“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”
Yüklə 2,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
bAyTArlıq
Elmi-praktik jurnal 42 lıqların parazitoloji müayinəsinin nəticələri də suyun bu göstəricilərinə müvafiq olaraq xəstəlik törədicilərini aşkar etmişdir. Hətta hər iki su hövzəsində infeksion xəstəlik olan məxmərəyin xroniki (yaralı) forması qeyd olunmuşdur. Ümumiyyətlə, balıqlar üçün suda həll olan oksigen çox vacibdir. Onun miqdarı temperaturdan (temperaturun düşməsilə ok- sigenin həll olması artır və əksinə), atmos- fer təzyiqindən (təzyiq artdıqca oksigenin həll olması artır) asılı olaraq dəyişir. Su hövzəsinin oksigen rejimi suda olan üzvi maddələrin miqdarından da asılıdır. Onların suda çox olması zamanı çürümə prosesində oksidləşməyə (turşumağa) çox oksigen sərf olunur və balıqların tənəffüs etməsi üçün oksigen azlığ edır. Həll olmuş oksigenin ça- tışmamazlığı nəticəsində balıqların kütləvi məhvolması baş verir. Elə bu vəziyyət Qoz- luq axmazı karp balıqları arasında müşahidə edilmişdir. Bu su hövzəsində nəinki həll ol- muş oksigen çatışmır, hətta bunun nəticə- sində zoogigiyeniki şərait pisləşir, üzvi maddələrin toplanması və saprofit mikroflo- ranın artması baş verir. Uzun müddət belə suda yaşayan balıqların fəallığı zəifləyir, yemdən imtina edir, onlarda xarici mühitin mənfi faktorlarına və xəstəlik törədicilərinə davamlılıq aşağı düşür. Göstərilən su hövzəsində həm də balıqların parazitoloji müayinəsi nəticəsində ektoparazitlərin törət- diyi daktilogiroz, xilodonellyoz, kostioz, endoparazitlərin törətdiyi kariofillyoz, botri- osefalyoz, mezoparazitlərin törətdiyi diplos- tomoz, postodiplostomoz, parazit xərçəng- kimilərin törətdiyi lerneoz, arqulyoz və pissikolyoz xəstəlikləri qeyd olunmuşdur. Deməli, burada biohelmintlərin aralıq sahiblərinin inkişafına da təkan verən mün- bit mühit yaranmışdır. Balıqların həyatı üçün suda sərbəst kar- bon qazının çox böyük əhəmiyyəti vardır. Hətta suda həll olmuş oksigenin miqdarı normada olsa belə, sərbəst karbon qazının artması balıqlara mənfi təsir göstərir. Qeyd etmək lazımdır ki, balıqlar üçün oksigenin və karbon qazının miqdarının normada ol- ması ilə yanaşı, həm də onların nisbəti də çox vacibdir. Suda oksigenin miqdarının gün ərzində tərəddüd etməsi və ya onun uzun müddət aşağı düşməsi, hətta əhəmiyyətsiz dərəcədə sərbəst karbon qazının toplanması balıqların ölümünə səbəb olmur, ancaq onları boydan saxlayır. Həqiqətən də bu qanuna- uyğunluğu yuxarıda göstərilən su hövzə ləri- nin hidrokimyəvi analizinin nəticələrindən də aydın görmək olur. Ümumiyyətlə, sərbəst karbon qazının normadan artıq olması balıqların qidalan- masının pisləşməsinə səbəb olur, nəticədə onların dolğunluğu və xəstəliklərə davamlı- lığı aşağı düşür. Balıqçılıq obyektlərində fauna və flo- raya, həmçinin parazitosenoza təsir edən maddələrdən olan kükürd qazının 1mqr/l konsentrasiyasında balıqlarda tənəffüsetmə aşağı düşür və oksigen qəbuletmə iqtida- rında olmurlar. Tənəffüs hərəkətləri öz rit- mini itirir və balıq ölür. Kükürd qazının toksiki təsirindən balıqların yoluxucu xəstəliklərə və mühitin əlverişsiz təsirlərinə qarşı rezistentliyi aşağı düşür. Qozluq axmazından və Aşıq Bayramlı su anbarından kimyəvi tərkibinə görə öyrənilən su nümunəsində tapılan kükürd qazının izləri bu su hövzələrində yaşayan balıqların parazit və infeksion xəstəlik olan məxmərək xəstəlikləri ilə intensiv yoluxma- sına öz təsirini göstərmişdir. Balıqların və başqa su orqanizmlərinin həyatında suyun kimyəvi tərkibinin çox böyük rolu vardır. Suda həll olan duzlar balıqlara bilavasitə təsir göstərərək, onun rezistentliyini dəyişir- lər. Sümük toxumasının formalaşmasında, qan və əzələ zülallarının sintezində iştirak edən fosfor və kalsiumu balıqlar qida ilə ya- naşı, həm də sudan alırlar. Sudan onlar həm-
|