A. I. To’rayev, F. F. Axrorov, M. M. Rahmatov

Ashiniylar sulolasi davrida davlat boshqaruv tizimi. 
Xoqon-turk xoqonligida davlatning oliy hukmdori unvoniga ega 
bo’lgan. Xoqonlik nasldan naslga o’tib kelgan. 
Elxon-Bumin xoqon jujanlar ustida qozonilgan to’la g’alaba 
sharafiga “elxon” unvoni bilan boshqargan. 
Tavachi-hukmdorning 
muhim 
topshiriqlarini 
bajaruvchi 
yordamchisi, saroy amaldorlarni ustidan nazoratchi. 
Dele (teginlar)-taxt vorisi yoki valiahd shahzodalar ular ma’lum 
bir hududni boshqarishgan. 
Abag’asi-xoqonning amakisi va maslahatchisi hisoblanadi. 
Cho’r-xoqonlik g’arbidagi o’n o’q qabila ittifoq dulu (tulis) 
qabila urug’lari sardori G’arbiy qanot amaldorlarini rahbari 
hisoblangan vazir darajasidagi amaldor.
Erkin-o’n o’q qabilalar ittifoqining besh nushibi urug’i sardorlari. 
Sharqiy qanot amaldorlarini rahbari hisoblangan vazir darajasidagi 
amaldor. 
Fuli (ya’ni bo’ri)-xoqonning tan soqchilar guruhi.  
Ag’achi-xoqonlikda xazinachi vazifasini bajaruvchi. 
Imga-mol(soliq) yig’uvchi amaldor. 
Otachi-tabiblar shunday atalgan. 
Qam-Kohin, duoxon. 
Toyin-toyun- budda jamoasida rohiblar shunday unvonga ega 
bo’lgan. 
Damochi(tamg’achi)-xoqonlikka kelgan xatlarni nazorat qilgan 
va saqlagan
(arxivchilar). Xitoy sayyohi Syuan Szyan Sharqiy Turkistonning vassal 
hukmdorlar xatlarini xoqonga bergan paytda xoqon xatlarni diqqat 
1
Ўзбекистон миллий енсиклопедия. -T.: 2000. -Б.687. 

---

9 
bilan kuzatgan va ko’zdan kechirgan ularni “damochi” (tamg’achi) deb 
ataluvchi kishiga saqlash uchun topshirganini yozadi. 
Yalavas-elchi, xon bilan hududni bog’lab turuvchi xonning 
buyruqlarini xalqqa yetkazuvchi kishi.