Həcər Adil qızı Qasımova Elmi redaktor: h e. d., dos. MƏMMƏdov r. F

Maddə I 
Hüquqi şəxs 
B ö l m ə  1. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı hüquqi şəxsdir və: 
a) müqavilələr bağlamaq; 
b) daşınmaz və daşınan əmlak əldə etmək və onların barəsində 
sərəncam vermək; 
c) məhkəmədə iş qaldırmaq səlahiyyətlərinə malikdir. 
 
Maddə II 
Əmlak, fondlar və aktiv 
B ö l m ə  2. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, onun əmlakı  və 
aktivləri, harada və kimin sərəncamında olmasından asılı olmayaraq, 
Təşkilat özü immunitetdən qəti imtina etdiyi hallardan başqa, 
                                                 
•
 31 may 1995-ci il üçün Konvensiyanın 135 iştirakçısı vardı. 
 
374
 
375

istənilən formada məhkəmə müdaxiləsindən immunitet hüququna 
malikdir. Lakin nəzərdə tutulur ki, immunitetdən heç bir imtina 
məhkəmə-icra tədbirlərinə şamil edilmir. 
B ö l m ə  3. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının binaları 
toxunulmazdır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının  əmlakı  və aktivi 
harada yerləşməsindən və kimin sərəncamında olmasından asılı 
olmayaraq, onlara axtarış, rekvizisiya, müsadirə, ekspropriasiya və 
hər hansı başqa formada icra, inzibati, məhkəmə, qanunverici və ya 
başqa təsirlər yolu ilə müdaxilə edilməməlidir. 
B ö l m ə  4. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının arxivləri və 
Təşkilata mənsub olan və ya onun sərəncamında olan bütün sənədlər 
harada yerləşməsindən asılı olmayaraq, toxunulmazdır. 
B ö l m ə  5. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı  hər hansı maliyyə 
nəzarəti, qaydalar və ya moratori ilə məhdudlaşmadan... 
B ö l m ə  7. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, onun aktivləri, 
gəlirləri və digər mülkiyyəti: 
a) bütün birbaşa vergilərdən azad edilir... 
b) Təşkilat tərəfindən xidməti istifadə üçün əşyalar idxal və 
ixrac edilərkən gömrük rüsumlarından, idxal və ixrac qadağalarından 
və məhdudiyyətlərindən azad edilir... 
c) öz nəşrlərinin idxalı  və ixracı zamanı gömrük 
rüsumlarından, idxal və ixrac qadağalarından və 
məhdudiyyətlərindən azad edilir. 
 
Maddə III 
Rabitə vasitələri 
B ö l m ə  9. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı öz rəsmi rabitə 
vasitələri üçün Təşkilatın hər bir Üzvünün ərazisində  Təşkilatın bu 
Üzvünün hər hansı başqa hökumətə... təqdim etdiyi şərtlərdən az 
əlverişli olmayan şərtlərdən istifadə edirlər.  
B ö l m ə  10. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı  şifrədən istifadə et-
mək və korrespondensiyanı diplomatik kuryerlər və valizlərlə eyni 
immunitetlərə  və imtiyazlara malik olan kuryerlər və ya valizlər 
vasitəsilə almaq və göndərmək hüququna malikdir. 
 
Maddə IV 
Təşkilatın üzvlərinin nümayəndələri 
B ö l m ə  11. Təşkilatın Üzvlərinin Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatının  əsas və köməkçi orqanlarında və  Təşkilatın çağırdığı 
konfranslarda nümayəndələri öz xidməti vəzifələrini icra edərkən, 
iclasın keçiriləcəyi yerə gedərkən və geri qayıdarkən onlara aşağıdakı 
imtiyazlar və immunitetlər verilir: 
a)  şəxsən həbs edilməkdən və ya tutulub saxlanmaqdan və 
şəxsi baqaj üzərinə həbs qoyulmasından immunitet, eləcə də onların 
nümayəndələr qismində dedikləri, yazdıqları  və ya etdiklərinin 
hamısına münasibətdə hər hansı məhkəmə-prosessual immunitet; 
b) bütün kağızların və sənədlərin toxunulmazlığı; 
c) 
şifrədən istifadə etmək və kağızları 
və ya 
korrespondensiyanı kuryerlər və ya valiz vasitəsilə almaq hüququ; 
ç) onlar özləri və  həyat yoldaşları öz xidməti vəzifələrinin 
icrası ilə  əlaqədar müvəqqəti olduqları  və ya ərazisindən keçib 
getdikləri ölkədə immiqrasiya, əcnəbilərin qeydiyyatı  və ya dövlət 
xidməti mükəlləfiyyəti ilə bağlı məhdudiyyətlərdən istisna olunma; 
d) xarici hökumətlərin müvəqqəti xidməti ezamiyyətlərdə olan 
nümayəndələrinə təqdim edilən pul və ya valyuta mübadiləsi ilə bağlı 
məhdudiyyətlərə münasibətdə eyni güzəştlər; 
e) onların 
şəxsi baqajına münasibətdə diplomatik 
nümayəndələrə təqdim edilən immunitetlər və güzəştlər; 
f) yuxarıda deyilənlərə zidd olmamaqla diplomatik 
nümayəndələrin istifadə etdikləri sair imtiyazlar, immunitetlər və 
güzəştlər, idxal edilən mallar üçün gömrük rüsumlarından və ya aksiz 
rüsumlarından və ya satışdan rüsumlardan azadolma tələb etmək 
hüququ müstəsna olmaqla. 
B ö l m ə  12. Təşkilatın üzvlərinin Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatının  əsas və köməkçi orqanlarında və Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatı  tərəfindən çağırılan konfranslarda nümayəndələrinin öz 
xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən tam söz azadlığını  və 
müstəqilliyini təmin etmək üçün onlara öz xidməti vəzifələrinin icrası 
zamanı dedikləri və ya yazdıqlarına, eləcə  də bütün hərəkətlərinə 
münasibətdə  məhkəmə prosessual immuniteti verilməsi davam edir; 
bu immunitet hətta onun aid olduğu şəxslər artıq Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatının nümayəndələri olmadıqdan sonra da təqdim edilməkdə 
davam edir. 
B ö l m ə  14. İmtiyazlar və immunitetlər Təşkilatın üzvlərinin 
nümayəndələrinə ayrı-ayrı insanların  şəxsi mənfəəti üçün deyil, 
onların Birləşmiş Millətlər Təşkilatında işlə  əlaqədar öz funk-
 
376
 
377

siyalarını müstəqil  şəkildə yerinə yetirmələrini təmin etmək üçün 
verilir. Ona görə  də  Təşkilatın üzvü onun fikrincə immunitet ədalət 
mühakiməsinin həyata keçirilməsinə mane olduğu hər bir halda öz 
nümayəndəsinin immunitetindən nəinki imtina etmək hüququna 
malikdir, həm də bu immunitetdən imtina etməyə borcludur və bu 
imtina onun verildiyi məqsədə xələl gətirmədən həyata keçirilməlidir. 
 
Maddə V 
Vəzifəli şəxslər 
B ö l m ə  18. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının vəzifəli şəxsləri: 
a) onlar vəzifəli  şəxslər qismində dedikləri, yazdıqları  və 
etdikləri bütün hərəkətlərə görə  məhkəmə  məsuliyyətinə  cəlb 
edilməməlidirlər; 
b) Birləşmiş Millətlər Təşkilatı  tərəfindən onlara ödənilən 
məvacib və mükafatlar vergitutmadan azad edilir; 
c) onlar dövlət xidməti mükəlləfiyyətlərdən azad edilir; 
ç) onlar həyat yoldaşları  və onların himayəsində olan 
qohumları ilə birlikdə immiqrasiya ilə bağlı  məhdudiyyətlərdən və 
əcnəbilərin qeydiyyata alınması vəzifəsindən azad edilir; 
d) valyuta mübadiləsinə münasibətdə diplomatik missiyaların 
heyətinə daxil olan, müvafiq hökumətin yanında akkreditə edilmiş 
müvafiq rütbəli vəzifəli  şəxslərə  təqdim edilənlərlə eyni imtiyazlara 
malikdirlər; 
e) onlar öz həyat yoldaşları  və onların himayəsində olan 
qohumları ilə birlikdə beynəlxalq böhranlar zamanı diplomatik 
nümayəndələrin istifadə etdikləri repatriasiya güzəştlərinə 
malikdirlər; 
f) müvafiq ölkədə ilk dəfə  vəzifə tutarkən öz mebelini və 
əmlakını rüsumsuz gətirmək hüququna malikdirlər. 
B ö l m ə  19. Baş Katib və Baş Katibin bütün köməkçiləri 18-ci 
bölmədə göstərilən immunitet və imtiyazlardan əlavə onların 
özlərinə, həyat yoldaşlarına və yetkinlik yaşına çatmamış uşaqlarına 
münasibətdə beynəlxalq hüquqa müvafiq olaraq diplomatik 
nümayəndələrə  təqdim edilən imtiyazlara və immunitetlərə, 
istisnalara və güzəştlərə malikdirlər. 
B ö l m ə  20. Baş Katib, onun fikrincə immunitet ədalət mü-
hakiməsinin həyata keçirilməsinə mane olduğu və Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatının mənafelərinə  xələl gətirmədən immunitetdən imtina 
etmək mümkün olduğu hallarda istənilən vəzifəli  şəxsə  təqdim 
edilmiş immunitetdən imtina etmək hüququna malikdir və bunu 
etməyə borcludur. Baş Katibə münasibətdə immunitetdən imtina 
etmək hüququ Təhlükəsizlik Şurasına məxsusdur. 
 
Maddə VII 
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının buraxılış vərəqləri 
B ö l m ə  24. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı öz vəzifəli şəxslərinə 
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının buraxılış  vərəqələrini verə bilər. 
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının bu buraxılış  vərəqələri Təşkilatın 
üzvlərinin hakimiyyət orqanları  tərəfindən səfərlər edilməsi üçün 
qanuni sənədlər kimi tanınır və qəbul edilir... 
 
Maddə VIII 
Mübahisələrin həlli 
B ö l m ə  29. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı mübahisələrin 
müvafiq həll üsulu qaydalarını müəyyən edir: 
a) Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tərəf olduğu kontraktlarla 
əlaqədar yaranan mübahisələr və ya xüsusi hüquq məsələlərinə dair 
başqa mübahisələr; 
b) öz rəsmi mövqeyinə görə immunitetdən istifadə edən 
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hər hansı  vəzifəli  şəxsinə aid 
mübahisələr, əgər Baş Katib bu immunitetdən imtina etməmişdirsə. 
B ö l m ə  30. Bu Konvensiyanın şərhi və ya tətbiqi ilə əlaqədar 
yaranan bütün fikir ayrılıqları, tərəflər onları başqa yolla həll etmək 
barədə razılığa gəldiyi hallar müstəsna olmaqla Beynəlxalq 
Məhkəmənin baxışına verilir. Bir tərəfdən, Birləşmiş Millətlər 
Təşkilatı, digər tərəfdən Təşkilatın üzvü arasında fikir ayrılığı 
yarandıqda Nizamnamənin 96-cı maddəsinə  və  Məhkəmənin 
Statutunun 65-ci maddəsinə müvafiq olaraq, fikir ayrılığının aid 
olduğu hər hansı hüquqi məsələ barədə məsləhət xarakterli rəy sorğu 
edilir. Məhkəmənin rəyi tərəflər üçün həlledici sayılır... 
Yekun maddəsi 
B ö l m ə  31. Bu Konvensiya Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 
hər bir üzvünün qoşulması üçün ona təqdim edilir. 
B ö l m ə  32. Qoşulma Konvensiyaya qoşulma barədə aktın 
saxlanılmaq üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Katibinə təhvil 
verilməsi yolu ilə  həyata keçirilir. Təşkilatın hər bir ayrıca üzvünə 
 
378
 
379

DİPLOMATİK XİDMƏT HAQQINDA 
münasibətdə Konvensiya qoşulma haqqında hər bir ayrıca aktın 
saxlanılmaq üçün təhvil verildiyi gün qüvvəyə minir. 
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU 
 
B ö l m ə  35. Bu Konvensiya Birləşmiş Millətlər Təşkilatına və 
Təşkilatın qoşulma barədə akt təqdim etmiş  hər bir üzvünə 
münasibətdə  Təşkilatın həmin üzvü Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 
üzvü kimi qaldığı müddətdə və ya baş Assambleya yenidən baxılmış 
ümumi Konvensiyanı  təqdim edənə  və  Təşkilatın həmin üzvü 
yenidən baxılmış bu Konvensiyaya qoşulana qədər qüvvədə qalır. 
Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğunun bir 
növü olan diplomatik xidmətin təşkilinin hüquqi əsaslarını, 
diplomatik xidmətdə olan dövlət qulluqçularının hüquqi vəziyyətini 
müəyyən edir. 
 
I Fəsil. Ümumi müddəalar 
B ö l m ə  36. Baş Katib Təşkilatın istənilən üzvü və ya istənilən 
üzvləri ilə bu Konvensiyanın müddəalarını  tənzimləyən, Təşkilatın 
həmin üzvünə və ya həmin üzvlərinə aid olan əlavə sazişlər bağlaya 
bilər. Bu əlavə sazişlər hər bir halda Baş Assambleya tərəfindən 
təsdiq edilməlidir.  
 
Maddə 1. Diplomatik xidmət anlayışı 
1.1. Diplomatik xidmət - Azərbaycan Respublikasının xarici 
siyasətini həyata keçirən müvafiq dövlət orqanlarında vətəndaşların 
peşəkar fəaliyyətidir. 
1.2. Konsul xidməti Azərbaycan Respublikasının Konsul 
nizamnaməsi  əsasında həyata keçirilən diplomatik xidmətin bir 
növüdür. 
 
Maddə 2. Diplomatik xidmət orqanlarının sistemi 
2.1. Diplomatik xidmət orqanlarının vahid sistemini Azərbaycan 
Respublikasının  müvafiq icra hakimiyyəti orqanı, Azərbaycan 
Respublikasının diplomatik nümayəndəlikləri və konsulluqları, 
Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının 
fəaliyyətini təmin etmək üçün yaradılan yardımçı  təşkilatlar, 
Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının 
təhsil müəssisələri təşkil edir. 
2.2. Azərbaycan Respublikasının  müvafiq icra hakimiyyəti 
orqanı Azərbaycan Respublikasının diplomatik xidmət orqanlarının 
vahid sisteminə rəhbərlik edir. 
 
Maddə 3. Diplomatik xidmət orqanlarının vəzifələri 
3.1. Diplomatik xidmət orqanlarının 
əsas vəzifələri 
aşağıdakılardır: 
3.1.1. Azərbaycan Respublikasının xarici siyasətinin konsepsiyası 
və  əsas istiqamətləri üzrə  təkliflərin hazırlanması  və Azərbaycan 
Respublikasının  müvafiq icra hakimiyyəti orqanına  təqdim 
edilməsi; 
3.1.2. Azərbaycan Respublikasının xarici siyasətinin həyata 
 
380
 
381

keçirilməsinin təmin edilməsi; 
4.1.7. Azərbaycan Respublikasının xarici və daxili siyasəti, 
ölkənin iqtisadi, sosial və  mədəni həyatı haqqında informasiyanın 
Azərbaycan Respublikasının diplomatik nümayəndəlikləri vasitəsilə 
xaricdə yayılmasının təmin edilməsi; 
3.1.3. Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə  və 
beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərində vahid siyasət xəttinin 
həyata keçirilməsinin təmin edilməsi məqsədilə digər müvafiq icra 
hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi; 
4.1.8. Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanlarının və 
Azərbaycan Respublikasında mövcud olan kütləvi informasiya 
vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq vəziyyəti və 
xarici siyasəti haqqında məlumatlandırılması; 
3.1.4. Azərbaycan Respublikasının suverenliyinin, 
təhlükəsizliyinin, 
ərazi bütövlüyünün və 
sərhədlərinin 
toxunulmazlığının, onun siyasi, iqtisadi və digər sosial maraqlarının 
diplomatik üsul və vasitələrlə təmin olunması; 
4.1.9. Azərbaycan Respublikasının  ərazisindəki diplomatik 
nümayəndəliklərin və konsulluqların fəaliyyətinə kömək 
göstərilməsi, öz səlahiyyətləri çərçivəsində onlara xidmət göstərən 
təşkilatların fəaliyyətinə nəzarət edilməsi; 
3.1.5. beynəlxalq sülhün və  təhlükəsizliyin qorunmasına 
diplomatik üsul və vasitələrlə kömək göstərməsi; 
3.1.6. Azərbaycan Respublikasının, onun vətəndaşlarının və hüquqi 
şəxslərinin xaricdə hüquq və maraqlarının müdafiə olunması; 
4.1.10. Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq 
müqavilələrin qeydiyyatı, uçotu və saxlanması üzrə vahid dövlət 
sisteminin fəaliyyətinin təmin edilməsi; 
3.1.7. Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə  və 
beynəlxalq təşkilatlarla diplomatik və konsul əlaqələrinin həyata 
keçirilməsi. 
4.1.11. Azərbaycan Respublikasının bağladığı beynəlxalq 
müqavilələrin depozitarisi funksiyalarının həyata keçirilməsi; 
3.1.8. Azərbaycan Respublikası dövlət protokolunun təmin 
edilməsi. 
4.1.12. Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq 
müqavilələrin icrası üzərində ümumi müşahidənin həyata keçirilməsi. 
3.2. Diplomatik xidmət orqanları  Azərbaycan Respublikasının 
Konstitusiyasına  və qanunlarına uyğun olaraq digər vəzifələr də 
həyata keçirə bilər. 
4.1.13. Xarici siyasət və beynəlxalq münasibətlər sahəsində 
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinin 
təkmilləşdirilməsində 
və bu qanunvericiliyin Azərbaycan 
Respublikasının beynəlxalq hüquqi öhdəliklərinə 
uyğunlaşdırılmasına dair təkliflərin hazırlanması. 
 
Maddə 4. Diplomatik xidmət orqanları aşağıdakı əsas 
funksiyaları həyata keçirir: 
4.1.1. Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə  və 
beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərdə təmsil edilməsi; 
4.2. Diplomatik xidmət orqanları Azərbaycan Respublikasının 
Konstitusiyasına və qanunlarına uyğun olaraq digər funksiyaları da 
həyata keçirə bilər. 
4.1.2. Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə  və 
beynəlxalq təşkilatlarla iqtisadi, sosial, elmi-texniki, mədəni və başqa 
sahələrdə əməkdaşlığının inkişafına kömək göstərməsi; 
 
Maddə 5. Diplomatik xidmət orqanlarının  
rabitə, arxiv və təhlükəsizlik təminatı 
4.1.3. Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə  və 
beynəlxalq təşkilatlarla danışıqlarının aparılmasının və beynəlxalq 
müqavilənin imzalanmasının təşkili; 
5.1. Diplomatik xidmət orqanlarının sərəncamında müstəqil 
rabitə sistemi və arxiv vardır. 
4.1.4. Yüksək dövlət və hökumət səviyyələrində dövlətlərarası 
mübadilələrin protokol təminatı; 
5.2. Diplomatik xidmət orqanlarının arxivində beynəlxalq 
müqavilələrin  əsil və  təsdiq edilmiş surətləri, habelə  həmin 
orqanların fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan digər 
materiallar saxlanılır. 
4.1.5. Xaricdə yaşayan həmvətənlərlə əlaqələrin inkişafına kömək 
göstərilməsi; 
4.1.6. Diplomatik və konsul imtiyaz və immunitetlərinin yerinə 
yetirilməsi üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi; 
5.3. Diplomatik xidmət orqanları xüsusi kuryer xidmətindən 
istifadə edir. 
 
382
 
383

5.4. Diplomatik xidmət orqanları qanunvericiliklə müəyyən 
edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının  ərazisində  və xaricdə 
öz təhlükəsizlik sistemini təşkil edir. 
II Fəsil. Diplomatik xidmət əməkdaşları 
 
Maddə 6. Diplomatik vəzifələr 
6.1. Diplomatik xidmət orqanlarında diplomatik vəzifə tutan 
şəxslər diplomatik xidmət əməkdaşlarıdırlar. 
6.2. Diplomatik xidmət orqanlarının inzibati-texniki xidmətini 
həyata keçirən şəxslər diplomatik xidmət əməkdaşlarına aid deyillər. 
Həmin  şəxslərin hüquqi statusu və ixtisas dərəcələri Azərbaycan 
Respublikasının müvafiq qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir. 
6.3. Azərbaycan Respublikasının diplomatik 
nümayəndəliklərində  və konsulluqlarında işləyən diplomatik xidmət 
əməkdaşları üçün aşağıdakı vəzifələr müəyyən edilir: 
6.3.1. Fövqəladə 
və 
səlahiyyətli səfir, Azərbaycan 
Respublikasının beynəlxalq təşkilatlardakı daimi nümayəndəsi; 
6.3.2. Baş konsul; 
6.3.3. müşavir-elçi. Daimi Nümayəndənin müavini; 
6.3.4. müşavir; 
6.3.5. konsul; 
6.3.6. birinci katib; 
6.3.7. vitse-konsul; 
6.3.8. ikinci katib; 
6.3.9. üçüncü katib; 
6.3.10. attaşe. 
6.4. Azərbaycan Respublikasının ərazisindəki diplomatik xidmət 
orqanlarında işləyən diplomatik xidmət  əməkdaşlarının vəzifələri 
Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericilik aktları ilə 
müəyyən edilir. 
6.5. Diplomatik xidmət  əməkdaşları diplomatik xidmət 
orqanlarından Azərbaycan Respublikasının digər dövlət orqanlarına 
vəzifəyə keçdikdə, onlar müvafiq icra hakimiyyəti orqanının eh-
tiyatına daxil edilirlər. Ehtiyata daxiletmə ilə bağlı qaydalar müvafiq 
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 
 
Maddə 7. Diplomatik vəzifələrə təyinedilmə 
7.1. Diplomatik vəzifələrə ali təhsilli və üzərinə qoyulmuş 
vəzifələri yerinə yetirmək üçün müvafiq işgüzar, mənəvi, peşəkar 
keyfiyyətlər və sağlamlıq vəziyyətinə malik olan Azərbaycan 
Respublikasının vətəndaşı təyin edilə bilər. 
7.2. Diplomatik xidmət orqanlarında vəzifələrə  təyin edilmə  və 
vəzifələrdən azad edilmə qaydaları, habelə vəzifə tutan şəxslərə dair 
tələblər  Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, qanunları  və 
digər normativ hüquqi aktları ilə, habelə Azərbaycan Respublikasının 
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilir. 
7.3. Xaricdə  işlədikdən sonra Azərbaycan Respublikasına 
qayıdan diplomatik xidmət  əməkdaşı, xaricdə tutduğu vəzifə  nəzərə 
alınmaqla, diplomatik xidmət orqanlarında müvafiq vəzifəyə  təyin 
edilir. 
 
Maddə 8. Diplomatik rütbələr 
8.1. Diplomatik xidmət  əməkdaşlarına, tutduqları  vəzifə  və 
ixtisasları nəzərə alınmaqla, aşağıdakı diplomatik rütbələr verilir: 
8.1.1. Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfir; 
8.1.2. birinci dərəcəli Fövqəladə və Səlahiyyətli Elçi; 
8.1.3. ikinci dərəcəli Fövqəladə və Səlahiyyətli Elçi; 
8.1.4. birinci dərəcəli müşavir; 
8.1.5. ikinci dərəcəli müşavir; 
8.1.6. birinci dərəcəli birinci katib; 
8.1.7. ikinci dərəcəli birinci katib; 
8.1.8. birinci dərəcəli ikinci katib; 
8.1.9. ikinci dərəcəli ikinci katib; 
8.1.10. üçüncü katib; 
8.1.11. attaşe. 
8.2. Diplomatik rütbəyə görə vəzifə maaşına əlavələrin verilməsi 
qaydaları Azərbaycan Respublikasının  müvafiq icra hakimiyyəti 
orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 
 
Maddə 9. Diplomatik rütbələrin verilməsi qaydaları 
9.1. Fövqəladə  və  Səlahiyyətli Səfir, birinci və ikinci dərəcəli 
Fövqəladə  və  Səlahiyyətli Elçi diplomatik pütbələri  Azərbaycan 
Respublikasının Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 24-cü 
bəndinə müvafiq olaraq verilir. 
9.2. Digər diplomatik rütbələrin verilməsi qaydaları müvafiq icra 
hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 
 
384
 
385

9.3. Diplomatik xidmət  əməkdaşının diplomatik rütbəsi, bir 
qayda olaraq, diplomatik xidmətdə tutduğu vəzifəyə uyğun olmalı, 
yaxud ondan bir pillə yuxarı və ya aşağı olmalıdır. 
9.4. Diplomatik rütbələrin verilməsi barədə  əmək kitabçasında 
(xidmət siyahısında) müvafiq qeyd aparılır. Diplomatik rütbələr 
ömürlük verilir. 
 
Maddə 10. Diplomatik rütbələrdə olmanın müddətləri 
10.1. Diplomatik xidmət əməkdaşları üçün diplomatik rütbələrdə 
olmanın aşağıdakı müddətləri müəyyən edilir: 
10.1.1. attaşe, üçüncü katib, ikinci və birinci dərəcəli katib üçün - 
2 il; 
10.1.2. ikinci və birinci dərəcəli birinci katib, ikinci dərəcəli 
müşavir üçün - 3 il. 
10.2. Birinci dərəcəli müşavirdən başlayaraq yuxarı diplomatik 
rütbələrdə olma müddəti müəyyən edilmir. 
10.3. Diplomatik xidmət  əməkdaşlarının diplomatik rütbələrdə 
olan müddətlərinə aşağıdakılar daxildir: 
10.3.1. müvafiq icra hakimiyyəti orqanında və onun yardımçı 
təşkilatlarında iş; 
10.3.2. Azərbaycan Respublikasının diplomatik 
nümayəndəliklərində və konsulluqlarında iş; 
10.3.3. keçmiş SSRİ-nin və müttəfiq respublikaların xarici işlər 
orqanlarında iş; 
10.3.4. beynəlxalq təşkilatlarda iş; 
10.3.5.  müvafiq icra hakimiyyəti orqanının ali təhsil və elm 
müəssisələrində elmi fəaliyyət müddəti; 
10.3.6. müvafiq icra hakimiyyəti orqanının göndərişi əsasında 
həyata keçirilən müddəti; 
10.3.7. ali təhsil müəssisələrinə, aspiranturaya (doktoranturaya) 
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı  tərəfindən göndərilənlərin təhsil 
müddəti. 
 
Maddə 11. Diplomatik rütbənin vaxtından əvvəl və növbədən 
kənar veilməsi, aşağı salınması, məhrum edilməsi və bərpa 
olunması 
11.1. Diplomatik xidmət  əməkdaşlarının rütbələri, işlərində 
mühüm nailiyyətlərin və ya xüsusi xidmətlərin olduğu hallarda, 
müəyyən edilmiş müddətin başa çatmasından  əvvəl və ya 
növbədənkənar artırıla bilər. 
11.2. Azərbaycan Respublikasının və olduqları dövlətin 
qanunvericiliyinə görə  məsulliyyət doğuran  əməllər törətməkdə 
təqsirli bilindikdə, diplomatik xidmət  əməkdaşlarının rütbələri aşağı 
salına və ya onlar öz rütbələrindən məhrum edilə bilərlər. 
11.3. Diplomatik xidmət əməkdaşının rütbədən məhrum edilməsi 
və ya onun rütbəsinin aşağı salınması, rütbənin verilməsi üçün 
müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. 
11.4. Diplomatik xidmət  əməkdaşının  əvvəlki rütbəsinin bərpa 
olunmasına yalnız həmin əməkdaş qanunvericiliklə müəyyən edilmiş 
qaydada xidməti attestasiyadan keçdikdən sonra yol verilir.