“
PEDAGOGS
”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-27, Issue-1, February - 2023
105
2-rasm. Ernest Lawrencening zarrachalarni magnit maydon tomonidan
boshqariladigan spiral yo’l bo’ylab tezlashtiradigan siklotron sxemasi.
Uning shogirdlaridan biri M. Stenli Livingston loyihani oʻz zimmasiga oldi va
vodorod ionlarini (protonlarni) 13000 elektron volt (eV)
energiyaga tezlashtiradigan
qurilma yaratishga muvaffaq bo’ldi. Lourens keyin
ikkinchi siklotron qurishga
kirishdi; tugallangach, u protonlarni 1,200,000
eV ga tezlashtirdi,
bu yadroviy
parchalanish uchun etarli energiya. Dasturni davom ettirish uchun Lourens 1931-yilda
Berklida radiatsiya laboratoriyasini qurdi va uning direktori etib tayinlandi. (
3-rasm).
3-rasm. E.O. Lourens va uning 27 dyuymli tezlatgichi. Lawrence Berkeley Nat'l Lab.
“
PEDAGOGS
”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-27, Issue-1, February - 2023
106
Siklotron radioaktiv manbalarga qaraganda
ancha yuqori energiyaga ega
zarrachalarni hosil qilish imkonini berdi va 1950-yillarda
boshqa texnologiya paydo
bo’lgunga qadar u eng kuchli tezlatgich turi bo’lib qoldi
1950-yillarga qadar yangi zarralar asosan kosmik nurla
rning tarkibini o’rganish
orqali kashf etilgan bo’lsa
-da, sinxrotron kabi kuchli tezlatgichlar zarralar fizikasining
“Oltin davri” ni boshlab berdi. Ushbu yangi darajadagi qurilmalar quyidagi jadvalda
keltirilgan ko’plab subatomik zarrachalarning kashf eti
lishiga olib keldi.
Dostları ilə paylaş: 
