Pedagog o’z ilmiy,o’quv-uslubiy salohiyatini oshirishning psixologik muammolari

PSIXOLOGIK XIZMATNI TASHKIL ETISH. TA`LIM SOHASIDAGI PSIXOLOGNING BURCHI VA MAJBURIYATLARI.

Bajardi:Mirzaboyeva Diyora 102-a guruh

• Reja
• 1. Psixologik xizmatni tashkil etish.
• 2. Ta’lim sohasidagi psixologning burchi va majburiyatlari
• 3. Ta’lim muassasalarida psixologik xizmat amaliyotiga qo`yilgan talablar. Umumta’lim maktablarida psixologik xizmat amaliyoti.

Inson psixologiyasini tushinish, tahii! qilish, rivojlantirishga jiddiy e’tibor berish masalasi hamma zamonlarda va hamma davlatlarda ham ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning yetakchi vazifalaridan biri bo‘lib kelgan. XX asr bo‘sag‘asida psixologiya fani va uning ilg‘or vakiliari o'zlarining navbatdagi jahonshuimil ilmiy maqsadlari - insonga, ayni paytda, jamiyatga psixologik xizmat ko'isatish tizimining muqarrarligini nazariy-ilmiy jihatdan asoslab berishga niuvaffaq bolldilar.

• Inson psixologiyasini tushinish, tahii! qilish, rivojlantirishga jiddiy e’tibor berish masalasi hamma zamonlarda va hamma davlatlarda ham ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning yetakchi vazifalaridan biri bo‘lib kelgan. XX asr bo‘sag‘asida psixologiya fani va uning ilg‘or vakiliari o'zlarining navbatdagi jahonshuimil ilmiy maqsadlari - insonga, ayni paytda, jamiyatga psixologik xizmat ko'isatish tizimining muqarrarligini nazariy-ilmiy jihatdan asoslab berishga niuvaffaq bolldilar.

• Psixologik xizmat AQShda 1800 yillardan boshlab rivojlana boshladi. AQShning birinchi amaliyotchi psixologlari o‘z-o‘zini tarbiyalash muammosini o‘rgangan eksperimental psixologlar edilar. Amerika maktablarida aqliy taraqqiyot koeffitsientini aniqlash keng ftarqalib, keyinchalik "Gaydens" xizmatining rivojlanishiga olib keldi. H Fransuz maktab psixologiyasining otasi Alfred Bine bo‘Iib, u bu sohada 1894 yildan ish boshlagan. 1905 yilda Fransiya ta’lim vazirligi Binega umumiy dastur bo‘yicha o‘qiy olmaydigan bolalarni tekshirish muammosi bilan murojaat qiladi va shu tariqa aqliy taraqqiyotda orqada qolgan bolalarni ajratadigan Bine-Simon testi yaratildi.

1909 yilda Fransiyada maktab psixologik xizmati tashkil etiladi. 1970 yilda Fransiyada psixologik-pedagogik yordam guruhlari psixologik xizmatning asosiy turini tashkil etdi. Bunday guruhlar maktab
psixologiyasi bo‘yicha bir mutaxassis, ta’lim psixologiyasi bo‘yicha bir mutaxassis, psixomotor rivojlanishi bo‘yicha bir mutaxassisni o‘z ichiga oladi. Bunday brigada 800-1000 o‘quvchiga xizmat qiladi, bir maktabda joylashib, bir necha maktabga xizmat qilishi mumkin.
O‘zbekistonda psixologik xizmatni yanada takomiIlashtirish va rivojlantirish masalast haqida fikr mulohaza yuritib bo‘lmaydi. 0 ‘zbekistonda psixologik xizmat tarkib topishining dastlabki ildizlari va intihosi asrimizning 30-yillaridagi pedologiya fani va pedologik xizmat faoliyatlariga borib taqaladi. Mazkur yillarda ta’lim jarayonini tashkil etish va rivojlantirish o‘quvchi va o‘qituvchi faoliyati bilan bog‘liq psixologik omillarga asoslangan va bu talaygina yaxshi natijalar ham bergan. Biroq, afsuski, o‘sha davrda sobiq ittifoq mafkurasi va xalq ta’limi o‘rtasida paydo bo‘lgan ayrim ob’ektiv va sub’ektiv ziddiyatlar oqimi umumta’lim maktablari uchun muhim ahamiyat kasb etgan pedologik xizmat ildiziga bolta urdi va uni rasmiy tarzda yo‘qqa chiqardi. Natijada, pedagogic psixologiya yo‘li bilan bajariladigan barcha ishlar maktabda faqat pedagogik yondashuvlar asosidagina amalga oshirildi.
O’zbekiston psixologlari oldiga psixologik xizmat bilan bog’liq quyidagi vazifalarni amalga oshirish mas’uliyatini yukladi:
-Aholi o’rtasida psixologik savodxonlikni oshirishga qaratilgan qator tadbirlarni belgilash va uni amalga oshirish;
-Xar bir shaxs imkoniyatini jamoadagi ijtimoiy-psixologik iqlimni O’zbekistonda olib borilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy va yetnopsixologik tamoyillariga moslashtirilgan eng ilg’or testlar,metodikalar, asosida o’rganish, tahlil qilish va bu borada tegishli xulosalar chiqarish;

• Xodimlarni tanlash va psixologik imkoniyatlari asosida turli sohalarga yunaltirishda ma’muriy tashkilotlarga ko’maklashish, shuningdek barcha bulindagi rahbar xodimlarning mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot talabiga mos psixologik savodxonligini oshirish maqsadida qisqa muddatli " ijtimoiy psixologiya " kurslarini tashkil etish;
• -Fuqarolarning kasbiy yo’nalishlarini aniqlash va mehnat birjalari faoliyatini rejalashtirishda faol yordam ko’rsatish;

• a). Individual psixologik xizmat;
• b). Ishlab chiqarish va mehnat jamoalariga psixologik xizmat;
• v). Oilaviy hayot tizimida psixologik xizmat;
• g). Xalq ta’limi tizimida psixologik xizmat;