Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

Parallel kompyuter arxitekturasi va dasturlash fani bo‘yicha
Kompyuterlarni ko‘p sathli tashkil qilinishi. Interpretatsiya va translyatsiya. 
Raqamli mantiqiy sath. Raqamli mantiqiy sath ob’ektlari. Mikroarxitektura sathi. 
Ma’lumotlar trakti va uning amalga oshirilishi va nazorat qilinishi. Mikrodastur va 
uning qo‘llanilishi sohasi. Parallel ishlov berish texnologiyalari. 
Parallel kompyuter arxitekturasi. Parellel hisoblash mashinasining Fon-neyman 
tomonidan ishlab chiqilgan sxemasini keltiring va uni ishlash tamoilini tushuntirib 
bering. Zamonaviy kompyuterlarning xillarini va ular bir-biridan farqi. Bevosita va 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri adreslash. 
Parellellashtirish usullari. Markaziy protsessor qurilmasi. Uning tarkibiy 
qurilmalari va ularning birgalikda ishlashi. Ma’lumotlar traktining sikli va uning 
qadamlari. Stekli xotiraning tashkil qilinishi va ishlatilishi. 
Open MP texnologiyasi. Konveyerli ishlash va uni amalga oshirish. 
Kompyuterlarda ifodalanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning xillari. Raqamli 
ma’lumotlarning 
xillari. 
Kompyuterlarda 
ifodalanishi 
mumkin 
bo‘lgan 
ma’lumotlarning xillari. Raqamli bo‘lmagan ma’lumotlarning xillari. 
Buyruqlarnin formatlari va xillari. Adreslash, boshqarish oqimi va uzilishlar 
haqida tushunchalar bering. Bul algebrasi va bul funksiyalari iboralariga tushunchalar 
bering. Kompyuter texnikasida ventil deganda nima tushuniladi va ularning qanday 
xillari mavjud. Kaysi mantikiy elementlar kompyuter texnikasida asosiy elementlar 
hisoblanadi va ularning xaqiqat jadvallarining tuzilishi. I, ILI va NE mantiqiy 
elementlari asosida uncha katta bo‘lmagan mantiqiy sxemalarni amalga oshirish 
ketma-ketligini misol bilan tushuntirib bering.
Kompyuterlarda mantiqiy sxemalarni amalga oshiruvchi integral sxemalarni 
qurish qaysi mantikiy elementlar asosida amalga oshirilgan va ular nima deb ataladi. 
Asosiy raqamli mantiqiy sxemalarning nomlari va ularni bajaradigan vazifalarni aytib 

---

bering. Kompyuterning asosiy xotirasi qanday tuzilgan va u nima uchun mo‘ljallangan. 
Asosiy xotirada adreslash qanday amalga oshiriladi.
Baytlarni to‘g‘ri va teskari tartibda joylashtirish nima ekanligini tushuntirib 
bering. Asosiy xotraga murojaat qilish qanday amalga oshiriladi? Asosiy xotiraga 
murojat qilishning qanday rejimlarini bilasiz, ularni mohiyatini tushuntirib bering. 
Kesh-xotira nima uchun mo‘ljallangan, uning qanday xillari mavjud va u qanday 
qo‘llaniladi. Xotira modullarining qanday xillarini bilasiz va ular qanday yig‘ilgan 
bo‘ladi. Tezkor xotira qurilmalarining qanday xillari mavjud. 
Pentuim 4 va UltraSPARC III protsessorlariga ega kompyuterlarning asosiy 
xotirasi chizmasini keltiring va ularni tushuntirib bering. Ma’lumotlarni kiritish-
chiqarish arxitekturasi deganda nima tushuniladi. Kompyuter shinasi qanday tuzilgan. 
Magnitli disklarda – vinchesterlarda, yo‘lka, sektorlararo-interval, silindir, zona degan 
atamalarga tushunchalar bering. Assembler tilida qanday xildagi buyruqlar mavjud. 
Sinxron va parallel shinalar va ularning ishlash prinsiplari. Kompyuter parallel 
shinalarining tuzilishi va qanday ishlashini tushuntirib bering. PC (IP), CS va DS 
registrlari deganda qanday registrlar tushuniladi va ular nima uchun ishlatiladi. Intel 
8088 protsessori, uning tuzilishi va qanday ishlashi haqida tushunchalar bering. USB 
shinasi, uning tuzilishi va qanday ishlashi haqida ma’lumot bering. PCI Exspress 
shinasi, uning tuzilishi va qanday ishlashi haqida ma’lumot bering.