Microsoft Word Sadi Gulustan doc
Yüklə 1,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
16. Hekayət
Bir gün dostlarımdan biri yanıma gəlib həyatının uğursuzluğun- dan şikayətlənərək dedi: – Ailəm çox, gəlirim yox, yoxsulluq dərdinə də tab gətirə bil- mirəm. Dəfərlərə bu fikrə düşmüşəm ki, baş götürüb özgə vilayətə gedim, orada necə yaşasam, nə yaxşımı bilən olar, nə pisimi. Beyt Çox ac yatmış, lakin onu bilməmişdir bir insan, Çox ölənin başı üstə tapılmamış ağlayan. Yenə düşmənin tənəsindən qorxub düşünmüşəm ki, məni dalda lağa qoyarlar, ailəm haqqında göstərdiyim səyi namərdlik hesab edib deyərlər: Şer Bircə sən o nanəcibə nəzər sal, Gülməyəcək bəxti onun üzünə, Tək özünə asudəlik düşünür, Ailəni salır çölün düzünə. Sənə məlumdur ki, mühasibat elmindən azacıq başım çıxır. Əgər sənin hörmətin xatirinə mənə bir iş versələr, ürəyim rahat olar, nə qədər ömrüm var sənə minnətdar olaram. Dedim: – Qardaşım, şah sarayında xidmət etqməyin iki başı var: ümid və qorxu, yəni bir tərəfdən çörək, digər tərəfdən can qorxusu. Çörək ümidilə canı qorxuya salmaq isə ağıllı adamdarın işi deyil. Şer Heç bir şeyi olmayana deməzlər, «Torpaq və bağ vergisi ver darğaya» Ya qüssəyə, qəmə, dərdə razı ol, Ya da pay ver cigərini qarğaya. 47 Dostum israr etdi: – Sözlərin istəyimə müvafiq, sualıma mütabiq olmadı. Yalnız xəyanətkarlar sorğu–sualdan qorxar. Beyt Düzlüyü çox sevər talei yazan, Görmədim düz yolda yolunu azan. Filosoflar demişlər: «Dörd adamın dörd adamdan xoşu gəlməz: quldurun – sultandan, oğrunun – qarovulçudan, əyyaşın – xəbərçidən və fahişənin – darğadan. Haqq–hesabı düz olanın hesab verməkdən nə qorxusu!». Şer Düşməni sən aciz etmək istəsən, İşində heç israf eləmə zinhar. Sən təmiz həyat sür, kimsədən qorxma, Ki, daşa çırpılar natəmiz paltar. Dedim: –Sənin hekayətin tülkünün əhvalatına oxşayır. Bir gün gördülər ki, tülkü özünü itirmiş halda qaçır, özünü ora–bura vurur, gan yıxılır, gan durur. Bir nəfər soruşdu: «Nə olub ki, belə qorxuya düşübsən?» Tülkü dedi: – Eşitmişəm ki, dəvəni biyara aparırlar. Soruşan dedi: –Ay axmaq, dəvə ilə sənin nə əlaqən, heç sən dəvəyə oxşayırsan- mı? Dedi: –Sus, əgər paxıllar qərəzlə desələr ki, dəvədir, məni də tutub apararlar. Onda kim dərdimə qalıb, can yandıracaq və mənim tülkü- lüyümü sübut edəcək? Eşitməmişsən ki, deyiblər: «Tülkü tülkülüyün sübut edincə, dərisini boğazından çıxardarlar?!» –Sən ağıllı, düz və etibarlı adamsan. Lakin paxıllar pusquda, düşmənlər isə küncdə gizlənmişlər. Onlar gözləyirlər ki, imkan tap- 48 caq sənin yaxşı sifətlərini şahın qarşısında pis qələmə versinlər və onun sənə qəzəbi tutsun. Belə bir hal baş verərsə, kimin danışmağa cürəti çatar ki, səni müdafiə etsin? Məsləhət görürəm ki, aza qənaət edib rəislik fikrindən daşınasan. Beyt Dənizdən çox xeyir olsa da hasil, Şübhəsiz yaxşıdır yenə də sahil. Dostum bu sözləri eşitcək hirsləndi, üzünü çevirib ağır sözlər deməyə başladı və dedi: –Sən nə danışırsan, ağıllı, düşüncəli adam belə sözlər deyərmi? Atalar doğru demişlər: «Dost dar gündə bilinər, süfrə başında düşmən də dost görünər». Şer Ona dost demə ki, süfrə başında, Deyə: «Qardaşın da, dostun da mənəm» Ona dost deyərəm ki, çətin gündə, Dostun arxasında dayana möhkəm. Dostumun açıqlandığını və nəsihətimi qərəz sandığını gördükdə Sahib–divanın 29 yanına getdim. Çoxdan bəri yaxın olduğumuza görə dostumun əhvalını ona nağıl etdim, ləyaqətli, və sədaqətli olduğunu söylədim. Nəhayət, dostumu kiçik bir vəzifəyə təyin etdilər. Bir müddət həmin vəzifədə işlədikdən sonra düz və bacarıqlı olduğunu görüb bəyəndilər, daha yüksək bir vəzifəyə təyin etdilər. Beləliklə, getdikcə onun tale ulduzu yüksəldi, nəhayət istədiyi ən yüksək mərtə- bəyə çatdı, hökmdarın rəğbətini qazanaraq onun ən yaxın xidmətçi- lərindən biri oldu. Kefinin köklüyündən xəbərdar olduqda sevinib dedim: Beyt Darıxma iş görünsə bir qaranlıq quyuda Çünki qaranlıqdadır o dirilik suyu 30 da, 49 Beyt Qardaşım, qəm çəkib etmə ahü–zar, Allahın çox gizli mərhəməti var Beyt Zəmanə dərdindən çəkmə qəm, kədər, Səbr acı olsa da, şirin bar verər. Təsadüfən mən bir necə dostumla səfərə getməli oldum. Məkkə- dən qayıdanda həmin dostum məni qarşılamağa gəldi. Dərhal duydum ki, işdən çıxarıblar, Çünki dövlət adamları ancaq işdən çıxa- rıldıqları zaman dostu axtarmağa vaxt tapa bilərlər. Şer Vəzifə başında, baxt gülən zaman. Dostların üzünə baxmaz bircə an. Kasıblıq, çətinlik üz verən dəmdə. Dostuna söyləyər dərdini haman. Üzündə qəm nişanəsi qiyafəsində kədər ifadəsi görüb soruşdum ki, bu nə haldır? Dedi: –Necə ki, demişdin, elə də oldu. Bəzi adamlar paxıllıq edib, mə- ni xəyanətkarlıqda ittiham etdilər. Hökmdar isə işin nə yerdə olduğu- nu aydınlaşdırmaq üçün səy köstərmədi. Qədimki dostlarım, səmimi yoldaşlarım da keçmiş sədaqəti unudaraq həqiqəti deməkdən çəkindilər. Şer Vəzifə başında olan kəslərə, Hamı söyləyər: mərhəba, afərin, 50 Vəzifə başından salan tək fələk, Başından basarlar, ürəklərdə kin, Xülasə, cürbəcür işgəncələrə məruz qaldım. Nəhayət bu həftə həccə gedənlərin sağ–salamat qayıtmaları münasibətilə məni həbsdən azad etdilər və yalnız atadan qalan mirası geri verdilər. Dedim: –O zaman sözümü qəbul etmədin, hökmdarlara xidmət etmək dəniz səfəri kimidir, həm qorxusu var, həm faydası, ya xəzinə tapar- san, ya dənizdə batarsan, Beyt Ya xacə bağrına basar simü zər, Ya dəniz xacəni 31 bir gün qərq edər. Bundan artıq onu danlamağı, yaralı könlünə duz səpib yenidən s Yüklə 1,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|