Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti e. A. Akramov korxonalar moliyaviy holati

23-jadval 
Omillarning sotilgan mahsulotlardan olingan foydaga ta’sirini aniqlash 
uslubiyati (ming so‘m) 
N Ko‘rsatkichlar 
Ma’lu-
motlar 
Hisob-kitob 
usuli 
Natija 
Ma’lumotlar bazasa 
1 
Joriy dvrda sotilgan mahsulotlar, joriy 
narxlarda (
1
1
S
К
) 
40000 
- 
- 
2 
Joriy davrda sotilgan mahsulotlarning joriy 
tannarxi (
1
1
С
К
) 
30000 
- 
- 
3 
Joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan 
davr narxlarida (
0
1
S
К
) 
35000 
- 
- 
4 
Joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan 
davr tannarxida (
0
1
С
К
) 
33000 
- 
- 
5 
O‘tgan davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan 
davr narxlarida (
0
0
S
К
) 
25000 
- 
- 
6 
O‘tgan davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan 
davr tannarxida (
0
0
С
К
) 
20000 
- 
- 
7 
O‘tgan 
davrda 
rentabellik koeffitsienti 
(R
0
). 
- 
20000
20000
25000
0,25 yoki 25 % 
Omillar ta’sirining hisob-kitobi 
1 
Sotilgan mahsulotlardan olingan foydanngi 
umumny dinamikasi, umumiy indeks 
- 
20000
25000
30000
40000
Foydannng 
o‘sishi 5 ming 
so‘m dinamnkasi 
200 % 
2 
Mahsulot 
hajmining 
o‘zgarshi 
ta’siri, 
mahsulot hajmi indeksi 
- 
20000
25000
25
,
0
33000
Foydaning 
o‘sishi 3,25 ming 
so‘m, dinamikasi 
165 % 
3 
Mahsulot tannarxining o‘zgarishi ta’siri, 
tannarx indeksi 
- 
33000
40000
30000
40000
Foydaning 
o‘sishi 3,0 ming 
so‘m, dinamikasi 
143 % 
4 
Mahsulotlarga 
qo‘yilgan 
narxlarning 
o‘zgarishi ta’siri, narx indeksi 
- 
33000
35000
33000
40000
Foydaning 
o‘sishi 5,0 ming 
so‘m, dinamikasn 
350 % 
5 
Mahsulotning tarkibiy o‘zgarishi ta’siri, 
assortiment indeksi 
- 
25
,
0
33000
33000
35000
Foydaning 
kamayishi 
6,25 
ming 
so‘m, 
dinamikasi 24%
Ko‘rinib turibdiki, joriy davrda o‘tgan davrga nisbatan korxonada sotilgan 
mahsulotlardan olingan foyda ikki marotaba ko‘paydi — 5 ming so‘mdan 10 ming 
so‘mga yetdi. Demak, o‘sish hajmi 5 ming so‘mni tashkil qildi. 
Bu o‘sish quyidagi omillarning ta’siridir: 
- mahsulot hajmi + 3,25 ming so‘m yoki 165 %; 

---

90 
- mahsulot tannarxi + 3,0 ming so‘m yoki 143 %; 
- mahsulot narxlari + 5,0 ming so‘m yoki 350 %; 
- mahsulot tarkibi - 6,25 ming so‘m yoki 24 % 
Jami o‘sish + 5,0 ming so‘m yoki 200 %.
Yoki omil indekslarni ko‘paytmasi umumiy foyda dinamikasi indeksga barobar, 
%
200
100
24
100
350
100
143
100
165
. 
Demak, korxona faoliyatida sotilgan-mahsulotlardan olinadigan foydani 2 marta 
ko‘paytirishda — sotilgan mahsulotlarning ko‘payishi, ularning tannarxini kamayishi, 
mahsulotlarga quyilgan narxlarni oshirilishi ijobiy ahamiyatga ega bo‘ladi
.
lekin 
mahsulotlarning tarkibiy o‘zgarishi foyda ko‘rishda salbiy bo‘lgan. 
Bir xil sabablarga ko‘ra joriy davrda o‘tgan davrga nisbatan ko‘p foyda 
keltiradigan mahsulotlar kam ishlab chiqarilgan, sotilgan, ularning salmog‘i butun 
sotilgan mahsulotlar tarkibida qisqartirilgan, natijada sotilgan mahsulotlardan 
olinadigan foyda 6,25 ming so‘mga kamaygan. 
Shunday qilib, korxonalar foydasini tahlil qilish katta ahamiyatga ega bo‘lib, 
korxonalar faoliyati moliyaviy yakunlarining birinchi, oldingi bosqichi bo‘lib 
hisoblanadi. 
Korxonalar 
faoliyatining 
moliyaviy 
yakunlari 
tahlili 
rentabellik 
ko‘rsatkichlari tahlili bilan yakunlanadi.