Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
88
muvaffaqiyatli sakqab qolish manfaatlari bilan uzviy bog'liq bulgan inson va jaamiyat 
manfaatlarini ta'minlashi lozim buladi. Atrof tabiiy muxit muhofazasi borasi- da 
huquqni 
targib 
etishning
samaradorligi 
faqat 
qonunchilik 
formulalarining mukammalligiga emas, balki ularni tatbiq etishga mas'ul bo'lgan har 
bir shaxsning ekologik huquqiy onggi va ekologik madaniyati darajasi, ular 
tomonidan tabiatni bugungi va kelajak avlodlar uchun asrashga davlat va butun 
jamiyat 
oldida 
burchli 
ekanligini 
anglab 
yetishiga 
ham 
bogliqdir. 
Atrof tabiiy muxitni muxofaza qilishga oid huquqiy asoslarni shakllantirish 
jarayoni ko'p jihatdan ekologik huquqiy me'yorlar mazmunini bilish, anglash 
o'zlashtirishga ta' sir qiluvchi psixologik omillar qayda- rajada hisobga olinishi va 
qo'llanishi ularga nisbatan ijobiy munosabatlarni, ularga rioya qilish , o'z-fe'l atvorini 
ularda ko'rsatilgan qoidalarga moslashtirishga tayorlikni shakllantirish bilan 
belgilanadi. 
An'anaviy tarzda qonun ijodkorligini e'tibori asosan ekologik huquqiy talablarni 
ichki uzlashtrishdan kora koproq sodir etiluvchi qilmishlarning ushbu talablarga 
mexanik muvofiqligini taminlashga qaratiladi.Natijada huquqiy atrof tabiiy muhitni 
muhofaza qilish sohasida kishilar axloqiga tasir ko'rsatishning majburiy usullari 
tomonga o'gish ro'y beradi shunga qaramay bugungi kunda ekologik huquqiy me'yorlar 
qo'llanishi amaliyotni samarali deb bo'lmaydi ekologik qonunchilikning aksariyat 
me'yorlari sanksiyalar bilan ta'minlanganga qaramay ijtimoiy voqelikka to'liq hamda 
tatbiq etilmayapti.Yuridik javobgarlik choralari ham yetarli darajada samarali 
qo'llanilmayapti bu esa o'z navbatida fuqarolar onggiga huquqiy negilizm ya'ni 
qonunnga hilof ekologik ahloq jazosiz qoladi degan tushunchalarning yuzaga kelishiga 
sabab bolmoqda. Ekologik va iqitisodiy manfatlarni muvofiqlashtirishning muhim 
yonalishlaridan biri-bu atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiatdan iqtisodiy jihatdan 
tejamli foydalanishni takomillashtirish hisoblanadi. Binobarin,huquq me'yorlari ahloq 
me'yorlariga mos va ularga asoslangan bo'lsangizgina, ular atrof-tabiiy muhitni 
muhofaza qilish sohasida samarali tatbiq etishi mumkin. Bunday holatda ekologik 
huquqiy me'yorlar shaxsga xos bolgan tashqi emas balki ichki ahloq regulyatorlari 
sifatida namoyon bo'ladi. 
Shuni alohida qayd etish joizki atrof-tabiiy muhitni muhofaza qilish sohasida 
huquqni tatbiq etish muayyan o'ziga xosliklarga ega bolib, ular quyidagilardan iborat: 
Birinchidan mansabdor shaxslar vakolatli davlat idoralarining muayyan individual 
huquqiy hujjatlarini chiqarish borasidagi faoliyatni; 
Ikkinchidan, ushbu faoliyatning subyektlari kop sonli bulib, ular nafaqat 
huqushunoslar(masalan, huquqni muhofazs qilish organlari xodimlari), balki 
huquqshunos bulmagan shaxslar (masalan,tabiatni muhofaza qilish organlari 
xodimlari) ham bulishi mumkin; 

---