Yaşlilikta Tedavi Kilavuzu indb

III. Tedavi ve takip
Yaşam kalitesini düşüren menopoz semptomların yönetiminde en etkili tedavi menopozal hor-
mon tedavisidir (HT). HT menopozla birlikte görülen vazomotor ve genitoüriner semptomla-
rı, uyku bozukluklarını, menopozla birlikte olan anksiyete ve depresif semptomları,  artraljileri 
azaltır.  
Hormon tedavisinin menopoz semptomlarını kontrol altına almanın dışında menopozun etkile-
diği beyin, iskelet, cilt, urogenital ve kardiyovaskuler sistem hastalıklarının önlenmesindeki rolü 
tartışmalıdır. 

---

134
YAŞLILIKTA ENDOKRİNOLOJİK HASTALIKLARIN TEDAVİ KILAVUZU
HT, orta ve şiddetli vazomotor semptomları ve vulva vajina atrofisi olan perimenopoz ve 60 yaş 
altı veya 10 yılın altındaki postmenopoz dönemindeki kadınlarda önerilir. Tedavi meme kanseri, 
östrojene duyarlı malign hastalık,  koroner kalp hastalığı, geçirilmiş tromboembolik olay, inme, 
aktif karaciğer hastalığı, tedavi edilmemiş hipertansiyonu olan kadınlarda kontrendikedir. HT, 
tanı konmamış genital kanama ve tedavi edilmemiş endometriyal hiperplazide önerilmez. Safra 
kesesi hastalıkları, hipertrigliseridemi, diyabet, hipoparatiroidizm, benign meningioma, orta ve 
yüksek meme kanseri riski, auralı migren, astım, porfirya, sistemik lupus eritematozis ve karaci-
ğer hemanjiomu olan kadınlarda dikkatli kullanılmalıdır.
Uterusu olan kadınlarda östrojenin neden olacağı endometriyal hiperplazi önlemek için kombine 
östrojen ve progestasyonel ajan tedavisi (EPT), histerektomili kadınlarda sadece östrojen tedavisi 
(ET) kullanılır. 
1. Östrojen tedavisi: 
Sistemik östrojen tedavisi standart veya düşük dozlarda oral ve transdermal olarak uygulanır. 
Menopoz semptomlarını kontrol altına almada etkinlikleri aynı olmasına rağmen oral östrojen 
ilk geçiş etkisi nedeniyle transdermal östrojene göre karaciğer üzerine daha yüksek düzeyde etki 
eder. Oral östrojenler prokoagülan etki gösterir; SHBG, tiroid bağlayıcı globülini, trigliserid-
leri ve CRP gibi bazı inflamatuvar markerleri arttırırlar.  Bu nedenle tromboembolik olaylar 
gibi bazı riskleri düşürmek için transdermal yol düşünülmelidir. Transdermal östrojen özellikle 
hipertansiyon, hipertrigliseridemi, obezite, metabolik sendrom, diyabet ve kolelitiasisi olan ka-
dınlarda tercih edilebilir. Oral östrojenlerin karaciğerden ilk geçiş etkisine uğraması nedeniyle 
biyoyararlanımları düştüğü için daha yüksek dozda uygulanırlar. Östrojen tercihinde oral veya 
transdermal uygulanacak östradiol ilk seçenek olarak önerilmektedir. Vajinal halka ve yüksek 
doz estrojen içeren kremlerle uygulanan vajinal östrojen tedavisi (yüksek doz) sistemik estrojen 
etkisi sağlar ve vazomotor semptomların tedavisinde kullanılır. Orta ve düşük doz vajinal est-
rojen tedavisi ise menopozun genitoüriner sendromunda (GSM) kullanılır (lokal etki). GSM 
vulvovajina atrofisi ve idrar yolu disfonksiyonu ile karakterize bir durumdur. Vulvovajina at-
rofisi çoğunlukla geç postmenopoz döneminde görülür. Orta doz vajinal östrojenin bir miktar 
sistemik emilimi olabilir.  Vajinal atrofi ile birlikte olan orta ve şiddetli disparoninin   tedavi-
sinde estrojen agonist/antogonisti olan ospemifene önerilmektedir. Bu tedavi meme kanserli 
hastalara önerilmez. 
En sık kullanılan östrojen formları, uygulama yolları ve günlük dozları :