T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

5.4.  BAĞIMSIZ DENETĠM SÜRECĠNDE ĠÇ KONTROL 
YAPISININ ĠNCELENMESĠNĠN ÖNEMĠ 
5.4.1.  Ġç Kontrol Sistemi Etkinliğinin Bağımsız Denetim 
ÇalıĢması Üzerindeki Etkisi 
İşlemlerin karmaşıklaşması, rekabetin çoğalması ve işletmelerin büyümesiyle beraber iç 
kontrol  sisteminin  önemi  günümüzde  son  derece  artmıştır.  Etkili  bir  iç  kontrol  sistemi 
kurup bunu devam ettirebilmek işletmeler için önemli konulardan biri haline gelmiştir.  
İç kontrol sistemi, “Bir şirketin varlıklarını korumak, muhasebeye ve diğer çalışmalara 
ilişkin  bilgi  ve  raporların  doğruluğunu  ve  güvenilirliğini  sağlamak,  işletmenin 
çalışmalarında  etkinliğini  artırmak,  işletme  yönetimi  tarafından  belirlenen  politikalara 
işletme faaliyetlerinin uygunluğunu saptamak için kullanılan tüm ölçü ve yöntemleri, hesap 
planının  ve  raporlama  sisteminin  kurulmasını,  görev,  yetki  ve  sorumlulukların 
belirlenmesini  ve  denetime  tabi  tutulan  işletmenin  organizasyon  planını  kapsayan  bir 
sistem” olarak tanımlamak mümkündür (Aksoy,2008: 139). 

---

91 
 
Uluslararası  denetleme  standartlarında  başı  çeken  “Amerikan  Sertifikalı  Kamu 
Muhasebecileri Enstitüsü” ( AICPA ), Denetim Kurulu ( ASB )‟nun yayınlamış olduğu 78 
no‟lu denetim standardında iç kontrolü şöyle tanımlar (Yurtsever, 2008: 17): 
“İç  kontrol,  mali  raporlamanın  güvenilirliğini  sağlamak,  faaliyetlerin  etkinliğini  ve 
verimliliğini  arttırmak,  yürürlükte  olan  diğer  yasa  ve  düzenlemelere  uyumunu  sağlamak 
maksadıyla yeterli seviyede güvence sağlamak üzere oluşturulan bir süreçtir.” 
Etkin çalışan bir iç kontrol sistemi işletmenin yönetimi gibi bağımsız denetçiler için de 
önemlidir.  Çünkü  bağımsız  denetim  çalışması  planlanırken  dikkate  alınan  unsurların  ilki, 
müşteri  firmanın  iç  kontrol  sistemidir.  Etkili  bir  iç  kontrol  sistemi,  bağımsız  denetim 
çalışmasının  niteliğini  pozitif  olarak  etkilemektedir.  Ayrıca,  denetime  harcanan  sürenin 
düşmesini,  müşteri  firmanın  daha  az  ücret  ödemesini  yani  maliyetin  minimuma  inmesini 
sağlar (Aksoy, 2008: 140). 
Uluslararası alanda kabul edilen denetim standartları arasında  yer alan bu standartların 
ikincisi, bağımsız denetim çalışmalarında iç kontrolün yapısını ve sistemi değerlendirmekle 
ilgilidir. Bu standarda göre, denetimin planlanması ve denetime dair uygulanacak testlerin 
kalitesi,  kapsamı  ve  ölçüsünü  tespit  için  ve  ilerideki  çalışmalara  temel  oluşturması 
maksadıyla,  bağımsız  denetçi,  işletmenin  iç  kontrol  sistemini  incelenmeli  ve 
değerlendirmelidir.  Bu  çerçevede,  bağımsız  denetçiye  sistemi  bütün  bir  şekilde 
değerlendirmesi ve işletmenin iç kontrol sistemini kontrol etmesi tavsiye edilmiştir (Günal, 
2010: 42). 
İç  kontrol  yapısının  niteliği  ve  mali  verilerin  güvenilirliği  arasında  mühim  bir  ilişki 
bulunmaktadır.  İç  kontrol  sisteminin  etkisi  arttıkça,  denetim  ve  hata  ihtimali  azalmakta, 
işletmedeki bilgilerin güvenilirliği artmakta, buna bağlı olarak denetim görüşüne ulaşmaya 
çalışırken toplanması gereken denetim kanıtlarının niceliği azalmaktadır (Günal, 2010: 42). 
İç  Kontrol  Yapısının  Bağımsız  Denetçi  Tarafından  İncelenmesi,  Önemlilik  ve  Kontrol 
Riskinin Belirlenmesi