Naxçivan döVLƏt universiteti 1967

XÜLASƏ 
M.Q.Əliyeva 
NAXCIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI ŞƏRAİTİNDƏ P. GALLİCUS ARISI 
(HYMENOPTERA, VESPİDAE) KOLONİYASININ MÖVSÜMİ İNKİŞAF TSİKLİ 
Məqalədə 2011-2013-çı illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası şəraitində Polistes gallicus L. 
arısı  koloniyasının  mövsümi  inkişaf  tsikli  üzərində  aparılmış  müşahidələrin  nətiçələri  verilmişdir. 
Müəyyən edilmişdir ki, Polistes gallicus növünün mövsümi inkişafı üç dövrü əhatə edir - yuvanın 
əsasının  qoyulmasından  ilk  işçi  fərdin  uçuşuna  qədər,  işci  fərdlərin  sayının  maksimuma  çatması, 
koloniyanın dagılması,  erkək və dişi fərdin əmələ gəlməsi.  
Kagız  arılarının  (Vespidae)  xarakterik  xüsusiyyəti  ondan  ibarətdir  ki,  onlar  öz  qanadlarını 
bədən  boyunca  bir-birinə  parallel  olaraq  yigirlar.  Yetkin  fərdlər  nektarla  və  tozcuqla  qidalanırlar. 
Buna görədə onlar qida əldə etmək üçün çiçəklər üzərində tez-tez otururlar. Sürfələrini isə  paralizə 
olmuş və yaxud da öldürdükləri həşəratlarla qidalandırırlar. Tək halında yaşayan arılar yuva qazırlar 
və yaxud gildən kamera düzəldirlər. Vespinae fəsilə üstlüyünün nümayəndələri mum ifraz etmirlər 
və ona görə onlar öz yuvalarını nazik kagıza oxşayan əşyadan qururlar. Bunu biz Polistes gallicus-
un qurdugu yuvada müşahidə apararkən görə bilərik. Yuvanı qurmaq üçün bu arılar köhnə oduncagı 
oyurlar,  agacların  kötüklərindən,  çəpərlərdən,  quru  budaqlardan  istifadə  edirlər.  Nəticədə  qeyd 
edilən yerlərdə dərin şirimlar qalır.