Toshkent shahridagi turin politexnika universiteti huzuridagi akademik litsey
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA
Yüklə 1,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI AKADEMIK LITSEYLARNING FIZIKA VA ASTRONOMIYA O‘QUV DASTURI (Umumta’lim fanlari) (I-II- kurs) Toshkent-2018 1 TUSHUNTIRISH XATI Fizika, astronomiya fanini o‘qitishning asosiy maqsadi: fizika ta’limining fan-texnika taraqqiyotida, ishlab chiqarish sohalari va hayotda tutgan o‘rni haqida mantiqiy fikrlay olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o’quvchilarda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni shakllantirish, ijtimoiy hayoti va ta’lim olishni davom ettirishlari uchun zarur bo‘lgan bilimlarni egallashi, ulardan kundalik hayotlarida foydalana olishish, olamning fizik manzarasiga oid dunyoqarashini kengaytirishdan iborat. Fzika, astronomiya fanini o‘qitishning asosiy vazifasi: o‘quvchilarda atrof olamni, tabiatdagi jarayon va hodisalarni kuzatish, tahlil qilish ularni o‘rganishda mavjud jihozlardan to‘g‘ri foydalana olish, fan sohasida erishilayotgan yutuqlaning ilmiy asoslarini anglash, fan va texnika ijodkorlariga hurmat bilan qarash orqali umumbashariy madaniyat elementlarini tarbiyalashdan iborat.
Mazkur o‘quv dasturni tuzishda umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinfini tugatgan o‘quvchilar umumiy fizika kursining barcha bo‘limlaridan, chunonchi, mexanika, molekular fizika va termodinamika, elektr, optika, atom va yadro fizikasidan olgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarga ega bo‘lishlari hamda ta’lim muassasasining o’quv rejasi soatlar hajmi, ularning ma’lumottar qabul qilish imkoniyatlari ham inobatga olindi. O‘quv dasturi jami 170 soatga mo’ljallangan bo’lib, shundan I-kursda 68 soat, II-kursda 68 soat fizika, 34 soat astronomiya fani uchun ajratilgan. FIZIKA VA ASTRONOMIYA MEXANIKA VA M OLEKULYAR FIZIKA I BOB. KINEMATIKA ASOSLARI (12 soat) M exanik h arak at va uning nisbiyligi. H arakatlarning mustaqillik prinsipi. Jism larning vertikal harakati. Harakatning nisbiyligi. Fazo va vaqt. Harakatlarni qo’shish. Harakatning mustaqillik prinsipi. Yuqoridan tashlangan jism harakati, yuqoriga vertikal tik otilgan jim harakat. Aylana bo‘ylab notekis harakat. Aylanma va ilgarilanma harakatni o‘zaro uzatish: tasmali, tishli, friksion va val orqali uzatm alar Tekis o‘zgaruvchan aylanma harakatda burchak tezlik va tezlanish, normal tezlanish, tangensiyal tezlanish. Aylanma harahatni uzatish turlari va ularni uzatish usullari va amalga oshirish mexanizimlari. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Gorizontal va gorizontga qiya otilgan otilgan jismning harakati. Gorizontal otilgan jimning tushush vaqti, tezlikning vertikal va gorizantal tashkil etuvchilari, uchush uzoqligi. Gorizontga qiya otilgan jimning boshlang‘ich
tezlikning gorizontal va vertikal tashkil etuvchilari ko’tarilish balandligining burchakka bog’liqligi. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo‘naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog‘liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. L aboratoriya ishi. Gorizontga qiya otilgan jism harakatini o‘rganish. Gorizontga burchak ostida otilgan jismning uchish uzoqligining otilish burchagiga bog‘liqligini o‘rganish. Namoyish tajribalari: 1. Harakatning nisbiyligi. 2. Aylanma va ilgarilanma harakat uzatishni o‘rganish. 3. Jismlarning vertikal harakati. 4. Gorizontal otilgan jism harakatini o‘rganish. 5. Aylanma harakatda tangensial tezlanish va burchak tezlanish yo‘nalishini ko‘rsatish (plakatda). Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Mexanikadan “Mexanika-1” laboratoriya jamlanmasi. Raqamli o‘quv sekundomeri. Fizikadan universal shtativ. Chizma ashyolari to‘plami. Ballistik to‘pponcha. Aylana bo‘ylab harakatni o‘rganish bo‘yicha to‘plam. II BOB. DINAMIKA ASOSLARI (6 soat)
Dinamika qonunlari. Galileyning nisbiylik prinsipi. Nyuton qonunlari, kuchlarni qo’shish. Teng ta’sir etuvchi kuch. Inersial va noinersial sanoq sistemalari. Jismning inersial va noinersial sanoq sistemalaridagi harakati. Jism og‘irligining h arak at turiga bog‘liqligi. Gravitatsion maydonda harakat
Jism og’irligi, jism og‘irligining harakat turiga bog‘liqligi.. Erkin tushush tezlanishi, erkin tushush tezlanishining erdan ko’tarilish balandligiga bog’liqligi, kosmik tezliklar. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Namoyish tajribalari: 1. Kuchlarni qo‘shish. 2. Gravitatsion maydondagi harakat. 3. Jism og‘irligining harakat turiga bog‘liqligi. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Mexanikadan “Mexanika-1” laboratoriya jamlanmasi, Fizikadan universal shtativ, Chizma ashyolari to‘plami, O‘quv-laboratoriya elektron tarozisi, Spiral prujinalar. 0,1 kg li yuklar to‘plami. Oson qo‘zg‘aluvchi aravachalar. Bloklar. Qiya tekislik. Dinamometrlar. III BOB. MEXANIKADA SAQLANISH QONUNLARI (4 soat)
Impuls va energiyaning saqlanish qonuni. Jism impulsi va uning saqlanish qonuni. Energiyaning saqlanish qonuni. Elastik va noelastik to‘qnashishda impulis va energiyaning saqlanish qonunlarining bajarilishi M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Namoyish tajribalari: 1. Mexanik energiyaning aylanishi va saqlanishini namoyish qilish. 2. Jismlarning elastik va noelastik to‘qnashuvi. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Raqamli o‘quv sekundomeri. Chizma ashyolari to‘plami. Masshtabli chizg‘ich. Oson qo‘zg‘aluvchi aravachalar. Spiral prujinalar. Metall sharcha. Tennis koptokchasi. Dinamometr. Ish bajarishda jism energiyasining o‘zgarishini namoyish qiluvchi asbob. IV BOB. MEXANIK TEBRANISHLAR VA T O ‘LQINLAR (8 soat) P rujinali va m atem atik m ayatniklar. G arm onik tebranishlar. Tebranish davri va chastotasi. Tebranma harakat energiyasi. Erkin va
majburiy tebranishlar. M exanik to ‘lqinlarning m uhitlarda tarqalishi. Ultratovush va infratovush. Mexanik to’lqinlar, to’lqin uzunligi, to’lqin tarqalish tezligi. Tovush kattalikari (balandligi va qattiqligi). Ultra va infratovushlardan turmushda foydalanish. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo‘naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog‘liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. L aboratoriya ishi. M atem atik m ayatnik yordam ida erkin tushish tezlanishini aniqlash. Namoyish tajribalari: 1. Garmonik tebranishlar namoyishi. 2. Matematik va prujinali mayatniklar. 3. Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash. 4. Ultra va infratovushlardan turmush va texnikada foydalanish. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Mexanikadan “Mexanika-1” laboratoriya jamlanmasi. Raqamli sekundomeri. Fizikadan universal shtativ. Elastik spiral prujinalar. Har xil massali yuklar. Matematik mayatnik. Kamerton. Chizma ashyolari to‘plami. O‘quv-laboratoriya elektron tarozisi. V BOB. STATIKA ELEM ENTLARI (4 soat) Suyuqlik va gazlar uchun Bernulli tenglamasi. Suyuqlik va gazlarning harakati, oqimning uzliksizlik teoremasi. Harakatlanayotgan gazlar
va suyuqliklarda bosimning tezlikka bog‘liqligidan texnikada foydalanish. Dinamik 4 bosim, Dinamik bosimning tezlikga bog’liqligi, Samolyot qanotining ko’tarish kuchi.
M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Namoyish tajribalari: 1. Suyuqlik va gazlar harakati. 2. Harakatlanayotgan gazlar va suyuqliklarda bosimning tezlikka bog‘liqligidan texnikada foydalanish. VI BOB. M OLEKULAR-KINETIK NAZARIYA, TERMODINAMIKA ASOSLARI (8 soat)
Ideal gaz molekular-kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi. Ideal gaz holatining tenglamalari. Ideal gazlarda izojarayonlar. Ideal gaz bosimi. Ideal gaz holat tenglamasi. Mendeleyev-Klapeyron tenglamasi. Boyl-Mariott qonuni. Gey-Lyussak qonuni. Sharl qonuni. Gaz jarayonlarining texnikada qo‘llanishi. Ichki energiya. Term odinam ik ish. Term odinam ika qonunlari. Ideal gazning ichki energiyasi va uni o‘zgartirish usullari. Gaz hajmi o‘zgarganda bajariladigan ish. Termodinamikaning I qonunining izojarayonlarga tatbiqi. Adiabatik jarayon. Termodinamikaning II qonuni. Qaytar va qaytmas jarayonlar. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. L aboratoriya ishi: Boyl-Mariot qonunini tekshirish. VII BOB. QATTIQ JISM NING MEXANIK XOSSALARI (6 soat) Qattiq jism lar va ularning mexanik xossalari. Qattiq jismlarning tuzilishi. Kristall panjara va ularning turlari. Polikristallar va monokristallar. Qattiq jismlarda deformatsiya. Plastiklik va mo‘rtlik. Amorf jismlar.Mexanik kuchlanish. Mustahkamlik chegarasi. Guk qonuni. Yung moduli. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish L aboratoriya ishi: Rezina uchun Yung modulini aniqlash ELEKTRODINAMIKA V III BOB. ELEKTROSTATIKA VA ELEK TR MAYDON (6 soat)
Nuqtaviy zaryadning maydoni. Zaryadlangan sharning elektr maydoni. Nuqtaviy zaryadning maydoni, Elektr maydon kuchlanganligining superpozitsiya prinsipi. Zaryadlangan shardan tashqaridagi nuqtaning elektr maydoni, dielektrik singdiruvchanlik. Nuqtaviy zaryad maydonining potensiali. Elektrostatik maydonda zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish. Nuqtaviy zaryad maydon energiyasi, nuqtaviy zaryad maydonining potensiali, potensiallar farqi, ekvipotensial sirt. Elektrostatik maydonda zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ish, konservativ kuch.
M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Namoyish tajribalari: 1. Nuqtaviy zaryadning maydoni namoyishi. 2. Zaryadning saqlanish qonuni. 3. Dielektrik singdiruvchanlik. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Ebonit va shisha tayoqcha. Jun va shoyi mato. Elektroskop. Elektrometr. Elektrofor mashina. Kondensator. Tok manbai. Ulovchi simlar. Kalit. IX BOB. O ‘ZGARMAS TOK QONUNLARI (8 soat) Tok kuchi va tok zichligi. E lektr tokining ta ’sirlari. Tok kuchi va tok zichligi, elektr tokining ta’sirlari. Butun zanjir uchun Om qonuni. Tok m anbaining FIK. Elektr yurituvchi kuch, ichki qarshilik, qisqa tutashuv, butun zanjir uchun Om qonuni, tok manbaining FIK. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Laboratoriya ishi: Tok manbaining EYK va ichki qarshiligini aniqlash. Namoyish tajribalari: 1. Elektr o‘tkazuvchanlik. 2. Tok kuchining kuchlanishga bog‘liqligi o‘rganish. 3. Tok manbalarini ketma-ket va parallel ulash. 4. Ampermetr va voltmetrning o‘lchash chegarasini oshirish. 5. Tok manbaining EYUK va ichki qarshiligini aniqlash. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Tok manbai. Kondensatorlar toplami. Ampermetr. Voltmetr. Reostat. Qarshiliklar to‘plami. Ketma-ket va parallel ulash qurilmasi. Ommetr. Shunt va qo‘shimcha qarshilik. Turli kuchlanishli tok manbalari. O‘tkazgichlar. Izolyatorlar. Tok o‘tkazgichli moddalar. Kalit. Ulash simlari. X BOB. YARIM O‘TKAZGICH LARDA ELEK TR TOKI (6 soat)
Y arim o‘tkazgichlarda xususiy
o‘tkazuvchanlik. A ralashm ali o‘tkazuvchanlik. Yarimo‘tkazgichlarda elektr toki, Yarimo‘tkazgichlarda xususiy va aralashmali o‘tkazuvchanlik. Yarimo‘tkazgichli qurilmalar va ularning texnikada qo‘llanilishi. Laboratoriya ishi. Yarim
o‘tkazgichli diodning volt-am per xarakteristikasini o‘rganish. Takrorlash Namoyish tajribalari: 1. Yarimo‘tkazgichlarda elektr toki. 2. Metall o‘tkazgichlar qarshiliklarini temperaturaga bog‘liqligi. 6 3.Yarimo‘tkazgichli asboblar (diod, tranzistor) va ulaming texnikada qo‘llanilishi. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Tok manbai. Milliampermetr, mikroampermetr. Voltmetr. Qarshiliklar to‘plami. Vakumli diod. Diod. Triod. Tranzistor. Neon gazi bilan to‘ldirilgan lampa. Turli kuchlanishli tok manbalari. O‘tkazgichlar. Izolyatorlar. Termometr. Tok o‘tkazgichli moddalar. Kalit. Ulash simlari. FIZIKA VA ASTRONOMIYA Il-kurs I BOB. MAGNIT MAYDONI (8 soat) M agnit maydon. Tokning magnit maydoni. A m per qonuni. Magnit maydonni tavsiflovchi kattaliklar: Magnit maydon induksiyasi, magnit maydon kuchlanganligi, magnit oqimi. Magnit maydonida tokli o‘tkazgich. Magnit maydonida tokli kontur. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. Lorens kuchi. M agnit maydonida o‘tkazgichning ko‘chirilishida bajarilgan ish.
Zaryadlangan zarrachalarning bir jinsli magnit maydonlaridagi harakati. Siklotronlarning ishlash prinsiplari. Magnit maydonida o‘tkazgichning ko‘chirilishida bajarilgan ish M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. II BOB. ELEKTROM AGNIT INDUKSIYA HODISASI VA ELEKTROM AGNIT TEBRANISHLAR (16 soat) Elektrom agnit induksiya. O ‘zinduksiya. Induksiya EYuK. Elektromagnit induksiya qonuni. Lens qoidasi. Magnit maydonda harakatlanayotgan o‘tkazgichlarda induksiya EYuK. O‘zinduksiya EYuK. Induktivlik. Magnit maydon energiyasi va energiya zichligi. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. Elektrom agnit tebranishlar. O ‘zgaruvchan tok zanjirida aktiv, sig’im va induktiv qarshilik. Erkin elektromagnit tebranishlar (tebranish konturi). Tomson formulasi. Tebranish konturida energiyaning o‘zgarishi. Aktiv qarshilikda ajralayotgan quvvat. Tok kuchi va kuchlanishning ta’sir etuvchi qiymati. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. Laboratoriya ishi: G ’altakning induktivligini aniqlash. O ‘zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonuni. O ‘zgaruvchan tokning ishi va quvvati. Transform ator. Aktiv qarshilik, induktiv g‘altak va kondensator ketma-ket ulangan o‘zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonuni. Zanjirning to‘la qarshiligi. O‘zgaruvchan tokning ishi va quvvatini hisoblash. Quvvat koeffitsiyenti. O‘zgaruvchan tokni transformatsiyalash, yuksaltiruvchi transformator, pasaytiruvchi transformator.
M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. L aboratoriya ishi: Transform atorning foydali ish koeffisiyentini aniqlash. Transformatorning tuzilishi va ishlashini tajribada o‘rganish. Namoyish tajribalari: 1. Erkin elektromagnit tebranishlar (tebranish konturi). Tebranish konturida energiyaning o ‘ zgarishi. 2. O‘zgaruvchan tok generatori. 3. O‘zgaruvchan tok zanjiridagi kondensatordan tokning o‘tishi. 4. O‘zgaruvchan tok zanjiridagi g‘altakda induktiv qarshilikning paydo bo‘lishini tajribada kuzatish. 5. O‘zgaruvchan tok zanjiri uchun rezonans hodisasi kuzatish. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Tok manbayi. Ulovchi simlar to‘plami. Bir va ikki qutbli kalitlar to‘plami. Induktivlik g‘altagi. Kondensator to‘plami. Ampermetr, milliampermetr, voltmetr. Rezistor. Lampochka. O‘zgaruvchan tok generatori. Past chastotali tovush generatori, chastotametr. III BOB. ELEKTROM AGNIT T O ‘LQINLAR VA T O ‘LQIN OPTIKASI (16 soat) Elektrom agnit tebranishlar. Elektrom agnit to‘lqinlarning xossalari Teleko‘rsatuvlarning fizik asoslari. Elektromagnit tebranishlarning tarqalishi. Elektromagnit to‘lqin tezligi. Hertz tajribasi. Ochiq tebranish konturi. Elektromagnit to‘lqinlarning ikki muhit chegarasida qaytishi va sinishi. To‘lqinni xarakterlovchi asosiy tushuncha va kattaliklar (davr, chastota, amplituda, elektr va magnit maydon kuchlanganligi). Radioaloqaning va teleko‘rsatuvlarning fizik asoslari. Detektorlash va modulyatsiya. Radiolokatsiya. Toshkent - teleko‘rsatuv vatani. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Y orug‘lik interferensiyasi. Y orug‘lik difraksiyasi. Y orug‘lik dispersiyasi. Interferensiya hodisasi. Kogerent manbalar. Interferensiyaning maksimum va minum shartlari. Yorug‘lik difraksiyasi. Difraksion panjara. Yorug‘lik nurining prizmadan o‘tishi. Dispersiya hodisasi. Spektr turlari. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Laboratoriya ishi: Difraksion pan jara yordam ida yorug‘lik to ‘lqin uzunligini aniqlash. Difraksion panjara yordamida difraksiyani kuzatish va yorug‘lik (lazer nuri) ning to‘lqin uzunligini aniqlash. Yoritilganlik. Yorug‘lik oqimi. Yorug‘lik kuchi. Fazoviy burchak. Yoritilganlik qonuni. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. 8 Laboratoriya ishi: Yoritilganlik qonunini o‘rganish. Yoritilganlikning yorug‘lik kuchiga bog‘liqligini tajribada tekshirish. Namoyish tajribalari: 1. Elektromagnit tebranishlarning tarqalishi. 2. Elektromagnit to‘lqinlarning umumiy xossalari (ikki muhit chegarasida qaytishi va sinishi). 3. Eng sodda radioning tuzilishi va ishlashi. 4. Yorug‘lik interferensiyasi. 5. Yorug‘lik difraksiyasi. Difraksion panjara. 6. Yorug‘lik dispersiyasi. 7. Yorug‘likning qutblanishi. Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Tok manbai. Bir qutbli kalit. Yoritilganlik qonunini o‘rganish qurilmasi. Elektromagnit to‘lqinlar xususiyatlarini o‘rganish uchun to‘plam. “Optika-1” laboratoriya jamlanmasi. Yorug‘lik manbai. Laboratoriya spektroskopi. Lyuksmetr. Yorug‘likning qutblanishini o‘rganish bo‘yicha to‘plam. Yorug‘lik interferenstiyasi va difrakstiyasini o‘rganish bo‘yicha to‘plam. Difrakstion panjara. Mashtabli chizg‘ich. O‘quv laboratoriya lazeri. Mikroampermetr. IV BOB. NISBIYLIK NAZARIYASI (4 soat)
Maxsus nisbiylik nazariyasi. Massa va energiyaning o‘zaro bog‘liqligi. Maxsus nisbiylik nazariyasining asoslari. Eynshteyn postulatlari. Tezliklarni qo‘shishning relyativistik qonuni. Uzunlikning qisqarish. Vaqtning sekinlashishi. Massaning tezlikka bog‘liqligi. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo’naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog’liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. V BOB. KVANT FIZIKASI (6 soat)
K vant fizikasi. Fotoeffekt hodisasi. Y orug‘lik bosimi. Plank nazariyasi.Stoletov tajribasi. Fotoeffekt hodisasi. Ichki va tashqi fotoeffekt. Fotoeffekt nazaryasi. Fotoeffektning texnikada qo‘llanilishi. Fotonning massasi va impulsi. Yorug‘lik bosimi. M asalalar yechish. Mavzularga doir masalalar yechish. L aboratoriya ishi: Fotoelementning ishlash prinsipini o‘rganish VI BOB. ATOM VA YADRO FIZIKASI. (12 soat) Atom tuzilishi. Bor postulatlari. Atomning Tomson modeli. Rezerford tajribasi. Atom tuzilishining planetar modeli.Bor postulatlari. Bor postulatlaridan kelib chiqadigan natijalar. Lazerlar Atom yadrosi. Atom yadrosining bog‘lanish energiyasi. Atom yadrosining tarkibi. Izotoplar. Massa defekti.
M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo‘naltirilgan ( kompetentlikka) va fanlararo bog‘liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. Radioaktivlik yemirilish qonuni. a-yemirilish, p-yemirilish, y-nurlanish. Radioaktiv yemirilish qonunining matematik ifodasi. Yarim yemirilish davri. a- yemirilish, P-yemirilish, y-nurlanish. Siljish qonuni. Yadro reaktorlari. Term oyadro reaksiyasi. Yadro energiyasi va undan foydalanish. Yadro reaktorining tuzilish va ishlashi. Termoyadro reaksiyasi. M asalalar yechish. Mavzular kesimida amaliyotga yo‘naltirilgan (kompetentlikka) va fanlararo bog‘liqlikga doir masalalar (mantiqiy) yechish. O ’quv sayohati: Jihozlar va o‘quv-ko‘rgazmali qurollar: Rezerford tajribasi modeli (plakatda), Radioaktiv nurlanishni va zarralarni qayd qilish usullari (plakatda). O‘quv laboratoriya lazeri. VII BOB. ELEM ENTAR ZARRALAR (6 soat)
Elem entar z a rrala r tarkibi. Elem entar zarralarning sinflari. Z arralarn i qayd qilishning amaliy usullari. Elementar zarralar tarkibi: elektron, proton, neytron, neytrino, graviton, foton. Elementar zarralarning aylanishi. Fotonlar , leptonlar, mezonlar, barionlar. Ionizatsion kameralar. Zarralarni qayd qiluvchi shetchlar. Yarim o’tkazgichli detektorlar. Laboratoriya ishi: Tayyor fotosuratlar bo‘yicha zaryadli zarralarning trek larini o‘rganish. Takrorlash FIZIKA FANINING (um um ta’lim yo’nalishida) BOSH MAVZULARIGA AJRATILGAN SOATLAR BO‘YICHA TAQSIM OTI
Yüklə 1,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|