Fəsil 11: Monitorinq, qiymətləndirmə, qeydiyyat və hesabat
Məqsəd:
Azərbaycanda 2015-ci ilə qədər vərəmlə, o cümlədən DDV ilə xəstələnmə və ölüm
hallarının azaldılması, əhali arasında vərəmin yayılmasının qarşısının alınması yolu ilə
ölkədəki epidemiolji vəziyyətin yaxşılaşdırilmasıdır.
Bu konteksdə Monitorinq və Qiymətləndirmənin (M və Q) məqsədləri aşağıdakılardır:
- Vərəmlə mübarizəyə cəlb olunmuş bütün bölmə və qurumların fəaliyyətinin müntəzəm
və obyektiv qiymətləndirilməsi;
- Vərəməleyhi tədbirlərin tətbiqi üzrə vəziyyətin vaxtında əks etdirilməsi;
- Yerinə yetirilmiş tapşırıqların kəmiyyət göstəricilərinin qiymətləndirilməsi;
- Yerinə yetirilmiş tapşırıqların keyfiyyət göstəricilərinin qiymətləndirilməsi;
- Meydana çıxmış problemlər barədə yoxlama keçirilən qurumların və ƏN TBİ-nin
rəhbərliyinin vaxtında məlumatlandırılması;
- M və Q qedişində aşkar edilən problemlərin aradan qaldırılması üzrə tövsiyələrin
verilməsi.
Proqramın indikatorları:
Proqramın indikatorları ÜST kriteriyalarına, Qlobal Əməkdaşlığın “Vərəmi dayandıraq”
vəzifələrinə və Minilliyin İnkişaf Məqsədinə müvafiq hazırlanmışdır:
PS-də bütün aşkar olunmuş Vərəmli xəstələr adekvat müayinə və müvafiq müalicə
imkanı əldə etməlidir.
Yeni bakteriloji pozitiv vərəmli xəstələrin müalicə effektivliyinin səviyyəsi 85%-dən az
olmamalıdır.
ÇDD vərəmli xəstələrin müalicə effektivliyinin səviyyəsi 70 %-dən az olmamalıdır.
Vərəmdən ölüm göstəricisi müalicəyə cəlb olunan xəstələrin sayının 4%-dən artıq
olmamalıdır.
Sahələrarası əməkdaşlıq
PS-də vərəmlə mübarizə tədbirləri SN, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və
digər tərəfdaşlarla əməkdaşlıq şəraitində həyata keçirilir. Bunun üçün aşağıdakılar zəruridir:
1.
Birgə müntəzəm monitorinq baş çəkmələrini keçirmək üçün vərəməleyhi müəssisələrə
MVNP-nin və beynəlxalq təşkilatların (ÜST, YİK, Qlobal Fond və s.) nümayəndələrinin
girişinin təmin edilməsi.
2.
8 nömrəli formaya müvafiq olaraq SN-i məlumatlarla müntəzəm təmin etmək.
Qeydiyyat, hesabat və məlumat mübadiləsi sistemi:
Vərəmə nəzarət fəaliyyətinə cəlb olunmuş ƏN-nin tibb müəssisələrin sistemi üç
pilləlidir. İlkin (ümumi səhiyyə xidmətləri) səviyyəyə İT-lərin və CM-lərin TSH-ləri,
üçüncü (ixtisaslaşdırılmış tibbi xidmət) səviyyəyə isə İMM aiddir. Ikinci səviyyəli tibbi
xidmət MM-də göstərilir. Hər səviyyədə məlumatların toplanması istifadə edilən sənədlərə
əsaslanır. Vərəm üzrə bütün qeydiyyat-hesabat formaları onların növündən və
daşıyıcısından (elektron və ya kağız) asılı olmayaraq ən azı 50 il müddətində saxlanılır. Bu
müddət keçdikdən sonra fərdi qeydiyyat formalar müəyyən edilmiş qaydada məhv edilir,
aqreqat formalar və aqreqat elektron məlumat bazaları müddətsiz saxlanılır. Elektron
məlumat bazaları rübdə 1 dəfədən az olmayaraq müntəzəm arxivləşdirilir. Bu,
arxivləşdirilmə vaxtı olan məlumatların saxlanması məqsədi ilə edilir.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
58
Vərəmə dair istifadə olunan uçot, qeydiyyat və hesabat formaları üçün bax: Əlavə 18.
İT-lərin və CM-lərin TSH-ləri səviyyəsi:
Məhbusun tibbi kitabçası;
Vərəmə görə skrininq qeydiyyatı kitabı.
İMM səviyyəsi
Qəbul şöbəsi daxil olmaqla, hər şöbədə xəstələrin qeydiyyat kitabı (ТВ 03 və ТВ 03
- DD);
Dərmanların qəbulunun fərdi kartası (ТВ 01 və ТВ 01 – DD);
Xəstəlik tarixi;
Şöbələr arasında xəstələrin xərəkətinin dinamikasını və xəstələrin sayını əks etdirən
ümumi stasionar jurnal;
Aptek şöbəsindən dərmanların sifarişinin icmalı (ТВ 11 və ТB 11 – DD);
Xəstələr üçün sövqedici bağlamalar sifarişinin ümumiləşdirilmiş forması;
Hər müayinə növünü (mikroskopiya, əkmə, DHT, molekulyar üsullar) daxil edən
ümumi Laborator qeydiyyat kitabı (ТВ 04);
Laborator müayinələrin cavabının (mikroskopiya, əkmə, DHT, molekulyar üsullar)
forması;
Bütün yuxarıda qeyd edilən məlumatlar hər xəstə üçün müalicə təyinatların laborator
nəticələrin dinamikasını kumulyativ olaraq əks etdirən elektron məlumat bazalarına daxil
edilmək üçün mənbədir.
Monitorinq və Qiymətləndirmə göstəriciləriləri
Göstərici
Hesablama qaydası
Məlumatın
qeydiyyatı
aparıldığı
mənbə
Başlanğıc
göstəriciləri
Hədəf
göstəriciləri
Yeni
vərəmli
xəstələr
arasında
ÇDDV-nin
səviyyəsi.
Illik
əsasda
hesablanır.
Surət: Müəyyən dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş yeni
vərəmli xəstələr kohortunda
ÇDDV xəstələrin sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş və
DHT nəticələri əldə edilmiş
yeni vərəmli xəstələrin sayı.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
9%
(2012)
≤ 8%
Təkrar vərəmli
xəstələr
arasında
ÇDDV-nin
səviyyəsi.
Illik
əsasda
hesablanır
Surət: Müəyyən dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş təkrar
vərəmli xəstələr kohortunda
ÇDDV xəstələrin sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş və
DHT nəticələri əldə edilmiş
təkrar
vərəmli
xəstələrin
sayı.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
24%
(2012)
≤ 20%
Bakterioloji
təsdiq olunmuş
yeni
AV
hallarının
müalicəsinin
effektivlik
Surət: Müəyyən dövr ərzində
müalicəyə başlayan zaman
bakterioloji
təsdiqlənmiş,
müalicənin
sonunda
“sağalıb”
və
“müalicəni
bitirib” nəticəsi olan yeni AV
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
Rüblük
hesabat
85%
(2011)
≥ 85%
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
59
göstəricisi
halları.
Məxrəc: Həmin dövr ərzində
müalicəyə
başlamış
bakterioloji təsdiq olunmuş
bütün yeni AV halları.
forması
ТВ08
DHV
müalicənin
intensiv
fazasının
sonunda
bəlğəm
yaxmasının
dönüş
göstəricisi
(yeni və təkrar
hallar
üçün
ayrılıqda)
Surət: Müəyyən dövr ərzində
müalicəyə
başlamış
və
intensiv fazanın sonunda
bəlğəm yaxmasının dönüşü
baş vermiş yaxma üzrə
pozitiv xəstələrin sayı.
Məxrəc:
Müəyyən
dövr
ərzində müalicəyə başlamış
bütün yaxma üzrə pozitiv
xəstələrin sayı.
Göstərici yeni və təkrar
xəstələr
üçün
ayrılıqda
hesablanır.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
Rüblük
hesabat
forması
ТВ08
Yeni hallar:
68%
Təkrar
hallar:
65%
(2011)
≥ 85%
DDV
müalicənin
intensiv
fazasının
sonunda
konversiya
göstəricisi
Surət: Müəyyən dövr ərzində
müalicəyə
başlamış
və
intensiv fazanın sonunda
konversiya
baş
vermiş
bakterioloji təsdiq olunmuş
xəstələrin sayı.
Məxrəc:
Müəyyən
dövr
ərzində müalicəyə başlamış
bütün bakterioloji təsdiq
olunmuş xəstələrin sayı.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
Rüblük
hesabat
forması
ТВ08
86%
(2011)
≥ 85%
Əkmə pozitiv
olan xəstələrin
1-ci sıra VƏD-
lərə DHT ilə
əhatəsi
Rüblük olaraq
hesablanır və
əvvəlki rübün /
ilin
nəticələri
əldə edildikcə
dürüstləşdirilir.
Surət: 1-ci sıra VƏD-lərə
DHT qoyulmuş müəyyən
dövr ərzində qeydiyyata
götürülmüş əkmə pozitiv
xəstələrin qoyulmuş sayı.
Məxrəc: Həmin dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş bütün
əkmə pozitiv xəstələrin sayı.
ТB
04
Kitabı
ML-nın
məlumatları
100%
(2012)
100%
1-ci sıra hər-
hansı VƏD-ə
davamlı
olan
xəstələrin 2-ci
sıra VƏD-lərə
DHT
ilə
əhatəsi
Rüblük olaraq
hesablanır və
əvvəlki rübün /
Surət: Müəyyən dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş, 1-ci
sıra
hər-hansı
VƏD-ə
davamlı olan və 2-ci sıra
VƏD-lərə DHT qoyulan
xəstələrin sayı.
Məxrəc: Həmin dövr ərzində
qeydiyyata götürülmüş və 1-
ci sıra hər-hansı VƏD-ə
davamlı olan bütün xəstələrin
ТB
04
Kitabı
ML-nın
məlumatları
100%
(2012)
100%
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
60
ilin
nəticələri
əldə edildikcə
dürüstləşdirilir.
sayı.
Vərəmli
xəstələrin İİV-ə
görə müayinə
ilə əhatəsi
Rüblük və illik
əsasda
hesablanır.
Surət: Müəyyən dövr ərzində
müalicəyə başlayan və İİV-ə
görə müayinədən keçirilmiş
bütün vərəmli xəstələrin sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
müalicəyə başlayan bütün
vərəmli xəstələrin sayı.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
100%
(2012)
100%
Vərəmli
xəstələr
arasında İİV-ə
yoluxanların
yayılması.
Illik
əsasda
hesablanır.
Surət: Müəyyən dövr ərzində
İİV-ə
görə
müayinənin
nəticəsi müsbət olan bütün
vərəmli xəstələrin sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
İİV-ə
görə
müayinədən
keçmiş
bütün
vərəmli
xəstələrin sayı.
Xəstələrin
qeydiyyat
kitabı ТВ03
15%
(2012)
≤ 15%
İT-lərə
daxil
olan
məhbusların
skrininqi.
Rüblük və illik
əsasda
hesablanır.
Surət: Müəyyən dövr ərzində
skrininqdən
keçirilmiş
məhbusların sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
İT-yə daxil olmuş bütün
məhbusların sayı
İT-yə daxil
olan
məhbusların
qeydiyyatı
kitabı İT-də
vərəmə
görrə
skrininqdən
keçənlərin
qeydiyyatı
kitabı
97.7%
(2012)
99%
CM-lərdə
məhbusların
kütləvi
skrininqi.
Illik
əsasda
hesablanır.
Surət: Müəyyən dövr ərzində
kütləvi
skrininqdən
keçirilmiş məhbusların sayı.
Məxrəc: Həmən dövr ərzində
kütləvi
skrininqlərin
keçirildiyi CM-lərin əhalisi.
Skrininq
qrupunun
hesabatı.
94%
(2012)
98%
Məlumatların toplanması və hesabat: Metodologiya
Məlumatların toplanması:
Məlumatların toplanması və təhlili DHV və DDV üçün ayrılıqda aparılır. M və Q
sistemi çərçivəsində məlumatların toplanmasında standartlaşdırılmış formalardan istifadə
olunur. Vərəm üzrə qeydiyyat və hesabat sistemi ÜST-ün son tövsiyələrinə əsaslanır:
Dərmanlara həssas vərəm
Dərmanların qəbulunun fərdi kartı (TB 01) - müalicə müəssisələrində hər bir xəstə üçün
açılır və müalicə müddət ərzində orada saxlanılır. Kartda xəstənin şəxsiyyəti, bəlğəm
müayinəsinin nəticələri xəstəliyin təyinatı və müalicə rejimi haqqında məlumat qeyd olunur.
Xəstə başqa müalicə bölməsinə köçürüldükdə bütün müvafiq məlumat TB qeydiyyat
kitabında qeyd olunduqdan sonra bu kart xəstə ilə birgə həmin bölməyə ötürülür.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
61
Xəstələrin qeydiyyat kitabı (TB 03) - hər müalicə bölməsində saxlanılır. Burada müalicə
proqramına qoşulmuş hər bir xəstə haqqında bütün məlumatlar, bəlğəm müayinəsinin
nəticələri xəstəliyin təyinatı və müalicənin nəticələri haqqında məlumat qeyd olunur.
Qeydiyyata düşmüş hər bir xəstə nömrələnir, daha sonra xəstənin nömrəsi TB müalicə
kartında qeyd olunur.
Laborator qeydiyyat kitabı (TB 04) - Diaqnoz məqsədi ilə və müalicənin gedişində
laboratoriya tərəfindən həyata keçirilən bəlğəm müayinəsinin nəticələri əks etdirir.
Rüb üzrə bəlğəm konversiyası (TB 06) – müalicə proqramına qoşulmuş bəlğəm
yaxma
müsbət xəstələrdə intensiv mərhələnin sonunda bəlğəmin konversiyasını əks etdirir.
Yeni və təkrar hallar haqqında rüblük hesabat (TB 07) - bura rüb ərzində aşkar olunmuş
və eləcə də müalicəyə qoşulmuş yeni ağciyər bəlğəm yaxma müsbət halların sayı daxildir.
Bu formada residiv hallar, yeni ağciyər bəlğəm negativ halların sayı və əvvəlki rübdə
müalicə müəsisəsində qeydə düşmüş ağciyərdən kənar halların sayı daxildir.
Müalicənin nəticələri haqqında rüblük hesabat (TB 08) 4 rüb əvvəl qeydiyyata alınmış
hər AV xəstə üçün müalicə nəticəsi qeyd olunur. Hesabatlar hər rübün sonunda iki nüsxədə
doldurulmalıdır: biri müalicə müəssisəsində qalır, digəri TBİ-yə göndərilir. İldə bir dəfə SN-
nin statistika bölməsinə göndərilir.
Köçürülmə forması (TB 09) - səhiyyə işçisi tərəfindən yazılır. Xəstə və onun müalicəsi
haqqında əsas məlumat qeyd olunur. Xəstə qeydə alındıqdan sonra başqa müalicə
müəssisəsinə göndərilirsə, bu forma həmin müəssisəyə göndərilir. Bu forma xəstə müalicəni
başa çatdırmadan azadlığa çıxdığı zaman istifadə edilir və onun kəsmə talonu mövcuddur.
Xəstə mülki sektorda qeydiyyata götürüldükdən sonra kəsmə talonu İMM-yə geri göndərilir.
Dərmanlara davamlı vərəm
ÇDV-nin qeydiyyatı və hesabatı üçün ÜST tövsiyələrinə əsasən işlənmiş formalar tətbiq
olunur. Həmin formalar DHV formaları ilə oxşardır və ÇDDV barədə spesifik məlumatların
əlavə edilməsi ilə fərqlənir.
PS-də elektron məlumat bazasının tətbiq edilməsi ilə əlaqədar, həmin formaların bir
qismi standart hesabatlara daxildir.
Əldə edilmiş göstəricilərin verifikasiyası
Məlumatların verifikasiyasını ƏN TBİ-nin əlaqələndirici quruumun tərkibində olan
monitorinq üzrə mütəxəssis həyata keçirir. Məlumatların verifikasiyası İMM-nin hesabat
rəqəmlərinin və bu informasiyanın mənbələrinin tutuşdurulması şəklində aparılır. Sənədlə
təsdiq edilmiş mövcud göstəricilərin elektron göstəricilərlə uyğunsuzluğu olduqda, bütün
məlumat bazalarında dürüstləşmə aparılır. Elektron bazalara məlumatları keyfiyyətli daxil
edilməsinə nəzarət İMM-nin baş həkimi tərəfindən olunur. Əldə edilmiş məlumatların ilkin
mənbə ilə başdan-başa müqayisəsini ayda bir dəfədən az olmamaqla seçilmiş şöbədə
aparılır. Səhvləri və bir xəstəyə aid məlumatın elektron bazaya təkrar daxil edilməsini
istisna etmək üçün, oxşar halların avtomatlaşdırılmış axtarışı və daxil edilmiş məlumatırın
manual tutuşdurulması aparılır.
Məlumatların təhlili və istifadəsi
İMM-nin baş həkimi hər rüb olmaqla bütün daxil olan xəstələri gəldikləri İT-lər və CM-
lər üzrə bölüşdürməklə təhlil aparır. Bu göstəricilər vərəm ocaqlarının vaxtında aşkar
edilməsi və müvafiq tədbirlərin görülməsi üçün zəruridir.
İMM-nin baş həkimi, habelə müəssisəyə daxil olan məhbusların qəbul şöbəsində olduğu
müddəti təhlil edir. Bu məlumat diaqnozun təyin edilməsi və müalicəyə başlamaq üçün
vaxtın azaldılmasına xidmət edir.
ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurum vərəm ehtimal edilən şəxslərin İT-lərdən və CM-
lərdən İMM-yə keçirilməsinə sərf edilən müddəti müəyyən edən təhlil aparır və bunu TSH-
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
62
lərin həkimlərinin fəaliyyətinin keyfiyyəti ilə əlaqələndirir. Vərəmin aşkarlanması üzrə
TSH-lərin fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün, həmin müəssisədə kütləvi skrininq vaxtı aşkar
edilmiş xəstələrin sayı və kütləvi skrininqdən kənar həkim tərəfindən aşkar edilmiş
xəstələrin sayı müqayisə edilir.
Bununla yanaşı, bu və ya digər müəssisədə saxlanılan İİV-ə yoluxmuş bütün şəxslərlə
müqayisədə ildə iki dəfədən az olmayaraq vərəmə görə müayinədən keçən İİV-ə yoluxmuş
şəxslərin sayı təhlil edilir.
ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurumu tərəfindən sağalmış halda CM-lərə və İT-lərə geri
göndərilmiş məhbusların üzərində nəzarət olunur. Bu, CM-lərdən və İT-lərdən müayinə
üçün göndərilən bəlğəm nümunələrinin sayı, keyfiyyəti və dispanser qeydiyyatının
aparılmasına nəzarət etməklə həyata keçirilir.
Skrininq komandasının işini qiymətləndirmək üçün, kütləvi skrininq başlandığı tarixlə
vərəm ehtimal edilən şəxslərin İMM-yə daxil olduğu tarix tutuşdurulur. Bu iş üç əsas
hissədən (müəssisənin həkimlərinin işi, skrininq komandasının işi və vərəm ehtimal edilən
şəxslərin köçürülməsi üzrə iş) ibarət olduğundan, hər hissəyə cavabdeh əməkdaşların
fəaliyyəti ayrılıqda qiymətləndirilir və yekun olaraq bu işin effektivliyi müəyyən olunur.
ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurumu tərəfindən, habelə ölüm, yayılma, DDV-nin
səviyyəsi və s. daxil olmaqla PSVNP-nin əsas göstəriciləri təhlil olunur.
Proqramın fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi nəticələrinə əsasən ƏN TBİ-nin rəhbərliyi
səhvlərin təhlili və onların aradan qaldırılması üçün tövsiyələr vermək məqsədilə tibbi və
digər heyət üçün dövrü olaraq müşavirələr keçirir.
Qeydiyyat və hesabatvermə sistemi
Hal-hazırda ƏN TBİ həm kağız, həm də elektron formalı qeydiyyat və hesabat
sistemindən istifadə edir. Bunlar vərəm üzrə milli məlumat bazası ilə inteqrə edilmişdir.
Hazırda qeydiyyat və hesabat üçün iki əsas elektron məlumat proqramları tətbiq edilir: EPI
info 6 və e-TB Manager. Sonuncu işlənmə mərhələsindədir və mövcud EPI info 6 proqramı
ilə paralel aparılır. EPI info 6-dan e-TB Managerə tam keçidin yaxın iki il ərzində baş
tutması gözlənilir.
Hesabat
Bütün hesabat formaları kohort təhlili prinsipləri əsasında hazırlanır. Kohort - müəyyən
vaxt ərzində (rüb, semestr, il) ərzində müalicəyə başlayan bir qrup xəstələrdir.
Superviziya
ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurumu tərəfindən əsas göstəricilər üzrə rübdə bir dəfədən az
olmayaraq köməkçi göstəricilər üzrə isə altı ayda bir dəfədən az olmayaraq nəzarət
başçəkmələri (superviziya) həyata keçirilir. Yoxlama vərəqələri nəzarət başçəkməsi
keçirilən müəssisənin xüsusiyyətlərini əks etdirir. Yoxlama vərəqələrinin nümunəsi üçün
bax: Əlavə 19.
ƏN TBİ-nin vərəm üzrə koordinatoru mülki sektorda ölkə üzrə nəzarət səfərlərinə cəlb
olunur. PSVNP-nin əməkdaşları tərəfindən azad olunmuş xəstələrə təqdim edilən tibbi
xidmətinin keyfiyyətinə nəzarət üzrə başçəkmələr aparılır.
Xarici monitorinq
PS-də vərəmə nəzarət fəaliyyətinin xarici monitorinqi Qlobal Fondun Layihə İcra
Qrupu, Fondun Yerli Agentliyi, bilavasitə Qlobal Fondun nümayəndələri, eləcədə ÜST,
yerli və ya beynəlxalq təşkilatların (ÜST, Yaşıl İşıq Komitəsi, Qlobal Dərman Təchizatı və
s.) monitorinq səfərləri zamanı həyata keçirilir. Xarici monitorinqin məqsədi proqramın
fəaliyyətinin və onun ÜST tövsiyələrinə müvafiq tətbiqinin tam qiymətləndirilməsidir.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
63
Kontaktlar və risk qrupları arasında aparılan profilaktikanın monitorinqi
Risk qruplarına pozitiv xəstələrlə kontaktda olmuş, müxtəlif xroniki xəstəliklərə düçar
olmuş (ağciyərlərin və ürək-damar sisteminin xəstəlikləri, şəkərli diabet və digər endokrin
xəstəliklər), İİV-ə yoluxmuş şəxslər, habelə venadaxili narkotik istehlakçıları və s. aiddir.
Pozitiv vərəm halı ilə epidemioloji kontaktda olmuş şəxslər iki il ərzində hər altı aydan bir
Xpert TB/RIF vasitəsilə yoxlanılırlar.
Vərəmli xəstələrin müalicəsinin monitorinqi
Təlimatın 5-ci Fəsilində qeyd edilir.
İnfeksiyaya nəzarətin monitorinqi
Infeksiyaya nəzarət tədbirlərin monitorinqi üç istiqamətdə aparılır:
a.
İnfeksiyaya inzibati nəzarət tədbirlərinin monitorinqi;
b.
Ətraf mühitin qorunması tədbirlərinin monitorinqi;
c.
Heyətin fərdi qoruyucu tədbirlərinin monitorinqi.
İnfeksiyaya inzibati nəzarət tədbirlərinin monitorinqi SN-nin və ÜST-ün tövsiyələrinə
əsasən yenilənmiş normativ aktların olmasının, infeksiyaya nəzarət qaydalarına riayət
edilməsinin zəruriliyi və müəssisə rəhbərliyinin işçi heyəti fərdi qoruyucu vasitələrlə təmin
etmək öhdəlikləri barədə əməkdaşlara verilən məlumat vərəqlərinin mövcudluğunun
yoxlanmasını ehtiva edir. İnfeksiyaya inzibati nəzarət tədbirlərinin monitorinqi üçün
xəstələrin şöbələr üzrə köçürülmələri və yerləşdirilməsi yoxlanılır.
Bu baxımdan xəstələrin:
Yoluxuculuq statusuna, və
Dərmanlara davamlılıq göstəricilərinə görə bölüşdürülməsi başlıca məsələdir.
Xəstələrin yuxarıda qeyd edilən xüsusiyyətlərə görə ayrı-ayrılıqda saxlanmasının
monitorinqi tibbi sənədlərin, arayışların və laboratoriya qeydlərinin qiymətləndirilməsi
əsasında həyata keçirilir.
Ətraf mühitin qorunması tədbirlərinin monitorinqi çərçivəsində şöbələrə keçidin tambur
sistemi, ultrabənövşəyi süalandırıcıların, hava mübadiləsi sistemində HEPA-filtrlərinin,
palatalarda mənfi təzyiqin olması və s. yoxlanılır. Ölçmələrin nəticələri “Infeksiyaya nəzarət
protokolu”nda qeyd edilmiş standartlarla müqayisə edilir. Palatalara, dəhlizlərə və binalara
fiziki baxış infeksiyaya nəzarətə cavabdeh şəxsin iştirakı ilə keçirilir.
Heyətin fərdi qoruyucu tədbirlərinin monitorinqi işi hər müəssisədəki risk dərəcəsi
barədə onların məlumatlı olmasının, xüsusi nazik-lifli maskalarla və respiratorlarla təmin
edilməsinin və bu vasitələrdən istifadənin yoxlanmasını ehtiva edir.
Bütün qeyd edilən tədbirlər rübdə ən azı bir dəfə olmaqla həyata keçirilir.
Laboratoriya xidmətin monitorinqi
Laborator xidmətin monitorinqi aşağıda qeyd edilənləri ehtiva edir:
a.
Bəlğəm yaxmasının mikroskopiyasını və Xpert TB/RIF edən periferik laboratoriyaların
fəaliyyətlərinin monitorinqi;
b.
Əkmə müayinəsini aparan laboratoriyaların fəaliyyətlərinin monitorinqi;
c.
DHT edən laboratoriyaların fəaliyyətlərinin monitorinqi;
d.
Laboratoriyalar arasında qarşılıqlı əlaqənin, eləcə də laboratoriya və müalicə şöbələri
arasında məlumat mübadiləsinin monitorinqi.
Laborator xidmətin monitorinqi ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurumun vərəmin laborator
diaqnostikası üzrə aparıcı mütəxəssisi tərəfindən rübdə bir dəfə olmaqla, habelə Milli və
Supra-milli İstinad Laboratoriyalarının nümayəndələri tərəfindən həyata keçirilir.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
64
Səhiyyə maarifçiliyi işinin monitorinqi
ƏN TBİ-nin əlaqələndirici qurumun tibbi heyətin peşə hazırlığının artırılması və
sanitariya-maarifi işi üzrə məsul şəxsi tərəfindən TSH-lərdə və müalicə müəssisələrində
səhiyyə maarifçiliyi fəaliyyətlərin və təlimlərin monitorinqi aparılır.
Dərmanların idarə edilməsinin monitorinqi
Monitorinq zamanı dərman preparatlarının qeydiyyatına, istifadəsinə, hesabatına, saxlanma
qaydalarına nəzarət edilir. Dərmanların qediyyat jurnalına baxış zamanı mədaxil olunan
dərmanların qeydiyyatının jurnala salınmasına, məxaric və qalıqların qeyd olunmasına
diqqət yetirilir. Dərman preparatlarının faktiki qalığı jurnal qalığı ilə üst-üstə düşməlidir.
Monitorinq zamanı, habelə dərmanların saxlanma şəraitinə, temperatur və rütubət rejiminə
baxılır.
Eləcədə, aptek anbarının sənədləri, dərman maddələrinin qəbulu və şöbələrə verilməsi
jurnallarındakı qeydlər müqayisə edilir. Qeyd edilən tədbirlər rübdə bir dəfədən az
olmamaqla aparılır.
Dərmanların keyfiyyətinə xarici nəzarət SN-nin müvafiq standart əməliyyatlar proseduruna
uyğun olaraq aparılır.
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
65
Dostları ilə paylaş: |