S. Hasanov D. Abdumadjidova N. Ataeva shaxsning bilish jarayonlari

Oddiy irodaviy 
harakatlar
 
Murakkab irodaviy 
harakatlar
 
ҳаракатлар

---

yosh yigit qator ichki va tashqi to`siqlar va qiyinchiliklarni bartaraf etadi hamda 
o`z niyatini amalga oshiradi. O`z navbatida, murakkab harakatlar kishining ongli 
ravishda qo`yilgan yaqin va uzoq maqsadlarga erishishga qaratilgan, uyushgan 
irodaviy faoliyati sistemasiga kiradi. Unda kishining u yoki bu irodaviy fazilatlari 
namoyon bo`ladi. 
Iroda o`zaro bog`liq ikkita vazifalarning bajarilishini tahminlaydi va ularda 
o`zini namoyon qiladi: 
15-shakl 
Irodaning undovchi vazifasi kishining faolligi bilan tahminlanadi. Harakat 
oldingi vaziyat bilan bog`liq bo`lgan paytdagi reaktivlikdan farqli o`laroq faollik 
harakatning ayni o`zida namoyon bo`ladigan ichki holatiga nisbatan subyektning 
o`ziga xos xususiyatini kuchga kiritish harakatini chiqaradi (zarur axborotni 
olishga ehtiyoj sezayotgan kishi o`rtogini chaqiradi, jahli chiqqan holatda yon 
atrofdagilarga qo`pollik qilishga yo`l qo`yadi va hokazo). 
Irodaning undovchi vazifasi bilan birgalikda harakat qiluvchi to`xtatish 
vazifasi faollikning yoqimsiz ko`rinishlarini jilovlashda namoyon bo`ladi. SHaxs 
uning dunyoqarashida, eng yuksak maqsadlariga javob bermaydigan motivlarning 
uyg`onishini va harakatlarning bajarilishini to`xtatishga qodirdir. To`xtatish 
bo`lmasa, xulq-atvorni boshqarish bo`lmas edi. 
Kishining tavakkalchilik sharoitidagi xatti-harakati irodaning harakterli
ko`rinishlaridan biri sifatida namoyon bo`ladi. Tavakkalchilik - subyekt uchun 
uning cheki noma’lum yoki muvaffaqiyatsizlikka duch kelganda mumkin 
bo`ladigan noqulay oqibatlar (jazolash, og`riq ta’sirini o`tkazish, jaroxat, obro`ni 
yo`qotish) 
xaqidagi 
taxminlar 
mavjudligi 
sharoitidagi 
faoliyatning 
harakteristikasidir. Tavakkalchilik paytida kutilayotgan noxushlik bunday 
holatdagi muvaffaqiyatsizlik extimoli va noqulay oqibatlar darajasining 
uyg`unlashtirilishi bilan belgilanadi. Psixologiya tavakkal qilish uchun zarur shart