Toksikologiya asoslari doc
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Klinik manzarasi. Og`ir darajadagi zaharlanishda koma holati rivojlanadi,
bunda nafas olish va qon aylanishi funktsiyasi qisman saqlangan holda muskullar batamom bo’shashadi, reflekslar va sezish xususiyatlari yo’qoladi va hushdan ketish holati yuz beradi. Koma rivojlanishida 3 bosqich tafovut qilinadi. I bosqichda oyoq va qo’l mushaklari hamda chaynov muskullari gipertonusi kuzatiladi. II bosqichda muskullar tonusi pasayib, kuchli ta`sirlarga va nashatir spirtiga sezuvchanlik saqlanib qoladi. III bosqichdagi komada reflekslar yo’qolishi va organizmning xayotiy muhim a`zolari faoliyati buzilishi kuzatiladi. Nafas olish etishmovchiligi natijasida yurak- tomir etishmovchiligi rivojlanadi. YUqori darajadagi zaharlanishning klinik belgilari quyidagilardan iborat: yuz shishishi, teri rangining to’q qizil va kukimtir (tsianotik) tusda bo’lishi kuzatiladi. Badan terisi sovuq nam va yopishqoq bo’ladi. Ayrim vaqtlarda tana harorati pasayib ketadi. CHiqarilgan nafasdan alkogol hidi seziladi. Beixtiyor siyib quyish va ich ketishi kuzatiladi. Zaharlanganlarda nevrologik simptomlar tez-tez o’zgarib turadi. Gipoksiya holati rivojlanganda ko’z korachigining kengayishi aniqlanadi. Nistagm paydo bo’ladi, ko’z soqqasining mayatnikka o’xshab tebranishi kuzatiladi, gilaylik paydo bo’ladi. Zaharlanishning boshlangich davrida puls tezlashadi, www.ziyouz.com kutubxonasi 50
tarangligi kuchaygan bo’ladi, lekin og`ir holatlarda puls tarangligi pasayib ketadi, Arterial bosim oldin ko’tarilgan bo’ladi. keyinchalik pasayib ketadi. Og`ir zaharlanish yuz berganda avvalo nafas olish keskin buziladi, zaharlanishning keyinchalik obturatsion aspiratsion asoratlari rivojlanishi (tilning orqaga ketib kolishi, bronxoreya holati paydo bo’lishi, shilimshiq suyuqliklar va qusuq massalarining nafas yo’llariga ketib kolishi (aspiratsiya) natijasida nafas olish tamoman buzilishi) kuzatiladi. Ba`zan nafas olish shovqinli, chuqur va uzoq davom etadigan bo’lib qoladi (stridoroz nafas). Boshqa hollarda esa CHeyn —Stokscha (kuchayib, asta-sekin tezlashib boradigan, nafas harakatlari siyrak va yuza bo’lib, keyin qisqa vaqt butunlay to’xtab turadigan, so’ngra yana kuchayib boradi Odatda zaharlanish yaxshilik bilan tugaydi, 8—12 soatdan so’ng zaharlangan odam hushiga keladi va tez orada tuzalib ketadi. Agar komatoz holat bir sutkadan ortiq davom etsa, okibati har doim jiddiy bo’ladi. Og`ir holatning uzoq vaqtga cho’zilib ketishiga bir nechta zaharli moddalarni birdaniga ichish (alkogol+uglevodorodxlorid yoki fosfororganik moddalar), boshqa bir kasalliklar, boshning shikastlanishi (miyaning chayqalib, lat eyishi va boshqalar), miyada qon aylanishining o’tkir buzilishi va boshqalar sabab bo’lishi mumkin, Og`ir holatning davomiylashib ketganligini ba`zan tajribali shifokor ham aniqlay olmaydi. SHuning uchun zaharlanish sababini aniqlashda mutaxassis (nevropatolog, neyroxirurg, okulist va boshqalar) ning maslahati zarur bo’ladi.
to’xtatish uchun me`da zond bilan yuviladi. Mastlikni bartarf qilish uchun venaga glyukozaning gipertonik eritmasi, insulin va (500 ml 20% li glyukoza eritmasi va 20 TB insulin), 500—1000 ml 4% li natriy bikarbonat eritmasi birga yuboriladi. YUrak-tomir etishmovchiligi kuzatilmasa va zaharlangan kishi hushida bo’lsa, jadallashtirilgan diurez o’tkazilishi kerak bo’ladi. Bunda sutkasiga 3—5 l gacha ishqoriy mineral tuzlar ichiriladi. Koma holati yoki aniq yuzaga chiqqan dispepsiya holatlari (qusish) paydo bo’lganda venaga 0,9% li natriy xlorid eritmasi yoki 5% li 3—5 l glyukoza eritmasiga 1 g kaliy xlorid ko’shib yuborish zarur. Mushaklar orasiga 1 ml novurit eritmasi yuboriladi. Arteriya bosimi pasayganda yurak-tomirlari dorilari: strofantin. kofeinning 2 ml 10% li eritmasi, 2 ml kordiamin, vitaminlardan V;, Vb, S yuboriladi. Zaharlangan kishini isitish zarur. Unga choy va kofe beriladi.
Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|