Inson huquqlari
Inson huquqi —
shaxsning
hayotiy
ehtiyoji
, yashashi, komil topishi uning
jamiyat
,
davlat
va
boshqa
shaxslar
bilan aloqasi uchun zarur boʻlgan xususiyatlari.
Inson huquqlari va
erkinliklari
tizimi oʻz yaralish ibtidosi va rivojlanish mantiqiga ega.
Adabiyotlarda „inson huquqlarining uch avlod“ bosqichi haqida koʻrsatilgan.
Ular quyidagilardan iborat.
Inson huquqlarining „birinchi avlodi“ —
fuqarolik
va
siyosiy
huquqlar hisoblanadi.
Inson huquqlarining „ikkinchi avlodi“ — bir qator obʼektiv va subʼektiv omillar taʼsiri ostida
shakllandi. XIX asr oxiri XX asr boshlarida sanoati rivojlangan koʻpgina mamlakatlarda
Inson huquqi logotipi
iqtisodiyot
sohasida sezilarli siljishlar roʻy berdi.
Nihoyat, inson huquqlarining „uchinchi avlodi“ — „hamjihatlik huquqlari“ deb atalib, ular
davlatlardan ustun turuvchi va kollektiv xarakterga ega. Umumiy eʼtirof etilgan qoidaga koʻra
bu huquqlar: tinchlikka boʻlgan huquq, bexavotir tabiiy atrof muhitga boʻlgan huquq,
insonniyatning
iqtisodiy
va madaniy merosidan foydalanish huquqi va boshqalar.
Insonning oʻz erkinlaiklari, huquqlari va manfaatlari uchun davom etgan uzoq kurashi
umuminsoniy ahamiyat darajasiga koʻtarilgan quyidagi meʼyoriy-huquqiy hujjatlarda oʻzining
moddiy ifodasini topgan:
Erkinlikning buyuk xaritiyasi (1215-yil);
huquq toʻgʻrisidagi petitsiya (1628 y);
„Habea Cozpus AKT“ (1679-yil);
huquqlar toʻgʻrisidagi bill (1689-yil);
Amerika Virginiyasi huquqlari Deklaratsiyasi (1776-yil);
Amerika Qoʻshma Shtatlarining mustaqillik Deklaratsiyasi (1776-yil);
Fransuz inson va fuqaro huquqlari Deklaratsiyasi (1789-yil);
Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi (1948-yil);
Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar toʻgʻrisida xalqaro Pakt (1966 y) va boshqalar.
Dostları ilə paylaş: |
