Jizzax yengil sanoat kasb-hunar kolleji

MDA 
Monohrom 
80х25, 2 
640х200, 2 
CGA 
Rangli 
80х25, 16 
640х200, 2 
MCGA 
Rangli 
80х25, 16 
640х480, 16 
Hercules 
Monohrom 
80х25, 2 
720х348, 2 
EGA 
Rangli 
80х25,16 80х25, 16 
640х350, 16 
VGA 
Rangli 
80х25, 16 
80х25, 16 
640х480, 16 
2.3. Shasiy kompyuterlar moderinizatsiyasi, nosozliklarni tuzatish va ba`zi tavsiyalar: 
Zamonaviy kompyuterlarning moderinizatsiyasi. 
 
Bu testdan o‘tkazuvchi kompyuter quyidagicha parametrlarga ega: 2.2 GGts chastotali 
Pentium IV prosessori, 512Mgbayt xajmli RDRAM xotirasi, 4ta USB port, 4 GGbayt hajmdagi 
ATA/100 qattiq disk, CD-RW to‘plovchi. Bugun 3.5GGts. chasto‘taga qarab siljish boshlandi. 
Prossesorlar tezligi har oy oshyapdi. 2002 yilning boshigacha sotilgan kompyuterlar o‘zidan 
oldingi kompyuterlardan 40 marotaba tez ishlaydi. Bugun katta xajmdagi qattiq disk topish 
mumkin. Uning tezligi katta fayllarni ko‘chirishda kerak. Ko‘pchilik raqamli rasmlar, kinolar, 
tovushli fayllarni ishlatishadi, shu sabablar moderinizatsiyaga olib keladi, ya’ni katta, ichki yoki 
tashqi xotira qurilmalar, jumladan fayllarni tez o‘qish va yozish uchun kontrollerlar ham 
almashtiriladi. Shuning uchun biz quyidagi moderinizatsiyani tavsiya etamiz. 
- Hajmi 40 GGbaytdan past bo‘lmagan, qattiq diskni qo‘llab turuvchi USB2.0 adapterini 
va kelgusida tezkor ishlovchi qurilmalarni qo‘yamiz. 
- Maxsus raqamli videokamera va fotoapparatlarni ulash uchun Gire Wire adapterini 
ulaymiz. 
- ATA/133 adapterini o‘rnatamiz. 
Bitta ichki va to‘rtta tashqi USB portlariga ega bo‘lgan Keyspan maxsus platasidan 
foydalanamiz, ular, Microsoft kompaniyaning USB 2.0 drayverlari bilan kombinatsiyada 
ma’lumotlarni 480 Mbayt tezlikda uzatadilar.
Qurilmalar USB 2.0 tartibida ishlash uchun, zanjirdagi kompanentlar yangi standartga 
mos tushishi kerak. Agar siz portlar sonini ko‘paytirish uchun USB konsentratordan 
foydalanayotgan bo‘lsangiz, unda, albatta USB-nazoratchisi bo‘lishi shart.
Eski qurilmalar, jumladan konsentrator drayverlari va USB 2.0 portlari bilan 
moslashuvchandir. Lekin ular USB 1.1ning 12 Mbayt tezligi bilan ishlaydi.

---

35 
Platani va drayverning oxirgi modelini qo‘ygandan so‘ng, rezervli nushasini olish uchun 
40 GGbayt hajmdagi USB interfeysli tashqi to’plovchini ulang. Uning ichida 5400 ay/min 
shpindel aylanish tezligiga ega bo’lgan 3.5-dyumli disk va 2Mgbayt hajmdagi bufer mavjud. 
Boshqa USB qurilmalardan farqli ravishda bu disk alohida elektr ta’mirlash blokini talab qiladi.
Tizimning keyingi kengaytgichi - 3 portli, 400 Mbayt/s tezlikli Belik Fire Mire platasi 
hisoblanadi. Uning yordamida video qurilmalar, skanerlar qattiq disklar va boshqalar ulanadi. 7.1 
rasmdagi plata – bu, CI shinasiga ulanadigan Plug-and-Play qurilmasidir. Undan tashqari 
portlarni sonini ko‘paytirish va qurilmalarni qo‘shimcha elektr bilan ta’mirlash uchun Fire Wire
konsentratori ulanadi. 7.2 rasm. 
USB shinasi kabi, Fire Wire shina ham mavjud. O‘tkazish chizig‘ini ma’lum bir qurilma 
yordamida aniq qismi ajratilgan bo‘ladi, ya’ni oqimli videoni taxrir qilishdek vazifalarni 
bajarishda foydalidir. 
7.1 rasm. Belhin FireWire ning PC platasi qurilmalarning “tezkor” almashuvini 
bajarishiga imkon beradi. USB qurilmalar kabi, bir nechta Fire Wire qurilmalar ketma-ketlik 
zanjirga yig‘ilishi mumkin. Lekin, natijada ShK nazoratisiz ishlaydigan tarmoq mavjud bo‘ladi. 
Qurilmalar, kompyuter yordamisiz, o‘zaro harakatlanish mumkin. Shunday dizayn ikkita 
kompyuterga bitta qurilmani ishlatishga imkon beradi. 

---

36 
7.2 rasm. Belkin kompaniyasi ishlab chiqargan 6-portli FireWire kondensator, 
ulanuvchi qurilmalar uchun, energiyani shinadan yoki qushimcha elektr 
ta’minlovchi manbaadan olishi mumkin. Uning orqa paneliga 5 port va 
yana bittasi esa oldi panrlning orgasida joylashtirilgan. 
Fire Wire shinasi asinhron xam ishlashi mumkin. Bu ish, paketlarga bo‘lingan 
ma’lumotlarni qabul qiluvchi moslamani ulash uchun va boshqa qurilmalar ma’lumotlar oqimiga 
ruxsat so‘rashyotganga u umumiy kabel sharoiti davriy o‘zgarishlarni qabul qiladi. 
Qattiq diskdagi ma’lumotlarni uzatishdagi va tezlikdagi cheklanishlar.
160 GGbaytli hajmli, UltraATA/133 standartni qo‘llaydigan va ma’lumotlarni 133 
Mbayt/s tezligida qabul qiluvshi va uzatuvchi Maxtor Diamand Max D 540 X qattiq diskini 
qo‘yamiz. Disk 40 GGbayt hajimdagi birinchi qattiq disk tagiga joylashadi, 7.3 rasimda 
ko‘rsatilgandek. Ultra ATA/133 adapteri ATA qattiq disklari uchun 137GGbayt xajimdagi 
cheklanishdan o‘tadi. 

---

37 
7.3 rasm. Ko‘rsatilgan rasmda 160Gbayt hajmli qattiq disk 40 Gbayt hajmli disk bilan 
birga ajratilgan bo‘limga o‘rnatiladi. Ikkala qurilmaham ATА/133 adapterga ulangan. Lekin, 
unga qaramasdan eski diskning ma’lumotlar uzatish tezligi100Mbayt/s. 
Ultra ATA/133 standarti 48-razryadli adresatsiyaga ega bo‘lganligi uchun u 100 000 
martta ko‘p ma’lumotlarni saqlashi mumkin, ya’ni 144 petabayt (144milion gigabayt) hajmdagi 
bitta diskni yaratish mumkin. Ultra ATA/133 qattiq disklarni ulash uchun, ATA/33, ATA/66 va 
ATA/100 standartlari bilan mos tushuvchi 80-tomirli (jilniy) va 40-kontaktli kabel ishlatiladi. 
Ko‘pgina tizim platalar Ultra ATA/133 (shuningdek Serial ATA) standartini qo‘llaydilar. Eski 
variantlarda tizimni yanglishish uchun Maxtor kompaniyasi va boshqalar 7.4 rasmdagi adapterlar 
platasini tavsiya qilishadi. 
7 

---

38 
7.4 rasm. ATA /133 adapterdagi plata