Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci

Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası 

 

Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 

2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 

 22 

 

MÖVZU  14.

 

Mum  reproduksiyanın  küvetə gipslənməsi.  Küvetə  gipsləmə  növləri. 

Polimerləşdirmə,  protezin  işlənməsi, parıldadılması,  cilalanması. 

 

Mum kompozisiyasının plastmasla  əvəz olunması üçün  xüsusi metal küvetdən istifadə olunur. 

Gipslənmənin 3 üsulu var: 

1. birbaşa 

2. əks 

3. qarışıq 

Küvet metal qutu olub, 4 ayrılan hissədən - əsasdan, əsasın dibindən, yuxarı hissədən, qapaqdan 

ibarətdir.  Küvet  düralminiumdan  və  latundan  hazırlanır.  Modelin  küvetdə  fiksasiyası  üçün  onu  duru 

gipsin köməyilə küvetin əsasına elə bərkidilir ki, səth üzərində artıq sahələr qalmasın. Sonra küvetin 

əsasına ikinci hissəsini keçirib, yenidən duru gips doldururlar. Bununla da ştampın ikinci hissəsi əldə 

olunur. 

Birbaşa gipsləmədə model okklüdatordan ayrılıb əsası elə kəsilir ki, küvetin əsasının kənarı süni 

dişlər  səviyyəsində  bir  qədər  yuxarıda  qalsın.  Üzərində  klammer  olan  gips  dişlərin  bir  hissəsi 

klammerin  çiyninin  yaxşı  gipslənməsi  üçün  kəsilir.  Model  nəmləndirilir,  gips  qarışdırılır,  küvetin 

əsasına doldurulur və model əsası küvetin dibində oturana qədər yerləşdirilir. Yanlardan çıxmış artıq 

gipsdən  ön  dişlərin  kəsici  kənarları,  vestibulyar  səthi,  yan  dişlərin  çeynəmə  səthlərini  örtmək  üçün 

yastıq formalaşdırılır.  Yalnız yuxarı dişlərin damaq səthi, aşağı dişlərin dil səthi sərbəst qalır. Bütün 

təbii və süni dişləri örtən gips yastıq çox möhkəm, hamar, ilişiksiz olmalıdır.  

Gips quruduqdan sonra küvetin kənarları təmizlənir, bir neçə dəqiqəlik digər gips porsiyasından 

izolyasiya  üçün  soyuq  suya  salınır  və  küvetin  yuxarı  hissəsi  qoyulur.  Duru  gips  qarışdırılıb,  daim 

küveti silkələyərək (qabarcıq) doldurulur, qapaqla kip bağlanır, artıq gips götürülür. Gips quruduqdan 

sonra  küvetin  iki  yarısı  arasına  gips  bıçağı  və  ya  şpatel  qoyulur.  Linqvari  hərəkətlə  küvet  açılır. 

Üzərində modelin yalnız gips əksi qalmış yuxarı hissə ayrılır. 

Aşağı hissədə gips yastıqla örtülmüş diş və klammerlərlə birgə model qalır. Dişlərin oral səthi 

gipsdən  azad  olur.  Yenidən  hər  iki  hissə  birləşdirilib,  qaynar  suya  salınır  və  mumun  tam  əriyib 

axmasına  qədər  gözlənilir.  Küvet  açılır,  hər  iki  yarısı  mumun  təmizlənməsi  üçün  nazik  qaynar  su 

şırnağı ilə yuyulur. Bu zaman  diqqət vermək lazımdır ki, gips yastığın kənarları sınmasın,  əks halda 

dişlər yuvasından çıxa bilər. 

Birbaşa üsuldan kauçuk, kiçik bazisli plastmas protez hazırlanmasında istifadə olunur. 

Plastmas protez hazırlanmasında  əsasən əks gipsləmədən istifadə olunur. Bunun  üçün modelin 

səviyyəsinə  qədər  gips  dişlərin  vestibulyar  tərəfindən  kəsik  aparılır.  Eləcə  də  klammer  qoyulacaq 

dişlər də kəsilib, model bir neçə dəqiqəliyinə suya salınır. 

Gips qarışdırılıb küvetin yuxarı hissəsinə doldurulur və süni dişətinə qədər modelin əsası gipsə 

oturdulur.  Quruduqdan  sonra  gips  küvetin  yuxarı  kənarı  səviyyəsində  kəsilir.  Dişlər,  klammerlərin 

çiyinləri  və  süni  dişəti  ilə  birgə  mum  bazis  küvetin  kənarlarından  hündürdə  gipsdən  azad  qalır. 

Gipslənmiş  modellə  birlikdə  küvetin  yuxarı  hissəsi  bir  neçə  dəqiqəliyə  soyuq  suya  salınır.  Sonra 

küvetin  əsası  qoyulur,  kiçik  porsiyalarla  gips  doldurulur,  əsasın  kənarlarına  qədər  gips  yığıldıqdan 

sonra qapaq kip bağlanaraq, gipsin artıqları çıxarılır. Gips bərkidikdən sonra küvet qaynar suya salınır, 

mum  əridikdən  sonra  çıxarılır,  küvet  açılıb  qaynar  su  ilə  yuyulur.  Küvetin  əsasında  süni  dişlər  və 

klammerlər, kontur küvetdə isə gips model qalır. 

Qarışıq gipsləmədə ön dişlərdə qüsurlar olduqda tətbiq olunur. Küvetin əsasına gips doldurulub 

model  yerləşdirilir.  Süni  dişəti olmadan  ön  dişlər  qoyularaq  gips  yastıqla  örtülür.  (düz  gipsləmədəki 

kimi), yan dişlər isə əks gipsləmədə olduğu kimi sərbəst qalır. Küvetin əsası bir neçə dəqiqəliyə suya 

salınır,  üzərinə  yuxarı  hissə  qoyulub,  gipslə  doldurulur  və  qapaqla  örtülür.  Gips  quruduqdan  sonra 

mum  əridilir.  Küvetin  əsasında  gips  model,  ön  gips  və  süni  dişlər  yastıqda  örtülü  klammerlər, 

konturküvetdə isə çeynəmə dişləri və süni dişətinin izi qalır. 

---