Mühasibat uçotu sənədlərinin dövriyyəsinin
təşkili və işlənməsi:
Müasir şəraitdə idarə, müəssisə və təşkilatlarda,
habelə dövlət və bələdiyyə orqanlarında külli miqdarda
uçot sənədləri və məlumatları yığılır. Onların formalaşma-
sı ilkin tərtibatdan başlayaraq mühasibat uçotu prinsipləri-
nə uyğun registrlərdə əks olunur. Bütün mühasibat uçotu
sənədlərinin rəsmiləşdirilməsinə başlanandan, onların
müəyyən formaya salınaraq, formalaşdıqdan sonra saxlan-
mağa (arxivə) verilməsi sənəd dövriyyəsi adlanır.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində müəssisələrdə müha-
sibat uçotunun düzgün təşkili, sənədlərn vaxtında tərtib
olunması və saxlanılmağa təhvil verilməsinin əhəmiyyəti
böyükdür.Sənəd dövriyyəsinin təşkili qrafikasının, uçot
98
informasiyalarının işlənməsi, onların sənədlərdə əks olun-
ması, hazırlanması metodikasını müəyyənləşdirməsi və
yerinə yetirilməsinə daima nəzarət bilavasitə baş mühasibə
həvalə olunmuşdur.
Mühasibatlığa daxil olan sənədlərdə icra olunan
təsərüfat əməliyyatlarının,hesabların və onlarda əks olun-
muş uçot göstəricilərinin yekunlarının düzgünlüyü və
məqsədyönlülüyü, sonra isə onlarda əks olunmuş icraçı
şəxslərin imzalarının həqiqiliyi yoxlanılır və aşkar olun-
muş səhvin əsası, onun mənası və xarakteri müəyyənləş-
dirilir.Həmin səhvlər düzəldikdən sonra mühasibat uçotu
hesabları üzrə yazılışlar aparılır.
«Mühasibat uçotu haqqında» Azərbaycan Respubli-
kasının Qanununun 17-ci maddəsinə əsasən, müəssisə
uçot sənədlərini, mühasibat registrlərini və mühasibat he-
sabatlarını qoruyub saxlamağa borcludur. Sənədlərin
saxlanması müddəti Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabineti yanında Baş Arxiv İdarəsi tərəfindən müəyyən
edilir.
Mühasibat uçotunun hesab planı, mühasibat uçotu
üzrə təlimatlar, kodlaşdırma üsulu, müasir maşınlar üçün
proqram məhsulları və onlardan istifadə qaydaları, əvvəlcə
istifadə edilən uçot üsulları və bunlar əsasında tərtib edilən
mühasibat hesabatlarını təmin etmək məqsədi ilə beş ildən
az olmayaraq mühasibatda saxlanılır.
Müəssisələrdən uçot sənədlərinin götürülməsi mövcud
olan qanunçuluğa görə ancaq məhkəmə, prokurorluq və
digər istintaq orqanlarının qərarı əsasında aparıla bilər. Bu
halda müəssisə baş mühasibi götürülən sənədlərin surətini
çıxarıb, sənəd kimi saxlaya bilər.
|