|
Muskullarning tuzilishi. Muskullar maxsus parda-sarkolemma bilan o’ralgan
muskul tolalaridan tuzilgan. Muskul tolalarining protoplazmatik moddasi va
qisqaruvchi talaygina ipsimon elementlari - miofibrillari bor. Muskul tolasi
pardasining ustida yadrolari joylashgan. Miofibrillalar muskulning asosiy funksional
elementlaridir. Ko’ndalang-targil muskul miofibrillalari mikroskop ostida birin-ketin
joylashgan qoramtir va rangsiz disklarga bo’lingandek bo’lib ko’rinadi, bu disklar A
va B harflari bilan ifodalanadi. A disk (anizotrop disk) kuchli darajada ikki yoqlama
nur sindiradigan bo’ladi, B disk esa (izotrop disk) ikki yoqlama nur sindirish
qobiliyatiga ega emas. Bu tolalar ikki xil nur sindirganliklari uchun mikroskop ostida
qaralganda ko’ndalang-targil bo’lib ko’rinadi.
Miofibrillalarning anizotrop disklari muskulning qisqarishini ta'minlasa, izotrop
disklari ularga elastiklik beradi. Muskul tolalari ranglari bilan ham bir-biridan farq
qiladi. Qizil rangli tolalar sarkoplazmaga boy, miofibrillalari kam bo’ladi, oqish
rangli tolalarning sarkoplazmasi oz, miofibrillalari esa ko’p bo’ladi. Silliq muskullar
ko’ndalang-targil muskullardan shu bilan farq qiladiki, ular mikroskop ostiga qo’yib
qaraganda navbat bilan joylashuvi, qoramtir va rangsiz disklari ko’rinmaydi.
Muskullar ish bajarish darajasiga qarab qon, limfa tomirlari va nerv tolalari bilan
ta'minlangan.
Dostları ilə paylaş: | 
