hesaba çəkilərsə o əzaba
uğramış olacaqdır». Aişə – radıyallahu anhə – dedi:
Allah
: «Onunla yüngül haqq-hesab çəkiləcək».
(əl-İnşiqaq 8) deyə buyurmadımı?» Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «O,
əməllərin ərzi haqqındadır». Əbu Hureyrə – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Heç şübhəsiz ki, qiyamət günü iri cüssəli, yekə bədənli
birini gətirirlər. Lakin
Allah
yanında ağcaqanadın qanadı ağırlığında (bir savabı) da olmaz. Bu ayəni
oxuyun: «Onlar o, kəslərdir ki, Rəbbinin ayələrini və onun hüzurunda duracaqlarını inkar etdilər.
Onların bütün əməlləri puça çıxmışdı. Buna görə də biz onlar üçün heç bir daş-tərəzi
qurmayacağıq». (əl-Kəhf 105). İbn Məsud – radıyallahu anhu – bir dəfə Ərak ağacından bir misvad
qırdıqda ayaqlarının olduqca incə olduğundan onu görənlər gülməyə başladılar. Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Nəyə gülürsünüz?» «Ey
Allah
ın Rəsulu! Ayaqlarının incəliyinə
gülürük!» O, buyurdu: «Nəfsim əlində olan
Allah
a and olsun ki, onlar mizanda (tərəzidə) Uhuddan
da ağır gələcəklər».
Bütün bu əməllərdən başqa insanın etdiyi zikrlər də tərəzilərdə çəkiləcəkdir. Əbu Məlik əl-Əşari
– radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Təharət
imanın yarsıdır, əlhəmdulilləh də mizanı doldurur». Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «Rəhmanın sevdiyi, mizanda ağır gələn və dildə yüngül iki kəlmə vardır: «Sübhənəllahi və
Bilhəmdihi və Subhənallahul Azim».
Qulun etdiyi bütün əməllər çəkiləcəkdir. Əgər xeyr işləmişsə xeyr görəcəkdir, əgər pislik
etmişsə pisliklə qarşılaşacaqdır. «Kim zərrə qədər yaxşı iş görmüşdürsə, onun xeyrini görəcəkdir,
kim zərrə qədər pis iş görmüşdürsə, onun zərərini görəcəkdir». (əz-Zilzal 7-8). «Rəbbinə and
olsun ki, biz onların hamısını sorğu-suala çəkəcəyik». (əl-Hicr 92).
Buna görə də yaxşılıq on qatdan yeddi yüz qata və
Allah
ın qulları olan lütfü, qullarına bir ehsan
olmaq üçün daha çox qatlarla da mükafatlandırılacaqdır. Pis əmələ gəldikdə isə pisliyin də əvəzi
onun bir bənzəri olacaqdır. İnsan işlətdiyi pislikdən başqası ilə cəzalandırılmayacaqdır. «Kim yaxşı
bir iş görərsə, ona həmin işin on qat əvəzi verilər. Kim pis bir iş görərsə, ona həmin işin misli
qədər cəza verilər. Onlara haqsızlıq edilməz». (əl-Ənam 160). İbn Abbas – radıyallahu anhu –
rəvayət edir ki, Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – də Uca və Böyük
Allah
dan etdiyi rəvayətdə
buyurur: «
Allah
bütün yaxşı və pis əməlləri yazmışdır». Sonra bunu açıqladı: «Hər kim bir yaxşılıq
etməyi niyyət edib, lakin onu yerinə yetirməzsə
Allah
onu öz dərgahında tam bir həsənət (savab)
olaraq yazar. Hər kim də bir yaxşılıq etməyi niyyət edib və onu yerinə yetirərsə,
Allah
onu öz
dərgahında bir həsənət olaraq yazar. Hər kim pis əməl etməyi niyyət edib və onu yerinə yetirərsə,
Allah
onu öz dərgahında tam bir pis əməl olaraq yazar».
Qiyamət günü haqq-hesab iki cür olacaqdır.
1. HİSƏBUL-ƏRZ – təqdim etmək deməkdir. Onlara əməlləri təqdim olunacaqdır. Məs: Əbu
Abdurrahman ən-Nubulli deyir ki, mən Abdullah b. Amr – radıyallahu anhu – nin belə dediyini
eşitdim: Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Qiyamət günü mənim ümmətimdən bir
nəfəri bütün insanların qarşısında çağıracaqlar. Onun qarşısına günahlarla dolu doxsan doqquz
kitab qoyulacaq. Hər birinin uzunluğu gözün son görmə hədd qədər olacaqdır». Sonra ondan
soruşacaqlar. «Sən bunlardan hansınısa inkar edirsən?» O: «Yox, ya Rəbbim!» deyəcəkdir.
Allah
buyuracaq: «Səndə bunlara qarşı bir yaxşı əməl varmı?» Həmin şəxs qorxudan özünü itirərək:
«Yox, ya Rəbbim!» deyəcəkdir. Ona deyiləcək: «Sənin bir yaxşı əməlin var. Bu əməlinə görə sənə bu
gün ədalətsizlik olmayacaqdır». Onun qarşısına: «Lə İləhə İlləllah» kəlməsi yazılmış vərəqə
çıxarılacaq. Həmin insan deyəcək: «Ya Rəbbim! Bu vərəq bu qədər günahların qarşısında nə gücə
47
malikdir». Günahları tərəzinin bir gözünə, həmin kəlməni isə tərəzinin o, biri gözünə qoyacaqlar.
«Lə İləhə İlləllah» olan tərəzi ağır gələcəkdir. Rahmən və Rahim olan
Allah
ın adı qarşısında heç bir
şey ağır gəlməz».
2. HİSƏBUN-NİQAS – münaqişə etmək deməkdir. Onlarla etdikləri əməllərə görə münaqişə
ediləcəkdir. Məs: İbn Ömər – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallalahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: «
Allah
mömini yaxınlaşdırar. Onun üzərinə örtüyünü qoyar və onu örtər. Ona
buyurar: «Filan günahını bilirsənmi? Filan günahını bilirsənmi?» Qul da: «Bəli, ya Rəbbim!» deyər.
Bütün günahlarını ona tək-tək söyləyərlər. Qul artıq həlak olduğunu zənn etdiyi təqdirdə
Allah
ona
buyuracaq: «Dünyada ikən səni bu günahlardan saxladım. Bu gün də bu günahlarını sənə
bağışlayıram». Sonra ona etdiyi yaxşılıqların yazıldığı kitabı verərlər.
Kafir və münafiqə gəlincə: «Bütün insanların eşitdiyi bir şəkildə onlara deyiləcək. Bun -
lar Rəbbinə qarşı yalan söyləyən kimsələrdir. Bunu da bilin ki,
Allah
ın lənəti zalimlərin
üzərindədir» deyiləcəkdir. «
Allah
a iftira yaxandan daha zalim kim ola bilər? Onlar
Allah
ın hüzuruna
gətirilir, şahidlər belə deyərlər: «Bunlar Rəbbi barəsində yalan söyləyənlərdir!» Bilin ki, zalimlər
Allah
ın lənətinə gələcəklər. (Hud 18). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Qiyamət
günü kafir gətrilir və ona: «Nə deyirsən? Əgər yer dolusu qədər qızılın olsaydı onu (qaytarmaq
üçün) fidyə verərdin?» deyə soruşulacaq. O: «Bəli» deyə cavab verəcəkdir. Bu dəfə ona deyiləcək:
«Səndən daha yüngül və asandı istənilmişdi». Bir rəvayətdə: «Mənə heç bir şeyi şərik qoşmamağın
(istənilmişdi). Lakin sən şərik qoşmaqdan başqa bir şey qəbul etmədin!».
Kafirlərin yaxşı və pis əməlləri tərəzidə çəkiləcək kimsələrin əməlləri kimi hesaba
çəkilməyəcəkdir. Çünki onların yaxşı əməlləri yoxdur. Ancaq əməlləri sayılıb və əməllərindən
xəbərdar olunacaqlar. Onlara etdikləri söyləniləcək və bununla da rəzil ediləcəklər. «Biz onların
etdiklərin əməlləri qəsdən dağınıq zərrələrə döndərərik». (əl-Furqan 23). «Rəbbini inkar edənlərin
əməlləri fırtınalı bir gündə küləyin sovurub apardığı külə bənzəyir. Onlar etdikləri əməllərdən heç
bir fayda əldə edə bilməzlər. Budur (haqq yoldan) azıb uzaqlaş-maq». (İbrahim 18). «O gün nə bir
insan, nə də bir cinn günahı barəsində sorğu-sual olunmayacaqdır. Günahkarlar üzlərindən
tanınacaq, kəkillərindən və ayaqlarından tutulub yaxalanacaqlar». (ər-Rahmən39). Çünki kafirin
etdiyi yaxşı əməllərinin əvəzi dünyada veriləcəkdir. Qiyamət günü gələcəyi vaxt savabların yazıldığı
səhifələrin bom-boş olduğunu görəcəkdir. Ənəs b. Məlik – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Kafir yaxşı bir iş gördüyü zaman onun
müqabilində dünyada ikən əvəzi verilir. Möminə gəlincə şübhəsiz
Allah
onun həsənətlərini axirəti
üçün onun lehinə saxlayır. Dünyadakı itaətinə görə isə onun ruzisini verir».
Buna görə də əziz və hörmətli qardaş və bacılarım gününüzü və vaxtınızı nəyə sərf etdiyinizi
fikirləşin. Çünki o günü bu haqda fikirləşmək sizə heç bir fayda verməyəcəkdir. İbn Məsud –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Qiyamət
günü hər bir qul beş şey haqqında: ömrünü nəyə sərf etdiyini, cavanlığını necə keçirdiyini, var-
dövləti necə qazanıb hara xərclədiyini və öyrəndiyi elmə necə əməl etdiyi barəsində
soruşulmadıqca ayağını Rəbbinin hüzurundan çəkməyəcəkdir».
SİRAT
Əhli Sünnə vəl Cəmaat qiyamət günü insanların keçəcəkləri sirat körpüsünə də inanırlar. Sirat –
məna etibarı ilə geniş yol, izlənilən yol deməkdir. «Şübhəsiz ki, bu mənim siratımdır (yolumdur). O
halda ona uyun». (əl-Ənam 153).
Allah
ın haqq dini olan bu siratın üzərində doğru yeriyən bir
kimsə axirətdə də o, siratın üzərində doğru yeriyə biləcəkdir.
Sirat Cəhənnəm üzərində qurulmuşdur. Tükdən incə və qılıncdan itidir. Cənnət ilə Cəhənnəm
arasındakı körpüdür. İnsanlar əməllərinə görə siratın üzərindən keçəcəklər. Kimisi bir göz
qırpımında, kimisi ildırım kimi, kimisi rahat əsən külək kimi, kimisi yürüyən at kimi, kimisi dəvə
48
kimi, kimisi yeriyərək, kimisi qaçaraq, kimisi sürünərək, kimiləri də zəncirlərlə tutulub Cəhənnəmə
salınacaqdır. Hər kəs əməlinə görə oradan keçəcəkdir. Ta ki, günahlarından və kirşərindən
təmizlənənə qədər. Siratı keçən kimsə isə Cənnətə girməyə hazır olacaqdır. «O gün kişilərin və
qadınların nurunun onların önlərindən və sağ tərəfindən axıb şölə saçdığını (sirat körpüsündə
onlara yol göstərdiyini) görəcəksən». (əl-Hədid 12). Aişə – radıyallahu anhə – deyir ki, Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – dən: «(Yadda saxla! Qiyamət günü) Elə bir gündür ki, yer başqa bir
yerlə, göylər də başqa göylərlə əvəz olunacaq!». (İbrahim 48) – ayəsi haqqında: «O gün insanlar
harada olacaqlar, ya Rəsulullah?» deyə soruşdum. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm -
buyurdu: «Sirat üzərində».
Siratı keçdikdən sonra Cənnət ilə Cəhənnəm arasındakı bir körpüdə dayandırılırlar və birinin o
biri üzərindəki haqqı qisas yolu ilə alınır. Nəhayət tərtəmiz edildikdən sonra Cənnətə girmək üçün
onlara izn verilir.
HOVUZ
Əhli Sünnə vəl Cəmaat qiyamət günü Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in hovuzunun
(əl-Havdul –Məvrudun) olduğuna da inanırlar. Bu hövuzun suyu süddən daha ağ, baldan daha
şirindir. İyi miskdən gözəldir, ətrafındakı qədəhlərin sayı göydəki ulduzlar qədərdir. Eni bir aylıq,
uzunluğu da bir aylıq gedilən məsafə qədərdir. Ondan bir dəfə içən bir daha əbədiyyən susamaz.
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «mənim hövuzum bir aylıq məsafə qədərdir.
Suyu süddən ağdır, iyi miskdə gözəldir. Qədəhlərinin sayı göydəki ulduzlar qədərdir. Ondan bir
dəfə içən bir daha əbədiyyən susamaz».
Lakin dində yeniliklər etmişlər o dəhşətli istidə bundan məhrum olacaqlar. Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Sizdən hovuza ilk gələn mən olacağam. Mənim yanıma
gələcək olan oradan içəcək, oradan bir dəfə içən əbədiyyən susamayacaqdır. Mənim yanıma mənim
tanıdıqlarım, onların da məni tanıdıqları bir qisim insanlar gələcəklər. Mənimlə onların arasında
əngəl qoyulacaqdır». Başqa rəvayətdə: «Onlar məndəndirlər» deyəcəyəm. Mənə: «Sən onların
səndən sonra nələr uydurub ortaya çıxartdığını bilmirsən» Bu dəfə mən də «Məndən sonra
dəyişikliklər ortaya çıxaranlar məndən uzaq olsunlar, məndən uzaq olsunlar».
Hovuzun xüsusiyyətləri.
1. Uzunluğu bir ay gedilən məsafə qədərdir. 2. Eni bir ay gedilən məsafə qədərdir. 3.
Dördbucaqlı şəklindədir. 4. Suyu baldan şirindir. 5. Süddən ağdır. 6. Buzdan soyuqdur. 7. Bir dəfə
içən əbədiyyən susamaz. 8. Qədəhlərin sayı ulduzlərın sayı qədərdir. 9.İyi miskdən gözəldir. 10.
Ona axan su Cənnətdəki Kövsər bulağından iki qızıl və gümüş boru ilə axır.
Bəzi rəvayətlərdə hər bir Peyğəmbərin öz hovuzu olduğu da qeyd edilir. Peyğəmbər – sallallahu
aleyhi və səlləm – ə onlardan fərqli olaraq Cənnətdə Kövsər bulağı da veriləcəkdir. Kövsər – bol
nemətlər deməkdir.
Hovuz ilə Kövsərin fərqi.
1. Hovuz məşhərdə olacaq, Kövsər isə Cənnətdə. 2. Hovuzun ləfzi Quranda varid olmayıb,
Kövsər haqqında isə Quranda surə vardır. 3. Kövsər hovuzdan böyükdür. 4. Kövsər əslidir, hovuz
isə qoludur. 5. Kövsər yalnız Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – ə verilib, hövuz isə bütün
peyğəmbərlərə: «Həqiqətən biz sənə Kövsəri bəxş etdik». (əl-Kövsər 1). Səmura – radıyallahu anhu
– rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Hər bir Peyğəmbərin hovuzu
vardır. Onlar hansının hovuzundan daha çox insan su içmək üçün gəldiyi barədə bir-birləri ilə
iftixar edərlər. Su içmək üçün insanların saylarının ən çox olduğu hovuzun mənim olacağına ümid
edirəm». Lakin Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in hovuzu ən böyük, ən şirin və su içmək
üçün insanların saylarının ən çox olduğu hovuzdur.
Allah
bizi də onlardan etsin. Amin!
49
CƏNNƏT VƏ CƏHƏNNƏM
Əhli Sünnə vəl Cəmaat Cənnət və Cəhənnəmin insanların əbədiyyən qalmaq üçün girəcəkləri
yer olduqlarına inanırlar. Cənnət və Cəhənnəm yaradılmışdır. İndi də vardır. Əbədiyyən yox
olmazlar.
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – gecə namazına qalxdıqda bu duanı deyərdi: «Həmd
yalnız sənədir. Haqq olan sənsən. Sənin vədin də haqdır. Sənə qovuşmaq da haqdır. Sözün də
haqdır. Cənnət də haqdır. Cəhənnəm atəşi də haqdır. Bütün peyğəmbərlər də haqdır. Məhəmməd
də haqdır. Qiyamət də haqdır». Ubadə b. Samit – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Kim şəhadət etsə ki,
Allah
dan başqa haqq ilah yoxdur,
Məhəmməd onun qulu və Rəsuludur, İsa – əleyhissəlam – onun qulu və Rəsuludur, Məryəmə dediyi
söz və Ondan gəlmə bir ruhdur, Cənnət haqq, Cəhənnəm haqdır,
Allah
o insanı əməlindən asılı
olmayaraq Cənnətə salar». Başqa rəvayətdə Rəsulullah – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurur:
«Cənnətin hansı qapısından istərsə, onu oradan içəri salar!»
Cənnət əbədi nemətlər yurdudur.
Allah
oranı iman edilməsi fərz olan şeylərə iman edən,
Allah
və rəsuluna itaət edən, bunu da
Allah
a ixlas ilə və Rəsuluna tabe olaraq gerçəkləşdirən təqva sahibi
olan möminlər üçün hazırlamışdır. Oradakı nemətləri nə bir göz görmüş, nə də bir qulaq eşitmiş,
nə də bir insanın xatirindən keçmişdir. «İman gətirib yaxşı əməllər edənlər isə yaradılmışların ən
yaxşılarıdır. Onların öz rəbbi yanındakı mükafatı (ağacları) altından çaylar axan Ədn Cənnətləridir.
Onlar orada əbədi qalacaqlar». (əl-Bəyyinə 7-8). «Etdikləri əməllərin mükafatı olaraq (
Allah
dərgahında) möminlər üçün göz oxşayan nə cür nemətlər gizlənib saxlandığını heç kəs bilməz».
(əs-Səcdə 17). Ənəs b. Məlik – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah – sallallahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: «Qiyamət günü Cənnət əhlindən olub dünyada ən çətin və məşəqqətli həyat
sürən birisi gətirilir və Cənnətə bir dəfə salınıb çıxardılır». Ona: «Ey Adəm oğlu! Sən dünyada ikən
heç çətinlik və sıxıntı gördünmü?» O da: «Xeyr, ya Rəbbim! Mən heç bir həyat çətinliyi və sıxıntı
görmədim!».
Cəhənnəm isə
Allah
ı inkar edib, Rəsuluna baş qaldıran kafirlər, münafiqlər, müşriklər,
günahkarlar və zalimlər üçün hazırlanmışdır. Günahkarların atəşi əbədi deyildir. Kafirlərin atəşi isə
əbədi olaraq sönməz. Orada ağıla gəlməyən cəzalar və əzablar vardır. De ki: «Haqq
Rəbbinizdəndir. Kim istəyir inansın, kim də istəyir inanmasın (kafir olsun). Biz zalimlər üçün elə bir
atəş hazırlamışıq ki, onun pərdələri (dumanları) onları bürüyəcəkdir. Onlar imdad istədikdə onlara
qətran (yaxud yaradan axan irin-qan) kimi üzlərini büryan edən bir su ilə kömək ediləcəkdir. O, nə
pis içki, o Cəhənnəm necə də pis məskəndir». (əl-Kəhf 29). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm Dostları ilə paylaş: |