№
|
Mavzuning nomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O‘qitishni tashkiliy shakli
|
Mustaқil ta’lim
|
I BO‘LIM. “B” va “C” toifadagi avtotransport vositalarining tuzilishi
|
1.
|
“B” va “C” toifadagi avtotransport vositalarining umumiy tuzilishi
|
Yuk va engil avtomobillarning vazifasi va tasnifi. Umumiy tuzilishi. Asosiy agregat, uzellar, mexanizmlar va tizimlarning vazifasi, joylashishi va o‘zaro bog‘lanishi. Avtotransport vositalarining qisqacha texnik tavsiflari. Boshqaruv organlari. Haydovchini axborot bilan ta’minlaydigan vositalar. Boshqarishni avtomatlashtirish tizimlari. Avtomobil salonida shinamlikni yaratish va ta’minlash vositalari. Elektromobillarning umumiy tuzilishi.
|
4
|
N
|
2
|
2.
|
Dvigatelning umumiy tuzilishi va asosiy ko‘rsatkichlari.
|
Benzin va dizel yoqilg‘isida ishlaydigan dvigatellarning vazifasi, tuzilishi va ishlash prinstipi. Suyultirilgan neft gazi va siqilgan tabiiy gazda ishlaydigan dvigatellar. Krivoship-shatun mexanizmining vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Gaz taқsimlash mexanizmining vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
|
4
|
N
|
2
|
3.
|
Sovitish tizimi
|
Sovitish tizimining vazifasi va turlari. Sovitish tizimining ishlash sxemasi. Sovitish suyuqliklari va ularga qo‘yiladigan talablar. Dvigatelning issiqlik rejimi. Sovitish tizimidagi asboblarning vazifasi va joylashishi. Dvigatelni ishga tushirishdan oldingi qizdirish vositalari.
|
4
|
N
|
2
|
4
|
Moylash tizimi
|
Moylash tizimining vazifasi. Moylash tizimining ishlash sxemasi. Detallarning ishqalanish yuzalariga moyni uzatish usullari. Dvigatellarda qo‘llaniladigan moylar, ularning asosiy xususiyatlari va rusumlanishi. Moyning bosimini nazorat qilish. Dvigatelda moyni sovitish va tozalash usullari.
|
4
|
N
|
2
|
5.
|
Ta’minlash tizimi
|
Turli xildagi (benzin, dizel va gaz) yoqilg‘ilarda ishlaydigan dvigatellar ta’minlash tizimining vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Avtomobil dvigatellari uchun qo‘llaniladigan yoqilg‘ilarning turi, tasnifi va xususiyatlari. Ta’minlash tizimining sxemalari. Yoqilg‘ini, havoni tozalash va uzatish asboblarining vazifasi, joylashishi, umumiy tuzilishi va ishlashi.
|
4
|
N
|
2
|
6
|
Elektr energiyasining manbalari va iste’molchilari
|
Akkumulyator batareyasining vazifasi va turlari. Akkumulyator batareyalarining rusumlanishi va xususiyatlari. Elektrolit va u bilan ishlaganda ehtiyot choralari. Akkumulyator batareyalariga xizmat ko‘rsatish.
Generatorning vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
Starterning vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
O‘t oldirish tizimining vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
Tashqi yorug‘lik asboblari, yorug‘lik va tovush ishorasi, nazorat-o‘lchov asboblari, oyna tozalagich va oyna yuvgichlar, salonni isitish va shamollatish tizimlarining vazifasi va ishlashi.
|
4
|
N
|
2
|
7.
|
Transmissiyaning vazifasi va umumiy tuzilishi
|
Transmissiyaning vazifasi va umumiy tuzilishi. Turli yuritmali transmissiyalarning sxemalari. Bir va bir nechta etaklovchi o‘qli transmissiyalarning sxemalari. Transmissiya agregatlarini, uzellarini va detallarini moylash usullari. Transmissiya moylari va konsistent surkovlar, ularning qo‘llanishi, asosiy xususiyatlari va rusumlanishi.
Ilashish mexanizi, uning vazifasi, umumiy tuzilishi va ishlashi. Mexanik va gidravlik yuritmali ilashish mexanizmining tuzilishi va ishlashi. Ilashish mexanizmining yuritmasini sozlash.
Uzatmalar qutisining vazifasi. Uzatmalar qutisining turlari. Uzatmalar nisbati. Uzatmalarni almashtirish mexanizmining sxemasi. Uzatmalar qutisining umumiy tuzilishi va ishlashi. Uzatmalarni bo‘luvchi va demultiplikatorning vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Bo‘luvchi va demultiplikatorga ega uzatmalar qutisidan foydalanish. Sinxronizatorning vazifasi, ishlash prinstipi, tuzilishi va ishlashi.
Taqsimlash qutisining vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Quvvat olish qutisining vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Taqsimlash va quvvat olish qutisini qo‘shish mexanizmlarini tuzilishi.
Avtomat uzatmalar qutisining tuzilishi va ishlashi.
Kardan uzatmasi va etaklovchi g‘ildiraklar yuritmalarining vazifasi, tuzilishi va ishlashi. Asosiy uzatma, differenstial va yarim o‘qlar.
Turli xildagi transmissiyalardan foydalanishning xususiyatlari. Transmissiyada sodir bo‘ladigan nosozliklar, ularning alomatlari va sabablari, ularni bartaraf etish usullari.
|
4
|
N
|
2
|
8
|
Yurish qismi
|
Yurish qismi. Ramaning vazifasi va umumiy tuzilishi. Oldingi boshqariladigan ko‘prik. Osmalarning turlari. Amortizatorlarning vazifasi va ishlashi. Oldingi osmaning vazifasi va tuzilishi. Oldingi osma detallarining ishlashi. Oldingi g‘ildiraklarning o‘rnatilish burchagi. Orqa osmaning tuzilishi va ishlashi.
G‘ildiraklar va shinalarning tuzilishi. G‘ildiraklarning mahkamlanishi. Shina va disklarning rusumlanishi. Shinalardagi havo bosimining me’yorlari. Shinalardagi havo bosimini rostlash tizimi.
Kabinaning turlari. Kabinaning tayanchi. Yukxona.
O‘ziag‘dargich avtomobillari tuzilishining o‘ziga xosligi.
Shatakka oladigan qurilma. Egarli-ulovchi qurilma. Lebedka.
|
4
|
N
|
2
|
9
|
Tormoz tizimi
|
Tormoz tizimlarining vazifasi va turlari.
Tormoz tizimlarining sxemasi va ishlash prinstipi.
Gidravlik yuritmali tormoz tizimining tuzilishi va ishlashi. Tormoz suyuқliklari, ularning xususiyati va rusumlanishi.
Pnevmatik yuritmali tormoz tizimining tuzilishi va ishlashi. Pnevmatik yuritmali tormoz tizimidagi havo bosimining nazorati.
Yordamchi tormoz tizimining vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
Tormoz tizimidagi nosozliklar, ularning alomatlari va sabablari.
|
4
|
N
|
2
|
10
|
Rul boshqarmasi
|
Rul boshqarmasining vazifasi, joylashishi, umumiy tuzilishi va ishlashi. Rul mexanizmi, rul yuritmasi, rul boshqarmasining kuchaytirgichi, boshqariladigan g‘ildiraklar yuritmasi.
Rul boshqarmasiga qo‘yiladigan asosiy talablar.
Rul boshqarmasidagi nosozliklar, ularning alomatlari va sabablari.
|
4
|
N
|
2
|
11
|
Aktiv va passiv xavfsizlik tizimlari
|
Aktiv xavfsizlik tizimlarining turlari: g‘ildiraklarni jilmay aylanishiga qarshi, sirpanib tormozlanishiga qarshi tizimlar, tormoz kuchlarini taqsimlash tizimi va boshqalar. Parktronik tizimi. Vazifasi va ulardan harakatlanishda foydalanish.
Haydovchining passiv xavfsizligi. Xavfsizlik kamarlari, xavfsizlik yostiqlari, bolalarni ushlab turuvchi maxsus qurilmalar. Ularning vazifasi va yo‘l-transport hodisasi yuz berganda afzalligi.
|
4
|
|
2
|
II BO‘LIM. “B” va “C” toifadagi avtotransport vositalariga servis xizmat ko‘rsatish
|
12
|
“B” va “C” toifadagi avtotransport vositalariga texnik xizmat ko‘rsatishning turlari va davriyligi
|
Foydalaniladigan materiallar va ularning vazifasi.
Shinalar va akkumulyator batareyalarini muddatdan oldin ishdan chiqishi va ekspluatastion materiallarining jadal sarfini keltirib chiqaruvchi sabablar. Shinalar va akkumulyator batareyalarining ishlatilish muddatlari.
Avtomobillarda yonilg‘i sarfining me’yorlari. Havo harorati past bo‘lganda, tog‘lik hududlarda va og‘ir yo‘l sharoitlarida yonilg‘i sarfining miqdorlari. Motor va transmission moylar, yopishqoq surkovlar va maxsus suyuqliklar sarfining me’yorlari. Shina va akkumulyator batareyalarining ishlatish muddatlarini uzaytirish, yonilg‘i-moylash va ekspluatastion materiallar sarfini tejash usullari.
|
12
|
N
|
6
|
13
|
Xavfsizlik texnikasi va atrof-muhitni muhofaza qilish
|
Avtotransport vositalarini ekspluatastiyasida xavfsizlikka qo‘yiladigan asosiy talablar. Chiqindi gazlar, benzin va har xil ekspluatastion suyuqliklar bilan zaharlanish xavfi.
Elektr jihozlaridan foydalanishda xavfsizlik qoidalari. Texnik xizmat ko‘rsatish va mayda nosozliklarni tuzatishda mehnat muhofazasi. Yuk ortish, tushirish va tashishda hamda shinalarni echish va montaj qilishda mehnat xavfsizligi.
Yong‘in xavfsizligi va yong‘inni o‘chirish qoidalari.
Avtotransport vositasini ekspluatastiya qilishda va ta’mirlashda atrof-muhitni saqlash bo‘yicha qilinadigan asosiy ishlar.
Avtomobildan ishlab chiqarilayotgan gazlarning miqdori va zaharlilik darajasini kamaytirish bo‘yicha bajariladigan ishlar.
|
4
|
N
|
2
|
14
|
“B” va “C” toifadagi avtotransport vositalarida amalda uchraydigan nosozliklar va ularni bartaraf qilish usullari
|
Dvigatel ishga tushmayopti.
Dvigatelni ishlashida turli xil shovqinlar mavjud.
Chiqayotgan chiqindi gazlardagi tutunning ko‘rinishi (ko‘k, qora, oq).
Dvigatelning qizib ketishi.
Dvigateldagi moy bosimining pasayib ketishi.
Dvigatel to‘liq quvvatga erisha olmayopti.
Rul chambaragining erkin aylanishi ortib ketgan.
Rul chambaragi qiyinchilik bilan aylanmoqda.
Tormozlanish samaradorligi etarli emas.
G‘ildiraklarning tormozlanishdan keyingi holati bir xil emas.
Tormozlashda avtomobil yonga surilib yoki sirpanib ketmoqda.
Amaliy mashg‘ulotlarda bajariladigan ko‘nikmalar quyidagilardan iborat:
- Sovitish tizimining texnik holatini tekshirish. Sovitish suyuqligining sathini tekshirish.
- Moylash tizimining texnik holatini tekshirish. Moy sathini tekshirish.
- Ta’minlash tizimining texnik holatini tekshirish. Havo tozalovchining filtrlovchi elementini almashtirish.
- Oldingi osmaning texnik holatini tekshirish.
- Shinalardagi havo bosimini tekshirish. G‘ildirakni almashtirish.
- Rul chambaragidagi lyuftni tekshirish.
- Gidravlik va pnevmatik yuritmali tormoz tizimining zichligini tekshirish. Tormoz yo‘lini aniqlagan holda tormoz tizimining holatini baholash.
- Akkumulyator batareyasining holatini tekshirish.
- Nosoz elektr lampalari va eruvchan saqlagichlarni (predoxranitel) almashtirish.
- O‘t oldiruvchi shamlarning (svecha) holatini tekshirish va ularni almashtirish.
- Dvigatel yuritma tasmalarining tarangligini tekshirish va ularni almashtirish.
- To‘xtab turish tormozining holatini tekshirish va uning yuritmasini rostlash.
- Kabinani isitish, shamollatish va havoni kondistionerlash tizimlarini tekshirish.
- Oyna ko‘targichlar, peshoynalarni oyna tozalagich va oyna yuvgich moslamalarining sozligini tekshirish.
|
20
|
N\A
|
10
|
|
|
