-
:
.
.
]
:
[
1629.
vay t edilir ki, B ra demi dir: “Do rudanm siz M kk nin f thini z r
hesab edirsiniz?! M kk nin f thi, do rudan da, bir z rdir. Lakin biz Hu-
deybiy günü olan Ridvan bey tini sl z r hesab edirdik. (H min gün) biz
Pey mb rl
birlikd min dörd yüz n r idik. Hudeybiy bir su quyusu
idi. Biz onun içind ki suyu ax r damlas na kimi ç xartm
q. Bu x
r Pey-
mb
yeti dikd o, quyunun yan na g lib onun k nar nda oturdu v
bir qab su g tizdirib d st maz ald , sonra a
yaxalad v dua etdi. Bun-
1
zl etm k, slind , i
n, v zif
n götürm k, ç xarmaq dem kdir. Lakin h disd zl etm k deyil-
dikd , cinsi laq snas nda ki i toxumalar n bil kd n qad n r hmin dü
sinin qar
almaq
rd tutulur. shab r bel etm k ist yirdil r ki, k nizl r onlardan hamil qalmas nlar.
2
Y ni “siz ist
niz d nütf nin qad n b tnin dü
sin ng l ola bilm zsiniz v
r Allah ist
,
onu yaradacaqd r”.
3
“ l-F th” sur si, 18.
641
dan sonra qabdak suyu quyuya bo altd . Biz az bir müdd t quyunun suyu-
na d ym dik. Sonra quyu biz o q
r su verdi ki, bu, h m özümüz , h m
heyvanlar
za b s el di.” ( l-Buxari, 4150)
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
1630. Cabir ibn Abdullah
r vay t edir ki, Hudeybiy günü Pey mb r biz
demi dir: “Siz yer sakinl rinin n xeyirlil risiniz.” (O gün) bizim say
z
min dörd yüz n r idi.
r indi gözl rim görs ydi, o a ac n yerini siz
göst rdim.” ( l-Buxari, 4154)
-
.
]
:
[
1631.
vay t edilir ki, a ac alt nda bey t etmi shab rd n olmu Suveyd ibn
Nom n demi dir: “Pey mb
v onun shab rin s q g tirdil r
onlar onu yedil r.” ( l-Buxari, 4175)
-
.
.
:
»
:
[
!
"
#
$
%
Z
.
]
:
[
1632. Öm r ibn X ttabdan r vay t edilir ki, (bir d ) o, Pey mb rl
birlikd
gec s rd olark n ondan bir ey haqq nda soru mu , Pey mb r is ona
cavab verm mi di. Sonra o (yen ) soru mu , Pey mb r is ona cavab
verm mi di. O bir daha soru mu , Pey mb r is ona cavab verm mi di.
Sonra Öm r ibn X ttab (öz-özün ) demi di: “Anan vay na otursun, ay Öm r!
n Pey mb
üç k sual verdin, heç birin d ondan cavab almad n.”
Öm r dedi: “M n d
mi sürüb müs lmanlar n önün keçdim v bar m-
ay nazil olaca ndan qorxdum. Az keçm
n bir n rin m ni s sl yib
ça rd
e itdim v (öz-özüm ) dedim: “(Ax , demi dim ki,) bar md ay
nazil olaca ndan qorxuram.” M n Pey mb rin yan na g lib ona salam
verdim. O buyurdu: “Bu gec m
el bir sur nazil oldu ki, o m nim üçün
üstünd gün do an h r bir eyd n daha zizdir.” Sonra (bu sur ni) oxudu:
“H qiq n, Biz s
ayd n bir z
r b
etdik ki,...”
1
( l-Buxari, 4177)
-
1
“ l-F th” sur si.
hih l-Buxari
rbi yürü r kitab .
642
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
-
[
1633.
vay t edilir ki, Misv r ibn M xr
v M rvan ibn H
m
bir-birinin
vay tini tamamlayaraq demi r: “Hudeybiy s rind Pey mb r
mind n yuxar shab si il birlikd yola dü mü dü. O gedib zül-Hüleyf
çatd qda qurbanl q heyvanlar n boynuna ip ba lad v onlara ni an qoy-
du, özü d ümr niyy ti il ihrama girdi v xuza lil rd n olan k fiyyatç -
(ir li) gönd rdi. Sonra Pey mb r yola dü dü v
tat quyusuna g lib
çatanad k yoluna davam etdi. (Bu vaxt) k fiyyatç onun yan na g lib de-
di: “Qurey lil r s
qar adam toplay blar. Onlar h
il ri d s
qar
toplay blar. Onlar s
qar vuru acaq, s ni K
buraxmayacaq v s
mane olacaqlar.” Pey mb r buyurdu: “M
m sl
t verin, ey insanlar!
deyirsiniz, biz K
yax nla ma a mane olan bu adamlar n ail rini
u aqlar ni q rma a d
rmi?
r onlar bizim üstümüz g lirl rs , Qüd-
tli v Böyük Allah mü rikl rin (üstün gönd rdiyimiz) k fiyyatç onlar-
dan gizl
r, ks t qdird is biz onlara aman verm rik.” bu B kr dedi:
“Ey Allah n elçisi! Ax , s n (müq dd s) Evi ziyar t etm k m qs dil yola
xm san, n bir kims ni öldürm k, n d bir kims il vuru maq ist yin ol-
may b. Odur ki, yoluna davam et. Kim biz K
getm
mane olarsa,
onunla vuru ar q.” Pey mb r buyurdu: “Allah n ad il yolunuza davam
edin!” ( l-Buxari, 4178-4179)
-
:
-
-
.
]
:
[
1634.
vay t edilir ki, Nafi demi dir: “ nsanlar deyirl r ki, (Abdullah) ibn Öm r
Öm rd n qabaq müs lman olmu dur. (Lakin) bu bel deyil. Hudeybiy gü-
nü Öm r Abdullah nsardan olan bir n rin yan nda saxlad öz at n
dal nca gönd rdi ki, onu minib döyü qat ls n. H min vaxt ( shab r) a ac
alt nda Pey mb
bey t edirdil r, Öm rin is bundan x
ri yox idi.
Abdullah bey t etdikd n sonra at n dal nca gedib onu Öm rin yan na g tir-
di. Bu vaxt Öm r döyü haz rla rd . Abdullah ona ( shab rin) a ac alt n-
da Pey mb
bey t etdikl rini x
r verdi. Bundan sonra Öm r gedib
Pey mb
bey t etdi. Abdullah da onun yan nda idi. El buna gör d
camaat deyir ki, (Abdullah) ibn Öm r Öm rd n qabaq müs lman olmu -
dur.” ( l-Buxari, 4186)
643
-
.
]
:
[
1635.
vay t edilir ki, Abdullah ibn bu uf
demi dir: “Pey mb r ümr
ziyar tini yerin yetir rk n
1
biz onun yan nda idik. O, t vaf etdi, biz d
onunla birlikd t vaf etdik, o, namaz q ld , biz d onunla b rab r namaz q l-
q, o, S fa v M rv da lar aras nda s y etdi. (Ziyar t snas nda) biz onu
kk lil rd n qoruyurduq ki, kims ona x r toxundura bilm sin.” ( l-Bu-
xari, 4188)
22-ci f sil. Zatul-Q
d döyü ü
-
:
-
:
-
-
.
-
-
:
.
:
:
.
:
»
«
.
.
]
:
[
1636.
vay t edilir ki, S
ibn kva demi dir: “(Bir d ) h sübh namaz -
n azan verilm mi
n vv l m n (M din
n) yola ç xd m. Pey mb rin
sa mal d
ri (ad n) zu Q
d deyil n yerd otlayard . (Yolda) m n Ab-
dur-R hman ibn Aufun köl sin rast g ldim. O dedi: “Pey mb rin sa -
mal d
rini apar blar.” M n: “Kim apar b?”– dey soru dum. Dedi: “ -
fanl lar.” M n (o d qiq ) üç d uca s sl : “Köm
g lin!”– dey q
b
din
kil ri x
rdar etdim. Sonra heç yana dönm
n (at
dördnala
çap b)
fanl lara çatd m v gördüm ki, onlar, quyudan su içirl r. M n
rhal onlar ox at in tutdum v ox ata-ata bu sözl ri oxudum:
kvan n o luyam m n,
Ölüm günüdür bu gün.
n bu sözl ri dey -dey onlardan n inki Pey mb rin sa mal d
-
rini, (h tta lav olaraq) otuz bürünc k d götürdüm. Pey mb r
sha-
ri il birlikd (ora) g ldikd m n dedim: “Ey Allah n pey mb ri, bu
adamlar susam lar, m n onlara su içm
imkan verm yib ba lar n üstü-
nü ald m. (M sl
tdirs ,) indi onlar n dal nca adam gönd r.” Pey mb r
buyurdu: “Ey kvan n o lu, s n onlar üst din. ( ndi is ) mülayim dav-
ran.” Sonra biz geri qay td q. M din
k m n d
nin üstünd , Pey m-
rin t rkind getdim.” ( l-Buxari, 4194)
1
H disd Pey mb rin hicr tin 7-ci ilind zilq
ay nda yerin yetirdiyi ümr n rd tutulur.
hih l-Buxari
rbi yürü r kitab .
644
23-cü f sil. Xeyb r döyü ü
-
:
-
:
.
:
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
»
«
.
.
:
»
«
.
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
-
-
«
.
]
:
[
1637.
vay t edilir ki, S
ibn kva demi dir: “(Bir d ) biz (M din
n)
Xeyb yola dü dük v gec ik n shab rd n biri Amir dedi: “Ey Amir,
lk bizim üçün öz eirl rind n n is oxuyasan!” Amir (tan nm ) bir air
idi. (Bu xahi
n) sonra o, miniyind n yer enib ritml
1
bu sözl ri oxuma a
ba lad :
Olmasayd n, ey Allah, düz yola g lm zdik biz,
s
ver rdik, n namaz q lard q biz.
Qurban olar q S , ba la s hvimizi,
Dü
n görüns biz , sabit et q mmizi.
ndis bir t skinlik, Özün nazil et biz ,
Haqqa ça lsaq r, qaçmaq yara maz biz ,
Onlar “ mdad!” dey k, xitab edirl r biz .
Allah n elçisi soru du: “(Heyvanlar ) qovan bu (adam) kimdir?” ( sha-
r): “Amir ibn kvad r”– dey cavab verdil r. Pey mb r dedi: “Allah
ona r hm etsin!” Orada olanlardan biri dedi: “(Onun hid olmas ) vacib ol-
du, ey Allah n pey mb ri!” N olayd , biz s nin say nd ondan faydala-
nard q. Sonra Biz Xeyb getdik v xeyb rlil ri mühasir
ald q. Çox keç-
n biz b rk acl q üz verdi, (lakin) sonra Uca Allah biz onlar n üz rin-
z r çald rd . Xeyb rlil rin üz rind z r çal nan günün ax am ( sha-
r) çoxlu tonqallar qalad lar. Pey mb r soru du: “Bu n tonqallard r?
Onlar n üçün yand rm
z?” ( shab r) dedil r: “ t (bi irm k) üçün.”
Pey mb r soru du: “Hans t?” Onlar dedil r: “Ev e yinin ti.” Pey-
1
Ritm – s s, nitq v s. ünsürl rinin t krarlanmas nda mü yy n ard ll q, münt
mlik,
645
mb r buyurdu: “Bi irdiyinizi (yer ) bo ald n, qazanlar da s nd n!” Bir
r dedi: “Ya R sulullah, yem yi bo ald b qazanlar yusaq nec ?” (Pey-
mb r ) dedi: “El d olar.”
(Döyü ba lad qda) sg rl r s f-s f düzülmü dül r. Amirin q nc q sa
idi. Amir öz q nc yla bir y hudinin aya ndan vurmaq ist dikd q nc n ti-
si qay b Amirin diz qapa
k sdi v bu (yaradan da) o, öldü. Biz (M -
din
) qay td qda Pey mb r m nim (k
rli oldu umu) gördü v lim-
n tutub dedi: “N olub s
?” M n ona dedim: “Atam-anam s
qurban.
zil ri iddia edirl r ki, Amirin
ll ri puç olmu dur.
1
” Pey mb r
dedi: “Bunu dey n yalan söyl mi dir. Çünki o, ikiqat savab qazand . – Bunu
dey nd o, iki barma
bir-birin birl dirdi. – H qiq n d , o, (haqq u -
runda) mübariz aparan bir mücahid idi.
bl rd n onun kimi (f dakarl q)
göst
n azd r.” ( l-Buxari, 4196)
-
:
»
«.
]
:
[
1638.
s r vay t etmi dir ki, Pey mb r Xeyb
gec vaxt g lib çatd . O,
(h r hans ) bir qövmün ya ad yer gec vaxt g lib çatsayd , s
k on-
lar n üstün hücum etm zdi
2
. S
r aç ld qda y hudil r bell rini v z n-
bill rini götürüb bay ra ç xd lar. Onlar Pey mb ri gör nd dedil r: “Valla-
hi, (bu,) Muh mm ddir! Vallahi, (bu,) Muh mm d v onun be liyidir
3
”.
Pey mb r dedi: “Xeyb r da ld ! H qiq n, biz (fasiq) qövmün yurduna
daxil olduqda, qorxudulanlar n sabah nec d pis olar!” ( l-Buxari, 4197)
-
:
-
.
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
1639.
vay t edilir ki, bu Musa l- ari demi dir: “Pey mb r Xeyb
yürü etdikd (yaxud o istiqam getdikd ) v insanlar (h r hans bir) vadi-
yax nla qda uca s sl t kbir g tirib dey rdil r: “Allahu kb r, Allahu
kb r, l ilah ill llah.” Pey mb r buyurdu: “Özünüz yaz
z g lsin!
Ax , siz kar v uzaqda olan (bir tanr ) ça rm rs z. H qiq n, O, E id n-
dir, Yax nd r v O, (h mi ) sizinl dir.” H min vaxt m n Pey mb rin d -
sinin arxa t find idim. O m nim: “L h ul v l quvv ill bill h
4
”–
1
B zil ri güman edirdil r ki, Amir özünü öldürmü v bununla da
ll rini puç etmi dir.
2
Pey mb r sübh namaz n vaxt gözl
rdi v
r azan s si e id
k onlara hücum
etm zdi.
3
Burada “be lik” deyildikd müs lman ordusunun be d st
n – sa v sol cinahda, habel önd ,
arxada v ortada mövqe tutmu d st rd n ibar t oldu u n
rd tutulur.
4
Qüdr t v güc yaln z Allaha m xsusdur!
hih l-Buxari
rbi yürü r kitab .
646
dediyimi e itdi v m
bel buyurdu: “Ey Abdullah ibn Qeys!” Dedim:
“Hüzurundayam, ya R sulullah!” Dedi: “C nn t x zin rind n say lan bir
lm ni
1
s
öyr dimmi?” Dedim: “B li, ya R sulullah, atam-anam s
qurban!” Pey mb r buyurdu: “L h ul v l quvv ill bill h!” ( l-Bu-
xari, 4205)
-
.
:
»
«
.
.
-
-
:
»
«
.
.
.
:
»
«.
:
:
»
«.
]
:
-
[
1640.
hl ibn S d s-Saidi r vay t edir ki, (yürü rin birind ) Pey mb r (v
onun shab ri) mü rikl rl üz-üz g lib döyü
ba lad lar. (Bir müd-
td n sonra) Pey mb r öz dü rg sin , mü rikl r d öz dü rg rin
kildil r. Pey mb rin
shab ri aras nda el birisi var idi ki, (döyü
)
heç bir fürs ti ld n verm mi , çatd h r k si q ncdan keçirib q tl yetir-
mi di. (B zil ri) dedil r: “Bu gün bizim heç birimiz filank s kimi döyü
-
di.” Pey mb r buyurdu: “(Filank
) g linc , o, C
nn m hlind ndir!”
shab rd n biri: “Bu gün m n onu izl
m”– dedi v onun dal nca
dü dü. Adam h r dayand qda, shab onunla b rab r dayanar, tez-tez get-
dikd is (ona çatma a) t
rdi. Sonra h min adam ölümcül yaraland v
can ( zab- ziyy td n) qurtars n dey q nc n q bz sini yer dayad , ti-
sini d sin sin dir di, sonra da özünü q nc n üstün y xd . (Bu hadis -
n sonra) shab Pey mb rin yan na g lib dedi: “M n ahidlik edir m
ki, s n Allah n Elçisis n!” Pey mb r soru du: “N olub ki?” ( shab ) de-
di: “Bayaq s n bir adam n C
nn m hlind n oldu unu söyl din v bu, ha-
heyr sald . Onda m n (öz-özüm ): “M n onun bar sind siz (bir
r) g tir
m”– dedim v h min adam izl
ba lad m. Bu snada
min adam ölümcül yaraland v can ( zab- ziyy td n) tez qurtarmaq
üçün q nc n q bz sini yer dayad , tiy sini d sin sin dir di, sonra da
özünü q nc n üstün y xaraq can na q sd etdi.” Bunu e id nd Pey m-
1
Burada Pey mb rin cüml
k lm dem si qeyri-adi bir ey deyildir. Bel ki,
bc bir v ya
bundan da art q cüml
“k lm ” v ya “söz” dem k olar. Uca Allah buyurur: “N hay t, onlardan biri-
ölüm g ldiyi zaman dey r: “Ey R bbim! M ni geri qaytar. B lk , t rk etdiyim yax
ll ri indi
ed m”. Xeyr! Onun bu dedikl ri ancaq bo bir sözdür” (“ l-Muminun” sur si, 99-100).
647
r buyurdu: “H qiq n, insanlara kims nin C nn t hlinin
li kimi
bir
l etdiyi görün bil r, (halbuki) h min adam C
nn m hlind ndir.
mçinin onlara kims nin C
nn m hlinin
li kimi bir
l etdiyi gö-
rün bil r, halbuki h min adam C nn t hlind ndir.”
Dig r r vay td
bu Hureyra r vay t etmi dir ki, Pey mb r bel
buyurmu dur: “Qalx, ey filank s, elan et ki, C nn yaln z mömin gir
k-
dir. Allah bu dini günahkar bir adam n vasit sil d olsa bel , (qoruyub)
saxlayar.” ( l-Buxari, 4202-4203)
-
:
.
]
:
[
1641.
vay t edilir ki, Yezid ibn bu Ubeyd demi dir: “(Bir d ) m n S
-
nin aya nda çap q gördüm v (ondan): “Ey bu Muslim, bu n çap qd r?”–
dey soru dum.” Dedi: “Bu, Xeyb r günü ald m z rb nin izidir. (O vaxt)
camaat: “S
yaraland ”– dedi. (Bundan sonra) m n Pey mb rin ya-
na g ldim v o m nim yarama üç d üfürdü. Bu vaxtad k aya m h
ni narahat etm yib.” ( l-Buxari, 4206)
-
.
.
]
:
[
1642.
s r vay t etmi dir ki, Pey mb r S fiyy
1
il evl nm k üçün üç
gec Xeyb rl M din aras nda qald . H min vaxt m n müs lmanlar onun
toyuna ça rd m. (Ziyaf t verm
) n çör k var idi, n d t. Pey mb rin
mri il Bilal yer süfr s rdi v onun üz rin (xeyli) xurma, qurut v ya qoy-
du. Müs lmanlar (bir-biril rind n) soru dular: “Gör n, o, möminl rin ana-
lar ndan
2
biri olacaq, yoxsa cariy olaraq qalacaq?” (Cavab nda da) dedil r:
r (Pey mb r ) ona hicab geym yi mr ed rs , dem k, o, möminl rin
analar ndan biridir, yox,
r bunu mr etm zs , onda o, cariy kimi qalacaq.”
(Pey mb r ) yola dü dükd (öz d
sinin üstünd ) qad n üçün yer
haz rlad v ona hicab geyindirdi. ( l-Buxari, 4213)
-
.
]
:
[
1
S fiyy bint Huyey
B ni N dir q bil sinin ba lar ndan birinin – Kinan ibn bu Huqeyqin
arvad olmu dur. Qad n sir dü dükd n sonra Pey mb r onu azad etmi , sonra da onunla evl nmi dir.
2
Uca Allah buyurur: “Pey mb r möminl
onlar n özl rind n daha yax nd r. Zövc ri is mö-
minl rin analar r...” “ l- hzab” sur si, 6.
hih l-Buxari
rbi yürü r kitab .
648
1643.
li ibn bu Talib r vay t etmi dir ki, Xeyb r günü Pey mb r si ni
1
ev e yinin tini yem yi haram buyurmu dur.” ( l-Buxari, 4216)
-
:
.
]
:
[
1644.
vay t edilir ki, ibn Öm r demi dir: “Xeyb r günü Pey mb r (q ni-
tl rd n) at üçün iki pay, sahibin is bir pay ay rd .
2
” ( l-Buxari, 4228)
-
:
-
-
-
-
.
.
.
.
.
:
»
«
.
.
»
«.
]
:
-
[
1645.
vay t edilir ki, bu Musa demi dir: “Biz Y
nd olark n Pey mb -
rin (M kk
n M din
hicr t etdiyini) biz x
r verdil r. (Bu x
ri
id nd ) m n ya ca m nd n böyük iki qarda mla – bu Burd v
bu
Ruhm il birlikd h mq bil rimizd n olan lli üç, yaxud lli iki n rd n
ibar t bir d st
qo ulub (M din
) hicr t etdik. Biz bir g miy mindik v
bu g mi bizi H
istana – N ca inin yan na apard . Orada biz C r ibn bu
Talib rast g ldik v ham
z (M din
) qay danad k onun yan nda qal-
q. (N hay t,) Pey mb r Xeyb ri f th etdiyi zaman biz ona yeti dik. O
vaxt b zi adamlar biz – y ni g mi il g nl
– deyirdil r: “Biz sizd n qa-
baq hicr t etmi ik.” (Bu
) biziml birg (M din
) g lmi , habel
(vaxt il ) N ca inin (m ml
tin ) hicr t etmi kims rl b rab r hicr t et-
mi
sma bint Umeys Pey mb rin zövc si H fs ni ziyar t etdi. sma
fs nin evind ik n Öm r onun yan na g ldi v
sman görc k: “Bu kim-
dir?”– dey soru du. H fs : “ sma bint Umeysdir”– dedi. Öm r soru du:
“H
istanda (ya am ) v g mi il hicr t etmi (qad n) budur?” sma:
“B li!”– dey cavab verdi. Öm r dedi: “Biz sizd n vv l hicr t etmi ik. Odur
ki, biz Pey mb
sizd n daha yax q.” (Bunu e id nd ) sma q
bl -
1
Si : müv qq ti nikah. slamaq
rki dövrd bu nikah növü bl r aras nda yay lm
. Lakin
disd n göründüyü kimi Pey mb r bunu haram buyurmu dur.
2
1239-cu h disin qeydl rin bax.
649
nib dedi: “Yox, vallahi ki, (s n düz dan
rsan). Siz Pey mb rin yan n-
da olark n, o, sizin aran zdak aclar n qarn doydurark n, cahill riniz
öyüd-n sih t ver rk n, biz H
istanda – uzaq v cans
bir diyarda ya-
am q. Bütün bunlar Allah n v Onun pey mb rinin xatirin etmi ik.
Vallahi, s nin dedikl rini Allah n El isin
x
r verm yinc , m n n ye-
k yey
m, n d su iç
m. (H
istanda) bizim x trimiz d yirdi-
r, özümüz d qorxu içind ya ay rd q. M n bunu Pey mb
dey
-
m v bu haqda ondan soru aca am. And olsun Allaha, m n n yalan da-
aca am, n (haqdan) uzaqla aca am, n d buna (bir ey) lav ed
-
m.” Pey mb r g ldikd
sma dedi: “Ey Allah n pey mb ri, Öm r
bel -bel dedi.” Pey mb r soru du: “S n ona n cavab verdin?” sma
dedi: “M n ona bunu-bunu dedim.” Pey mb r buyurdu: “O m
sizd n
daha yax n ola bilm z, ax o v onun yol yolda lar c mi bir k
hicr t et-
mi r. Siz is , ey g mi hli, iki d hicr t etmisiniz.” ( l-Buxari, 4230-4231)
Dostları ilə paylaş: |