Burun ve paranazal s nüsler

Rhinofima 

 

- 

Akne:  Deri  ya   bezlerinin  dejeneratif,  iltihapl,  ve  seboreye  ba l 

hastal dr. 

- 

Akne  Rosasea:Burun  srt  derisi  kalnlasm ,  deri  damarlar 

geni lemi , menek e rengindedir (I. devre ). 

- 

Hypertrofik Akne: Burun cildi bir müddet sonra daha da kalnla r. Ya  

bezlerinde artma ve hipertrofi görülür (II. devre). 

- 

Rinofima:  Burun  cildi  gittikçe  daha  da  kalnla r,  krmz  renkte  papül, 

püstül  ve  kabartlarn  yer  ald   kitleler  görülür.  Bu  olu umlarn 

arasnda  derin  girintiler,  burun  ucu,  burun  kanad  ve  derisinde 

kavernöz pürtüklü yaplanma görülür (III.cü devre)(  ekil 19). 

 

 

 

ekil 19: Rinofima ablasyon öncesi(a) ve sonras(b) 

 

Etyolojisinde: 

 

 

Ya  metabolizmas bozukluklar  

 

Alkolizm sorumlu tutulmaktadr. 

 

Tedavi: 

Medikal tedavi:  

  Cilt temizli i 

  Lokal olarak kükürtlü, cival, Asetil salisilik asitli pomatlar uygulanr 

  Diyet, spor ve  hafif yürüyü ler önerilir.  

 

Cerrahi tedavi  

  Hafif vakalarda: Diatermi, Radyoterapi, Elektroliz 

  leri vakalarda: Burun cildinin,bistüri ile soyularak, buruna normal 

ekli verilir. 

 

 

Sarkoidoz  

 

 

Burunda izole bir lezyon olarak meydana gelir 

 

Mavi  krmzdan,  kahverengiye  de i en  renklerde,  nodüllerle  ve  yüz 

cildinde infiltrasyonla ba lar 

 

Bölgesel lenf dü ümleri sertle mi  ve büyümü tür. 

23 

 

 

Tan: 

 

Burun ve sinüslerin, farenks, larenks, trakea, a z ve farenksin müköz 

membranlarnda, soluk krmz, granüller mevcuttur. 

 

Tedavi: 

 

 

Steroidler  

 

Basnç  ikayetlerinde tek nodül çkarlr. 

 

 

 

mpetigo Contagiosa 

 

 

Stafilakoklarn sorumlu oldu u 

 

Veziküllerle ba layan ve süratle püstülle en 

 

Akut, bula c bir cilt hastal dr. 

 

 

Senil Keratoz 

 

 

Üzeri kabukla örtülü kahverengi veya siyah lezyonlardr 

 

Yüzeyinde ülserasyon vardr 

 

Kabuk kaldrlnca alt kanar 

 

Hzla yeniden kabuklanma meydana gelir 

 

Genellikle selim olan bu yap, her an kanserle ebilir. 

 

 

 

 

 

Tedavi: 

- 

Radyoterapi  veya  

- 

Cerrahidir. 

 

 

 

 

Burun Ucu ve Kolumella Kanseri 

 

Burun Cildi ve Kolumella kanserlerinin nedenleri: 

 

  Uzun süreli gün   na maruz kalma  

  Radyasyon 

  Ya lanma 

  D  ortamdan gelen fizik ve kimyasal irritasyonlar 

  Ailevi predispozan faktörler 

 

 

Burun ucunun tümörleri selim ve habis tümörler olarak ikiye ayrlr: 

 

  Selim tümörler: si iller, benler v.s. 

  Habis tümörler: Bazal hücreli epitelyoma ve yass hücreli kanser 

olarak görülürler. 

24 

 

 

Bazal hücreli kanserler: 

 

  Yava  geli irler ve çok damarldrlar 

  Yüksek kenarl ülsere yapdadrlar 

  Tümör hücreleri kkrdak perikondriumundan yaylarak  uzak 

metastazlar meydana gelir.  

  Bu nedenle burunda meydana gelen her türlü lezyondan biyopsi 

yaplmas gerekir ( ekil 20). 

 

 

ekil 20: Burun cildinde bazal hücreli karsinom 

 

Yass hücreli kanserler: 

 

  Daha hzl yaylrlar ve çok cabuk metastaz yaparlar.  

 

 

Tedavi:  

 

 

Tümörün cerrahi eksizyonu, frozen ile kontrolü 

 

Primer veya greftleme ile kapatma veya radyoterapi 

 

Yass epitel hücreli kanserde radikal cerrahi uygulanmaldr. 

 

Sifiliz 

 

Tan: 

 

  Treponema Pallidium’’un meydana getirdi i venerial bir hastalktr.  

  Vücudun her yerinde görülebilir. 

  Primer sfiliz yani  ankr burun srtnda pek görülmez  

  Sekonder sifilitik lezyonlar, burun srtnda görülebilir.  

  Üçüncü dönem sifiliz lezyonlar, burun srtna yava  ve sessizce 

yerle erek nodüller veya nodülo-ülseröz gom meydana getirir. 

  Nodüller sert ve a rszdr. 

  Ülser ise derin ve sert kenarldr.  

  Ülserler iyile ince yerinde yumu ak, beyazmtrak veya pigmente bir 

skatris brakr. 

  Sifiliz gomu, burun kemi inde destrüksiyon yaparak, ileride semer 

 

burun defekti meydana getirir. 

 

 

25 

 

Tedavi: 

 

  Penisilin tedavisi uygulanr. 

  Penisilin allerjisi olanlarda, klasik arsenik ve bizmut tedavisi uygulanr. 

 

Tüberküloz (Lupus Vulgaris) 

 

  Cildin  tüberküloz basili ile enfekte olmas sonucu olu ur 

  Krmz veya esmer krmz renkli papül veya nodüllerden olu an, plaklar 

 

eklindedir 

  Genellikle ülserasyon ve skatrizasyon geli ir. 

 

 

 

 

Tedavi: 

 

 

Spesifik antitüberküloz tedavisi 

 

D2 Vitamini (Sabah-ak am 50.000  U) 

 

Lokal koterizasyon ve küretajlar  

 

Gerileyince mevcut bozukluklar plastik cerrahi yöntemleri ile 

 

 

düzeltilir. 

 

BURUN BÖLMES  HASTALIKLARI  

 

1.  Septum Hematomu 

2.  Septum Apsesi 

3.  Septum Perforasyonu 

4.  Septum Nasi Deformiteleri 

  Septum Deviasyonu 

  Epine ve Crete 

  Sine i 

  Konjenital 

  Akkiz 

 

1.  Septum Hematomu:  

 

  Travmatik  veya cerrahi yakla mlar sonucu görülür 

  Perikondriumla septum kkrda  arasnda, perikondrium cebi geli ir 

  Genellikle, süt çocu u ve küçük çocuklarda travma sonucu geli ir 

  Kkrdakla perikondriumun arasna szan kan, perikondriumu dekole eder 

  Perikondrium üzerindeki mukoza ile birlikte, burun bo lu una do ru kabarr. 

  Burun solunumu de i ir 

 

  Farkl derecede a rldr 

 

 

Te his: 

 

  Rinoskopi Anterior ile yaplr ( ekil 21) 

  Ucuna pamuk sarl bir portkotonla, bombele mi  burun mukozasna 

bastrlnca, flüktüasyon alnr 

26 

 

  Burun tkankl , serohemorajik aknt vardr 

  Burun a rs ve burunda hassasiyet vardr. 

 

 

 

 

 

ekil 21: Septal hematom 

 

 

 

Tedavi: 

 

  Hematomun iki tarafl ensizyonu gerekir 

  Hematom bo altlr ve çok defa iki tarafl meç konarak tampone edilir 

  1-2 gün sonra tamponlar çkarlr. 

 

2.  Septum absesi:  

 

  Bazen farkedilmeyen di  çürü ü ve abselerinden olabildi i gibi 

  Tedavi edilmeyen septum hematomlarda absele ebilir 

 

Te his: 

 

  Rinoskopi anterior ile konur ( ekil 22) 

  Burunda  i lik, ödem 

  Ba  a rs, ate  

  Burun srtna basmakla, a r, kzarklk  

  Müdahale edilmezse septum kkrdak bölümünün erimesi (kkrdak 

nekrozu geli ir). 

 

27 

 

 

 

ekil 22: Septum apsesi 

 

Tedavi: 

 

  Derhal iki tarafl ensize edilir 

  Apse aspire edilir 

  Burun tamponu konur 

  Uygun antibiotikler verilir 

  Tedavi edilmezse,kkrdak ülserasyon ve kkrdak perforasyonu geli ir  

 

 

 

 

3.  Septum Ülserasyon ve Perforasyonlar: 

 

Septumun bir tarafnn mukoza, perikondrium ve kkrda  ile di er tarafn 

perikordiumu ve mukozasnn ayn hizadaki defektidir ( ekil 23). Sadece bir tarafn 

mukoza, perikondriumu ve kkrda nda olan defektlere de irür (dechirure) denir. 

 

 

 

ekil 23: Septum Perforasyonu 

 

Geli mi   olan  perforasyon  burun  önünde  ve  küçükse  hasta  inspiryum  ve 

ekspiryumda  soluk  alp  verirken  düdük  sesi  çkarr,  büyük  septum 

perforasyonlarnda  hastann  burun  solunumunda  bu  ses  duyulmaz.  Bu  nedenle 

tedavi srasnda bazen perforasyon büyütülerek bu sesin gelmesi engellenebilir. 

 

 

28 

 

 

Meydana getiren sebepler: 

 

 

Abse ve hematom insizyonlar sonras 

 

Burun kanamalar koterizasyonuna ba l 

 

Geçirilmi  tüberküloz enfeksiyonu sonucunda (kkrdak dokuyu tutar) 

 

Sifiliz enfeksiyonuna ba l(kemik dokuyu tutar),  

 

Travmalar  

 

Do um travmalar (Forseps kullanm, kundaktan dü me) 

 

Dü me 

 

Yüz travmalar 

 

Trafik kazalar 

 

Burun, septum ameliyatlar, burun tamponlar sonras 

 

D  etkenler 

 

Kuru hava 

 

Tozlu yerler 

 

rritan gazlar 

 

Tümörler 

 

Hiç bir sebebe ba lanamayan (Hajec perforasyon).  

 

Burun septumunun ön ksmnn küçük perforasyonlarna Hajec 

perforasfon ad verilir 

 

 

 

 

Te his: 

 

 

Rinoskopi anterior, rijid veya fleksibl endoskopi ile konur. 

 

Little sahasndaki küçük septum perforasyonlarnda hastada süflan bir 

solunum   (düdük sesi) duyulur 

 

Burunda kötü koku, aknt (kanl olabilir) ve  kabuklama görülür 

 

Burun delikleri geni lemi tir, dolaysyla kuruluk ve sonuçta, kronik rinit 

geli ir 

 

Alt konkalar hipertrofiye olup, burun içi pasajn doldurur ve 

perforasyonu kapatr. 

 

 

 

 

Tedavi:  

 

 

Plastik cerrahi müdahalelerle perforasyon kapatlr 

 

Baz durumlarda septal buton kullanlabilir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29 

 

 

 

4.  Septum Deviasyonu (Septum E rili i, DeviasyoSeptiNasi) 

 

Meydana getiren Sebepler: 

  Konjenital 

 

Septumu çevreleyen maksillokranial çerçevenin, septumla disharmonik 

 

geli mesi sonucu olu tu u gibi, konjenital de olabilir. 

 

  Travmatik  

 

Travmann etkisinin derecesine göre ya burun bölmesi bütünüyle bir 

 

tarafa yatm tr ya da krk hatt septum alt ksmdan geçer. Böylece 

"spina" veya "kristalar" meydana gelir.  

 

  Çocuklarda adenoid vejetasyonlar  

 

leri ya larda saptanan septum deviasyonuna sebeb olabilir.  

 

Adenoid  vejetasyonlu  çocuklar  burunlarndan  nefes  alamadklar  için 

masseter  adelelerini  gergin  tutarak,  alt  ve  üst  çenelerini  a zlarn  açk  tutacak 

ekilde  fikse  ederler.  Bu  çocuklar  kar dan  bakld nda  tonton  yanakl,  sevecen 

çocuklardr.  Ancak  a zlarnn  devaml  açk  olmas  ve  devaml  a z  solunumu 

yapmalar  sonucu  henüz  kemikle memi   kkrdak  yapdaki  sert  dama n    orta 

bölümünün  yukar  do ru  yükselmesi  ile  kavisli  bir  sert  damak  meydana  gelir.  Bu 

srada, yükselen sert dama n üstündeki burun septumu da sa a veya sola e ilerek 

septum deviasyonu meydana getirir ( ekil 24-25).  

 

 

 

ekil 24: Anterior rinoskopide septal deviasyon 

30 

 

 

 

ekil 25: Septum Deviasyonu (Endoskopik görünümü) 

 

 

Semptomlar: 

 

 

Burun tkankl  genellikle iki tarafldr. Di er burun deli i tarafnda bir 

kronik rinit ve kompansantris alt konka hipertrofisi olu ur 

 

Burun sekresyonu artar 

 

Burun kolay temizlenemez 

 

Burun içinde kabuklanmalar ve koku olu ur 

 

Koku alma hissi bozulur 

 

Tad alma bozuklu u 

 

N. Trigeminus irritasyonu sonucu ba  a rlar olur 

 

Tuba östaki disfonksiyonu sonucu orta kulak havalanmas 

bozuklu una ba l i itme sorunlar olu ur 

 

Anjin, Farenjit, Larenjit, Bron it, Astm (Yaplan a z solunumuna ba l 

snmayan, nemlenmeyen, temizlenmeyen hava nedeniyle) 

 

 

Tedavi: 

 

Yüz  kemiklerinin  özellikle  premaksilla  ve  maksillann  geli me    noktalarna 

zarar vermemek için genellikle 18 ya ndan sonra yaplr. Ancak 13-18 ya lar aras 

çocuklarda burun solunumunu rahatlatc basit ameliyatlar yaplabilir 

 

 

Lokal anestezi altnda, submüköz septum rezeksiyonu ile kkrdak ve kemikte 

e rilik yapan ksmlar çkarlr. Destek sa layacak kkrdak ksmlar braklr. Ancak 

son dönemdeki uygulama korunabildi i kadar çok kkrda n korundu u septoplasti 

eklindedir. Anterior olarak konan burun tamponlar yerine ve mevsimine göre 24 

veya 48 saat burun içinde braklr. 

 

31 

 

Burun  içinde  uzun  süre  braklan  tamponlar,  burun  mukozalarnda  ileri 

derecede  irritasyon,  tahri   veya  scak  yaz  günlerinde  burun  içinde  enfeksiyon  ile 

kokuya  sebep  olurlar.  Sonuçta  tamponlamaya  ba l  toksik 

ok  sendromu 

geli ebiece i bilinmelidir.  

 

Septum operasyonu sonras geli ebilecek komplikasyonlar  ise septum 

perforasyonu, burun içi sine i geli imi ve çökük burun (Semer & E er burun)’’dur. 

 

Burun yabanc cisimleri: 

 

Çocuklar, ya llar ve mental sorunu olan ki iler yabanc cisimleri yutar, aspire 

eder,  kulaklarna,  burunlarna  veya  vücutlarndaki  di er  anatomik  bo luklara 

sokarlar.  Bir  süre  sonra,  yabanc  cismin  oldu u  tarafta,  tek  tarafl  burun  tkankl  

ve  irritasyon  sonucu,  seröz,  pürülan  veya  kanl  aknt  meydana  gelir. 

Hipersekresyon, ülserasyonlar, burjonman ve polip te ekkülü olur. 

 

 

Yabanc cisimler iki snfa ayrlabilir: 

 

 

Organik yabanc cisimler;  i erler ve geç tkanklk yaparlar. Çkarlrken 

 

parçalanrlar. 

 

norganik  yabanc cisimler, radyolojik olarak saptana bilirler, kimyasal 

etki yapabilirler (Pil). 

 

Te his: 

 

 

Rinoskopi anterior 

 

Radyolojik görüntüleme ( ekil 26) 

 

Endoskopik bak ( ekil 27) 

 

 

 

ekil 26: Yan nazal grafide burun içindeki metal kopça 

 

 

 

 

 

32 

 

 

                           

 

                        

              ekil 27: Burun içinde yabanc cisimlerin endoskopik görüntüsü 

 

Tedavi:  

 

Yabanc cisim çengeli (Hook) ile yabanc cismin arkasna girilip, yabanc 

cisim öne do ru çekilerek çkarlr. Önden çkarlamazsa bir dil basaca  orofarenks 

arka duvarna kadar uzatlr sonra yabanc cisim portkoton veya metal bir aletle 

burun önünden burun arkasna nazofarenkse itilip orofarenksteki dil basaca nn 

üzerine dü ürülür ve ba n öne e mi  olan hastann a zdan yabanc cismin d ar 

çkmas sa lanr.  

 

 

Burun ta lar: 

 

 

Olu   ekline göre;  

 

  Primer; Kalsiyum karbonat, Kalsiyum oksalat ta lar 

  Sekonder; Yabanc cismin etrafna sekresyon toplanmas. 

o  Yabanc cismin yapsna göre; 

  Organik; Fasulye, nohut, vs. 

  norganik; Sünger, Boncuk, Silgi, vs. 

 

Burun  ta lar,  tek  tarafl  burun  tkankl   yapar.  Sekresyonlarn  burada 

birikmesi  ve  özellikle  organik  kökenlilerin  çürümesi  ile  kötü  koku  meydana  gelir. 

Rinoskopi de yabanc cisim mukozaya yap ktr, hatta sinüslere girebilir ( ekil 28-

29). 

 

 

 

33 

 

 

ekil 28: Endoskopik olarak Rinolit 

 

 

 

 

 

 

ekil 29: BT’’de sa  nazal kavitede rinolit 

 

 

 

Burun atrezileri: 

 

Bulundu u yere göre:  

 

1.  Burun ön deli i   

2.  Orta ksm   

3.  Koana olmak üzere de i ik bölümlerinde görülür.  

 

Meydana getiren sebepler: 

 

  Konjenital  

o  Geli im defekti 

  Akkiz 

o  Travma 

 

o  Cerrahi 

o  ltihap (Sifiliz vs.) 

 

 

 

 

 

34 

 

Endoskopik veya posterior rinoskopik bulguya göre: 

 

  Tek tarafl  

  Çift tarafl (daima konjenital) 

  Tam veya yar kapal 

 

Atreziyi yapan dokuya göre: 

 

  Membranöz 

  Fibröz 

  Osseöz 

  Mikst 

 

 

Hastalarn  her  iki  burun  deli inden  pürülan  aknt  vardr.  Çocuk  meme 

ememez  ve  emerken  siyanoze  olur.  Buna  ba l  geli me  gerili i  gözlenir.  ki  tarafl 

olan  atrezi  halinde  ya amla  ba da mayabilir.  Tek  veya  çift  tarafl  pürülan  aknt 

vardr. Atrezi varl nda en ince nelaton sonda nazofarenkse geçmez. Bu durumda 

Metilen mavisi damlatld nda, farenkse geçmedi i de gözlenir. 

 

Tan: 

 

 

Metilen mavisi damlatlarak nazofarenks muayene edilir. 

 

Burun ucundan sokulan ince nelaton sondann orofarenkse  geçip 

geçmedi ine baklr 

 

Fleksible veya rijid endoskop ile nazofarinks muayenesi ile yaplr 

( ekil 30).  

 

                  

 

 

              ekil 30: Koanal atrezinin endoskopik görüntüsü 

 

Tedavi: 

 

Burun  içi  yolla  atreziyi  yapan  membran  delinir.  Sonda  veya  dilatatörler 

yerle tirilerek  atrezik  yerin  açk  kalmas  sa lanr.  Ancak  tekrar  stenoz 

geli ebilece inden dolay tedavisi uzun süreler alabilir. 

 

 

 

 

35 

 

Burun kanamalar (Epistaksis): 

 

 

 

Burun kanlanmasn Arteria Carotis Communis ‘‘in dal olan A. Carotis  nterna 

ve A. Carotis Eksterna’’dan çkan dallar sa lar ( ekil 31); 

 

A.Carotis. nterna’’nn dallar; 

A.Ethmoidalis anterior  

Burun içi ve 

arkasn besler 

Burun içi 

ve önünü 

A. Opthalmica’’nn daldr. 

 

 

A. Ethmoidalis posterior  

A. Opthalmica’’nn daldr. 

 

 

A. Carotis Eksterna’’nn dallar; 

Burun içi, srt 

ve vestibulumu 

besler 

A. Facialis -A. Angularis’’in dallar,  

 

 

 

A.Maksillaris  nterna’’nn dal  

 

 

A. Sphenopalatina en önemli damarlardr. 

 

Burundan  köken  alan  ayn  adl  venler  V.  jugularis  Profunda  ve  V.Jugularis 

nternaya  dökülür.  Yalnz  V.angularis,  V.opthalmica  ile  birle erek  kavernöz  sinüse 

dökülür.  Bu  yolla  gelebilecek  enfeksiyonlar  sonucunda  kavernöz  sinüs  trombozu 

olu ur.  Ayrca  üst  dudak  yaralar  ve  burun  bölgesi  infeksiyonlarnda  da  kavernöz 

sinüs trombozu meydana gelebilir. 

 

 

ekil 31: A- burun lateral duvarndaki damarlarn da lm, B- burun lateral 

duvarndaki damarlarn besledi i alanlar. 

 

Burun kanamasndaki etyoloji: 

 

I.  Lokal sebeplerle 

 

II.  Genel sebeplerle (Semptomatik) 

 

 

36 

 

I.Lokal sebepler:  

 

%95 little sahasnda görülür. 

  Septumun ön kkrdak ksmnda bir anastomoz sahas (little sahas, 

Kieselbach sahas) vardr. Efor, scak, hipertansiyon gibi hallerde, spontan 

rüptürler olur. Sklkla tekrarlaycdr. 

  Bir krk hatt, burun damarlarndan geçebilir. Daha sk olarak künt bir 

travmaya  ba l olur.  

  Cerrahi müdahalelerde de kanama olu abilir. 

  Habis tümörler  de, erozyona yol açarak önemli veya önemsiz kanamalar 

olu tururlar.  

  Hemangiomlar, septumun kanayan nevüsü, kolay ve bol kanarlar ( ekil 32). 

 

 

 

 

 

 

 

 

ekil 32: Septal hemanjiom