l-Mutaffifin sur si
-
:
:
[
Á
Â
Ã
Ä
Å
Z
77-ci f sil.
Uca Allah n: “O günd ki, insanlar al ml rin R bbinin qar
nda
dayanacaqlar”
1
sözü
-
:
:
[
Á
Â
Ã
Ä
Å
Z
.
]
:
[
1790. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r (Allah n): “O günd ki, insanlar
al ml rin R bbinin qar
nda dayanacaqlar” (ay sini oxuduqdan sonra)
dedi: “Onlar n b zisi öz t rinin içind qula
n yar na q
r batacaqd r.”
l-Buxari, 4938)
1
l-Mutaffifin” sur si, 6.
hih l-Buxari
fsir kitab .
736
l-
iqaq sur si
-
:
:
[
P
Q
R
S
Z
78-ci f sil. Uca Allah n: “...o, yüngül sor u-sual olunacaq”
1
sözü
-
:
:
:
[
J
K
L
M
N
P
Q
R
S
Z
.
]
:
[
1791. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Kim haqq-hesaba ç kil r-
, h lak olar.” M n dedim: “Allah m ni s
f da etsin, ya R sulullah! M -
r qüdr tli v
tli Allah: “Kimin kitab sa lin veril
ks , o, yün-
gül sor u-suala tutulacaq”- dey buyurmay r? Pey mb r dedi: “Bu yal-
z rz edilm
2
aiddir.
ll ri birb bir hesaba ç kil n kims is h lak
olacaqd r.” ( l-Buxari, 4939)
-
:
:
[
¨
©
ª
«
Z
79-cu f sil. Uca Allah n:
“Siz mütl q haldan-hala keçib yi
ksiniz”
3
sözü
-
:
[
¨
©
ª
«
Z
.
]
:
[
1792.
vay t edilir ki, (Allah n): “Siz mütl q t
n-t
keç
ksiniz”
(ay si bar sind ) ibn Abbas
demi dir: “Pey mb riniz : “Siz haldan-
hala keçib d yi
ksiniz”– dey bu ay ni izah etmi dir.” ( l-Buxari, 4940)
ms sur si
-
80-ci f sil
-
:
:
[
N
O
P
Z
1
l- iqaq” sur si, 7-8.
2
88-ci h disin qeydl rin bax.
3
l- iqaq” sur si, 19.
737
.
:
:
.
]
:
[
1793.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Z ma Pey mb rin xütb ver rk n di i
1
v onun diz v rini k
n (s mudlu) bar sind (Allah n): “Onlar n
n b db xti
ni k sm
qalxd ” (ay sini oxuyub) bel dediyini e it-
mi dir: “ bu Z maya ox ar, çox qüvv tli, (gözl ri) q zm v havadarlar n
himay sind olan birisi qalx b di i d
ni k sm
t sdi.”
Sonra Pey mb r qad nlar haqq nda (camaata n sih t edib) dedi: “B -
zil riniz öz h yat yolda lar k nizi döydüyü kimi döyür, sonra da olur ki,
günün ax nda onunla bir yata a girir.”
Sonra Pey mb r birisinin yel buraxmas na gül n shab rini t nbeh
edib dedi: “Siz n üçün kimins (yel buraxma na) gülürsünüz?!”
Dig r r vay td Pey mb r demi dir: “Zubeyr ibn vvam n misi
bu Z maya ox ar...” ( l-Buxari, 4942)
l-
q sur si
-
:
:
[
±
²
³
´
µ
¶
¹
º
»
Z
81-ci f sil. Uca Allah n: “Xeyr!
r yaramaz
lin son qoymasa,
Biz onun k kilind n – yalanç , günahkar k kilind n tutaca q”
2
sözü
-
:
.
]
:
[
1794. Abdullah ibn Abbas
r vay t edir ki, (bir d ) bu C hl demi di: “
r
n Muh mm din K
nin yan nda namaz q ld
görs m aya mla
onun boynundan yer basaca am.” Bu söz Pey mb
x
r verildikd o
buyurdu: “Bel ets ydi, m kl r onu yaxalayard lar.
3
” ( l-Buxari, 4942)
1
“S mud qövmü öz az nl üzünd n Allah n elçisini t kzib etdi. Onlar n n b db xti
ni k s-
qalxd qda Allah n elçisi onlara dedi: “Allah n bu di i d
sin toxunmay n v onun su içm sin
mane olmay n!” Onlar is pey mb ri yalanç say b, d
nin diz v rini k sdil r. Onlar n R bbi d bu
günahlar na gör onlar n ham
q b yerl -yeksan etdi.” “
ms” sur si, 11-14.
2
l-
q” sur si, 15-16.
3
bu Hureyran n r vay t etdiyi h disd deyilir ki, (bir d ) bu C hl bl
dedi: “Muh mm d
d sizin yan zda üzünü torpa a sürtürmü?” Onlar: “B li”– dey cavab verdikd o dedi: “Lat v
Uzzaya and olsun ki,
r m n onun bel etdiyini görs m, boynundan bas b üz-gözünü torpa a bula ra-
ca am!” Pey mb r g lib namaz q lma a ba lad v
bu C hl dediyini yerin yetirm k üçün ona t
f
yax nla . Lakin h r d onun üstün cumanda ll ri il özünü müdafi ed k arxaya ç kildi. bu
hld n: “S
n olub?”– dey soru dular. Dedi: “Onunla m nim aramda çox vahim li, at li bir x nd k
( caib) qanadlar var idi”. Pey mb r buyurdu: “
r o m
yax nla sayd , m kl r onu didib
parça-parça ed rdil r!” (S hih Muslim)
hih l-Buxari
fsir kitab .
738
l-Kovs r sur si
-
82-ci f sil
-
:
.
]
:
[
1795.
vay t edilir ki,
s
demi dir: “Pey mb r (merac gec si
1
) göy
qalxm (v geri qay td qda bel ) demi dir: “M n orada h r iki sahilind içi-
bo mirvaril rd n haz rlanm çad rlar düzülmü (göz ox ayan) bir çay n
yan na g lib çatd m v dedim: “Ey C brail, bu n (çayd r)?” Dedi: “Bu, Kov-
rdir!” ( l-Buxari, 4964)
-
:
:
[
V
W
X
Z
:
.
]
:
[
1796.
vay t edilir ki, Ai
(Uca Allah n): “H qiq n, Biz Kovs ri s
ba lad q” ay si bar sind sual verilmi v o, bel cavab vermi dir: “Bu,
Pey mb riniz
b
edilmi el bir çayd r ki, onun h r iki sahilind içi-
bo mirvaril rd n haz rlanm çad rlar v (göyd ki) ulduzlar q
r çoxlu
hl r düzülmü dür.” ( l-Buxari, 4965)
l-F q sur si
-
:
:
.
]
:
[
1797.
vay t edilir ki, Ubey ibn K b demi dir: “(Bir d ) m n Pey mb rd n
rd n qoruyan sur r
2
) bar
soru dum. Dedi: “M
v hy olundu, m n
onu insanlara t bli etdim.” Biz d (bu sur ri) Pey mb r dediyi ki-
mi t bli edirik.” ( l-Buxari, 4976)
1
1582-ci h dis bax.
2
Y ni “ l- xlas”, “ l-F q” v “ n-Nas” sur rini.
739
-
66 – Quran n m ziyy tl ri kitab
1-ci f sil. V hy nec nazil edilmi
ilk vv l hans ay r nazil
olmu dur
-
:
-
:
.
]
:
[
1798.
bu Hureyr
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Pey mb rl rd n
el bir pey mb r olmam
r ki, ona inand möcüz rd n (bir v ya da
çox möcüz ) verilmi olmas n. (Möcüz olaraq) m
verilmi
ey is
Allah n m
v hy etdiyi Qurand r. M n ümid edir m ki, Qiyam t günü
nim ard llar m onlar n ham ndan çox olacaq”. ( l-Buxari, 4981)
-
.
]
:
[
1799.
vay t edilir ki,
s ibn Malik demi dir: “Pey mb rinin v fat ndan
vv l Uca Allah ona ard l olaraq v hy nazil etdi. N hay t, onun v fat na az
qalm Allah ona lap çox v hy nazil etm
ba lad . Bundan sonra Allah n
sulu v fat etdi.” ( l-Buxari, 4982)
2-ci f sil.
Quran yeddi qira t
1
üz rind
nazil olmu dur
-
:
-
:
.
]
:
[
1
Allah n Kitab yeddi mü yy n üsul v qayda il oxumaq olar.
hih l-Buxari
Quran n m ziyy tl ri kitab .
740
1800.
vay t edilir ki, Öm r ibn X ttab demi dir: “Pey mb rin sa
nda
n Hi am ibn H kim ibn Hizam n “ l-Furqan” sur sini oxudu unu e it-
dim v diqq tl onun oxudu una qulaq asma a ba lad m. Baxd m ki, o, (bu
sur ni) ba qa-ba qa h rfl rl , Pey mb rin biz oxumad bir üslubla
oxuyur. M n onu el namazda ik n yaxalamaq ist dim, lakin s bir etdim. N -
hay t, o, salam verib (namaz bitirdikd ) m n onun yaxas ndan yap b so-
ru dum: “E itdiyim bu sur ni s
bu cür oxuma kim öyr dib?” Dedi: “Bu
sur ni m
Pey mb r öyr dib.” Dedim: “Yalan dan rsan, Pey mb r
bu sur ni m
s nin oxudu un kimi yox, ksin , ba qa cür öyr dib.” Sonra
n onu Pey mb rin yan na apard m v dedim: “M n bunun “ l-Furqan”
sur sini ba qa h rfl rl v s nin biz öyr tm diyin bir üslubla oxudu unu
itdim.” Pey mb r buyurdu: “Burax onu! (S n d ) oxu, ey Hi am!” Hi-
am (bu sur ni) ona m nim e itdiyim qira tl oxudu. Pey mb r dedi: “Bu
sur (m
) bu cür nazil olmu dur.” Sonra o: “( ndi is ) s n oxu, ey Öm r!”–
dey buyurdu, m n d (bu sur ni) onun m
öyr tdiyi qira tl oxudum.
Pey mb r dedi: “Bu sur (m
) bu cür nazil olmu dur. H qiq n, bu
Quran yeddi qira t üz rind nazil olmu dur. Odur ki, Qurandan siz asan
olan oxuyun!” ( l-Buxari, 4992)
3-cü f sil. C brailin Pey mb rl
birg Quran oxuyub t krar
etm si
-
:
-
.
]
:
[
1801.
vay t edilir ki, Fatim
demi dir: “(Bir d ) Pey mb r m
gizlin-
x
r verib dedi ki: “C brail h r il Quran m niml birg (yaln z) bir d
krar ed rdi, bu il is iki d t krar etdi. Dü ünür m ki, bu m nim
li-
min yax nla mas dem kdir.” ( l-Buxari, 4996)
-
:
.
]
:
[
1802.
vay t edilir ki, Abdullah ibn M sud demi dir: “Vallahi, m n yetmi
n
çox sur ni Pey mb rin dilind n e idib öyr nmi m. Vallahi, Pey mb -
rin
shab ri yax bilirl r ki, m n Allah n Kitab onlar n ham ndan
yax bilir m v m n onlar n n xeyirlil rind
m.” ( l-Buxari, 5000)
-
:
.
]
:
[
741
1803.
vay t edilir ki, lq
demi dir: “(Bir d ) biz Himsd ik n ibn M sud
biz “Yusuf” sur sini oxudu. Bu vaxt bir n r dedi: “Ax bu sur bu cür nazil
olmam
r.” bn M sud dedi: “M n (bu sur ni) Allah n elçisin
oxudum
(m
): “ hs n!”– dedi.” Bu vaxt ibn M sud h min adamdan rab iyisi
ldiyini hiss etdi v dedi: “Allah n Kitab na iftira yaxd n b s deyil, h üs-
lik rab da içirs n?!” Bundan sonra o adam allaqlad lar.” ( l-Buxari, 5001)
4-cü f sil. “De: “O Allah
kdir!”
1
(sur sinin) m ziyy ti
-
:
[
!
"
#
$
Z
-
[
!
"
#
$
Z
.
]
:
[
1804.
bu S id l-Xudri r vay t edir ki, (bir d gec vaxt ) bir n r ba qa biri-
sinin: “De: “O Allah T kdir...”– (sur sini) t krar-t krar oxudu unu e itdi.
r aç landa o, Pey mb rin yan na g lib e itdikl rini ona dan
v
sanki h min adam n bu sur ni ucuz tutdu unu bildirm k ist di. Lakin Pey-
mb r buyurdu: “Can m lind olan Allaha and olsun ki, bu sur Qura-
n üçd birin b rab rdir.” ( l-Buxari, 5013)
-
:
.
]
:
[
1805.
vay t edilir ki, bu S id l-Xudri demi dir: “(Bir d ) Pey mb r
s-
hab rin bel buyurdu: “Hans biriniz bir gec
Quran n üçd birini oxu-
ya bil r?” Bu, shab
a r g ldi v onlar dedil r: “Bunu hans birimiz ba-
cara bil r ki, ya R sulullah?!” Pey mb r buyurdu: “Allah T kdir, Möhtac
deyildir” Quran n üçd birin b rab rdir.” ( l-Buxari, 5015)
5-ci f sil. rd n qoruyan
sur rin
2
üstünlüyü
-
:
-
[
!
"
#
$
Z
[
4
5
6
7
Z
[
P
Q
R
S
Z
.
]
:
[
1806.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Pey mb r h r gec yata na uzan-
qda ll rini cütl dirib onlar n için üfür r, sonra ora ( rd n qoruyan su-
1
“ l- xlas” sur si.
2
“ l- xlas”, “ l-F q” v “ n-Nas” sur ri.
hih l-Buxari
Quran n m ziyy tl ri kitab .
742
ri) – “De: “O Allah T kdir...”, “De: “S
ram sübhün R bbin ...” v
“De: “S
ram insanlar n R bbin ...” oxuyar, daha sonra is ll rini ba
üz nahiy sind n ba layaraq bacard q
r b
ninin h r yerin sürt r-
di. Bel
, o, bunu üç d t krar ed rdi.” ( l-Buxari, 5017)
6-c f sil. Quran oxundu u
zaman m kl rin v sükun tin
nazil olmas
-
:
-
:
.
]
:
[
1807.
vay t edilir ki, (bir d ) gec Useyd ibn Hudeyr “ l-B
” sur sini
oxuyurdu, at da onun yan nda yer ba lan lm
. Bird n at t vi dü üb
ah qalxd . (Bunu gör nd ) Useyd susdu, at da sakitl di. Sonra o, oxuma-
na davam el di v at yen t vi dü üb ah qalxd . O susdu, at da sakit-
di. Sonra o, yenid n oxuma a ba lad v at yen d h
canlan b ah qalx-
. Bundan sonra o, daha oxumad . H min vaxt (Useydin) o lu Y hya at n
yax nl nda idi v o, qorxdu ki, at onu tapdalayar. Useyd u
yan na ç k-
dikd n sonra ba
göy qald rd , lakin ayd n bir ey gör bilm di. S
ri
gün o, bu hadis ni Pey mb
dan
. Pey mb r (ona): “Oxu, ey ibn
Hudeyr! Oxu, ey ibn Hudeyr!”– dey buyurdu. Useyd dedi: “Ey Allah n el-
çisi! Y hya at n yan nda idi v m n qorxdum ki, at onu tapdalayar. Odur ki,
ba
qald b ona t
f getdim. Sonra ba
göy qald b buluda ox ar
bir ey, iç risind d q ndill
1
b nz r eyl r gördüm. Sonra onlar yox olub
getdil r.” Pey mb r soru du: “Bilirs nmi o n idi?” Useyd: “Xeyr!”– de-
cavab verdi. Pey mb r dedi: “Bu, m kl r idi, s nin s sin yax nla -
lar.
r s n oxuma na davam ets ydin, s
r tezd n ham onlar gö-
rdi v onlar insanlardan gizl nm zdil r.” ( l-Buxari, 5018)
7-ci f sil. Quran bil n adama
qibt etm k
-
:
1
Asma ç raq.
743
-
.
]
:
[
1808.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Yaln z iki xs h -
d aparmaq olar: O xs ki, Allah ona Quran öyr tmi , o da onu gec -gün-
düz oxuyur. Qon usu bunu e idib dey r: “Ka ona veril nin b nz ri m
veril ydi, onun etdiyi
li m n d ed rdim.” Bir d o xs ki, Allah
ona var-dövl t b
etmi , o da onu Allah yolunda laz mi yerl x rcl yir.
Onu gör n adam dey r: “Ka ona veril nin b nz ri m
d veril ydi, onun
etdiyi
li m n d ed rdim.” ( l-Buxari, 5026)
8-ci f sil. Sizin n xeyirliniz
Quran öyr
n v onu
(ba qalar na) öyr
n kims dir
-
:
-
:
.
]
:
[
1809. Osman r vay t edir ki, Pey mb r buyurmu dur: “Sizin n xeyirliniz
Quran öyr
n v onu ba qalar na öyr
n kims rdir.” ( l-Buxari, 5027)
-
:
:
.
]
:
[
1810. Osman ibn ffan r vay t edir ki, Pey mb r buyurmu dur: “Sizl rd n
n f zil tlisi Quran öyr
n v onu ba qalar na öyr
n kims rdir.” ( l-
Buxari, 5028)
9-cu f sil.
Quran zb rl
k v onu
müt madi olaraq t krarlamaq
-
:
-
:
.
]
:
[
1811. bn Öm r r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Quran zb rd n bil n
adam d
rini buxovda saxlayan kims
b nz yir.
r bu adam onlar
bu v ziyy td saxlasa, onlar daim özünd saxlam olar, yox,
r ba -ba-
na buraxarsa, onlar qaç b ged rl r.” ( l-Buxari, 5031)
-
:
.
]
:
[
hih l-Buxari
Quran n m ziyy tl ri kitab .
744
1812. Abdullah ibn M sud r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Birinizin:
“Filan v filan ay ni unutmu am”– dem si nec d pisdir! ksin , bu ona
unutdurulmu dur. El is Quran (t krar-t krar) öyr nm
davam edin!
Çünki Quran, k ndird n q
b qaçan heyvandan da tez, insanlar n q lbini
rk edir.” ( l-Buxari, 5032)
-
:
.
]
:
[
1813.
bu Musa r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Quran daim oxuyun!
Can m lind olan Allaha and olsun ki, o, k ndird n aç b qaçan d
n
daha tez (sahibini) t rk edir.” ( l-Buxari, 5033)
10-cu f sil. Quran oxuduqda (b zi
sait) s sl rin uzad lmas
-
:
-
:
:
[
!
"
#
$
Z
.
]
:
[
1814.
vay t edilir ki,
sd n : “Pey mb r (Quran ) nec oxuyard ?”– de-
soru dular.
s: “Uzadaraq!”– dey cavab verdi, sonra da: “Bismillahir-
hmanir-R him” ay sini – “Bismillah”, “ r-R hman” v “ r-R him” k l-
rinin (h r birini) uzadaraq oxudu.” ( l-Buxari, 5046)
11-ci f sil. Quran göz l s sl
oxumaq
-
:
-
:
.
]
:
[
1815.
bu Musa r vay t edir ki, Pey mb r ona bel demi dir: “Ey bu Mu-
sa, s
Davudun m lah tli s si kimi m lah tli bir s s b
edilmi dir!”
l-Buxari, 5048)
12-ci f sil. Quran n q
r vaxt
rzind oxunmal r. Uca Allah
buyurur: “Qurandan siz asan
olan oxuyun!”
1
-
:
:
1
“ l-Muzz mmil” sur si, 20.
745
-
:
.
]
:
[
1816.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Amr
demi dir: “(Bir vaxt) atam m ni za-
gan bir qad nla evl ndirdi. Sonra o, mütamadi olaraq g lininin yan na g -
lib ondan ri
1
bar
soru ur, qad n da h r d ona dey rdi ki: “O, xo -
xasiyy t adamd r, lakin m n ona g ldiyim günd n b ri o, n m niml bir
yata a ba qoymu , n d m
toxunmu dur.” Bu hal o vaxta q
r davam
etdi ki, ax rda atam bu haqda Pey mb
x
r verdi v Pey mb r
(ona): “Qoy (o lun) m nim yan ma g lsin!”– dedi. Bundan sonra m n Pey-
mb rin yan na getdim v o (m nd n) soru du: “S n nec oruc tutur-
san?” Dedim: “H r gün.” Soru du: “Quran nec x tm edirs n?” Dedim:
“H r gec .” Onda o bel buyurdu: “H r ay üç gün oruc tut, Quran da ayda
bir d x tm et!” Dedim: “M nim bundan da çox (ibad t) etm
gücüm ça-
tar.” Dedi: “H ft
üç gün oruc tut!” Dedim: “M nim bundan da art na
gücüm çatar.” Dedi: “ ki günd n bir oruc tut!” Dedim: “M nim bundan da
art na gücüm çatar.” Dedi: “(El is ) n fz l orucu – güna
oruc tutan
Davudun orucunu tut v h ft
bir d (gec r Quran ba dan ax rad k)
oxu.” Ka Pey mb rin verdiyi rüsx ti q bul ed rdim. ( ndi) m n art q
qocal b ld n dü mü m.”
(H disi dan an ravi) demi dir: “Abdullah ibn Amr (özünü yoxlamaq
qs dil ) gündüzl r Quran n yeddid bir hiss sini zb rd n (ail üzvl rin-
n) birin dan ard ki, gec r onu oxumaq ona asan g lsin. (Oruca g linc ,)
o, özünd güc toplamaq ist dikd bir neç gün dalbadal oruc tutmazd v
Pey mb rin zaman nda etdiyi
li t rk etm k ist
diyind n (burax-
günl ri) say b h min günl rin say q
r oruc tutard .” ( l-Buxari, 5052)
Dostları ilə paylaş: |