18
və dirsəklər, intensiv bağçılıq üçün avadanlıqlar və məmulatların istehsalçısına
çevrilib və yerli bazarda mükəmməl şöhrətə nail olub. Bununla yanaşı olaraq,
təxminən 20 il əvvəl olduğu kimi, şirkət polad boru və metal məmulatlarının tədarükü
və satışı ilə də məşğuldur.
“METAK”Rusiya, Ukraniya, Türkiyə və digər ölkələrin qabaqcıl polad boru
vəmetal məmulatları istehsalçıları ilə məşul olur. Bu kateqoriyada METAK şirkətinin
təqdim etdiyi bütün məhsullar öz əksini tapıb:tikişli
və tikişsiz borular, sinklənmış
borular, polad porifillər və başka metal detallar aiddir
[7,8].
Yeməkxana təyinatlı malların hazırlanmasında əsasən metal və ərintilərindən
istifadə olunur. Bu cür qablar daha dayanıqlı və möhkəm olur. Odur ki, metal
ərintiləri metalların əridilməsindən, tərkibi müxtəlif minerallarla
zəngin olan dəmir
qazıntısından çuqunun ayrılması və metallokeramika metodu ilə alınır.
Metallokeramika metodu metal tozlarının qarışdırılıb, preslənməsi və bişirilməsi
yolu ilə ardıcıl aparılır. Bişirilmə temperaturu, metalların əridilməsinə sərf olunan
istilikdən dəfələrlə az olmalıdır. Bu metoda həmçinin
tozlanmaya metallurgiya da
deyilir.
Dövür inkişaf etdikcə metal ərintilərindən istifadə genişləndi. Metal qarışığından
alınmış ərintilər çoxlu xassəyə maik olduğu üçün, hazırlanan məmulatlar da bir çox
xassələri özlərində cəm edir.
İstifadə olunan ərintilərdən əsasən çuqun, poladərintilərindən istifadə edilir. İki
metal qarışığından ibarət olan ərintlər 2-li, üç metal ərintisindən ibarət olanlar isə 3-lü
və s. adlanır. Texniki sənayedə isə əasən bir neçə metal qarışığından ibarət
ərintilərindən istifadə olunur.
Polad tərkibli ərintilər, dəmir, fosfor, karbon və s. ilə
zəngin olur. Həmçinin tərkibində az miqdarda oksigen və azota da rast gəlinir.
Satışda olan və zavodlarda istehsal olunan dəmirlər heç vaxt texniki cəhətdən təmiz
olmurlar. Çünki, onların tərkibinə az və ya çox miqdarda karbon qatırlar ki, məhz
onun xassələri və xarici görünüşünü yaxşılaşdırsın. Həmçinin tərkibə manqan, xrom,
19
nikkel, silisium, molibden əlavə olunurki bu da xassələrinə və xarici görünüşə təsir
edir.
Dəmirdən poladın və çuqunun alınması aşağıdakı kimi gedir. Əvvəlcə filiz və digən
materiallar əriməyə hazırlanır, çuqun donma peçlərində
əridilir və sonuncu olaraq,
çuqun, isti təzyiq altında emal olunur. Sonra məmulatın zaqatovkalarda termiki emalı
və xüsusi dəzgahlarda soyuq emalı ilə başa çatır. Donma peçlərində əridilmək üçün
xammala dəmir filizi, konsentirə olunmuş yanacaqlar(ağac kömürü, koks) və
əhəng(CaCO3) aid edilir. Çuqunun alınması üçün dəmir filizinin emalı donma
peçlərində alınır. Bu proses bərpa olunan prosesdir. Bərpa olunan proses dedikdə
kimya və metallurgiyada buna oksidlərdən oksigeninin alınması başa düşülür. Donma
peçlərindəki ərintilərdən isə bərpaedici kimi karbondan və karbon oksidindən istifadə
olunur.
Daş kömür, ağac kömürü, koks karbon tərkibli olmaqla bərpaedici kimi
istifadə edilir.
Dostları ilə paylaş: