Паша Ибиш оьлу Сяфяров

 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
99 
Çovdar barit yatağı 
 
Çovdar barit yatağı Daşkəsən filiz rayonunun şimal-qərb 
hiss
əsində Çovdar qızıl yatağının ətrafında, Çovdar antiklinalının 
c
ənub-qərb qanadında yerləşir. Burada üst bayos və bat yaşlı 
süxurlar, şimal, şimal-qərb istiqamətli çat sistemi ilə kəsilmişdir. 
Bu çatların əmələ gəlməsi, bat vulkanizminin fəaliyyətinin 
z
əifləməsi vaxtına təsadüf edir. Ona görə də bu çatların çoxu açıq 
olmuş, onlar ya dayka tipli subvulkanlarla, ya da subvulkanlardan 
ayrılmış hidrotermal məhlullar hesabına əmələ gəlmiş barit 
damarları ilə dolmuşdur. Bəzən eyni çatda həm dayka, həm də 
barit damarı qeyd olunur.
Çovdar yatağının damarları böyük məsafəyə (bəzən 1,0 km.-dən 
artıq) izlənilməklə, həm də böyük qalınlığa (bəzən 1,5-2,0 m.) 
malikdirl
ər. Ona görə də Kiçik Qafqazın «barit zolağında» ilk 
n
əzəri cəlb edən bu yataq olmuşdur. Yataqda dəfələrlə axtarış və 
k
əşfiyyat işləri aparılmış və onun ehtiyatları dəfələrlə yenidən 
hesablanmışdır. 1931-ci ildən 1963-cü ilə qədər aparılmış geoloji-
k
əşfiyyat işləri nəticəsində Çovdar yatağında A, B, C
1
v
ə C
2
kateqoriyaları üzrə cəmi 357,5 min. ton barit ehtiyatı 
hes
ablanmışdır.
1955-ci il
ə kimi bu ehtiyatın 225,3 min. tonu çıxarılmışdır, 
bundan sonra yataq konservasiya olunmuşdur. 1972-ci ildə Dövlət 
Ehtiyatlar Komissiyası Çovdar yatağının qalıq ehtiyatını 
araşdırmış və 132,2 min. ton olması müəyyənləşdirilmişdir.
Bu ehtiyatdan 32,0 min. tonu B-
kateqoriyasına, 23,0 min. tonu 
C
1
kateqoriyasına və 44,2 min. ton isə C
2
kateqoriyasına aid 
olmuşdur. Dövlət komissiyası 6598 №-li protokola əsasən Çovdar 
yatağının qalıq ehtiyatlarını dövlət balansından silmişdir. Buna 
baxma
yaraq Çovdar yatağında bunda sonra 2 dəfə axtarış işləri 
aparılmışdır.
1986-1990-
cı illərdə G. Quliyev və K. Həsənov Çovdar 
yatağında axtarış işləri aparmaqla, onun proqnoz resursların 1,372 
min. 
ton miqdarında qiymətləndirmişlər.

---