B)moddalar va energiya aylanishini ta’minlash C)modda va energiya almashinuvini ta`minlash D)Detritlarning parchalanishini ta`minlash
14.Quyidagilardan to`g`ri fikrni ajrating.
Turli funksional guruhlarga mansub bo‘lgan turlar o‘rtasidagi trofik (oziq) bog‘lanishlar natijasida moddalarning davriy aylanishi amalga oshadi.
Redutsentlarning hayot faoliyati natijasida asosiy organic birikmalar hosil bo`ladi
C)Produtsentlar quyosh energiyasi hisobiga anorganik moddalardan sintezlagan organik birikma oziq bog‘lanishlar asosida redutsentlarga o‘tadi va kimyoviy o‘zgarishlarga uchraydi. D)Produtsentlarning hayot faoliyati natijasida asosiy biogen elementlar organik birikmalardan anorganik moddalar (CO2, NH3, H2S, H2O) hosil bo‘ladi.
15.Oziq zanjiri uchun mos keluvchi to`g`ri(a) va noto`g`ri javoblarni juftlang.
1.Bir bo‘g‘in (manba)dan ikkinchi bo‘g‘in (iste’molchi)ga moddalar va energiya o‘tadigan organizmlarning tizimli ketma-ketligi oziq zanjiri hisoblanadi. 2.«Oziq zanjiri» atamasi ingliz olimi – zoolog va ekolog Ch. Elton tomonidan 1934-yilda taklif etilgan.3. Oziq zanjiri bir bo‘g‘indan iborat. 4.Devpechak zanjirning birinchi bo‘g‘inini tashkil qilishi mumkin 5.o‘simlikxo‘r hayvonlar (umurtqasizlar, umurtqali hayvonlar, parazit o‘simliklar) ikkinchi bog`inni tashkil qiladi 6.Yirtqichlar va parazitlar birinchi bo`g`inni tashkil etadi.
A)a-1,2,5 b-3,4,6B)a-3,4,6 b-1,2,5 C)a-1,3,5 b-2,4,6 D)a-
2,4,6 b-1,3,5
16.”Detrit”tipidagi oziq zanjirni toping.
A)O`simlik→chigirtka→kaltakesak →lochin
B)Sichqon→ilon→lochin
C)O`simlik→quyon→Lochin
D)To`kilgan barg→chuvalchang→Tuproqda yashovchi hashorotlar→Hasharotxo`r hayvonlar 17.Quyidagi oziq zanjiridan detritofaglarni aniqlang.
To`kilgan barg(1)→tuproq
bakteriyalari,chuvalchang,zamburug`(2)→Yirtqich hashorotlar(3)→Hasharotxo`r hayvonlar(4)
A)1 B)2 C)3 D)4
18.”O`tloq “tipidagi oziq zanjir uchun xos bo`lmagan xususiyatlarni ajrating.
1.Yashil o`simliklardan boshlanadi 2.oziq zanjiri detritdan boshlanadi.3. O‘lik organik moddalardan boshlanadi.4.produtsent zanjir deyiladi 5.Bunday zanjirda nobud bo‘lgan o‘simliklar, hayvonlar, zamburug‘lar yoki bakteriyalarning organik moddalari detritofaglar tomonidan o‘zlashtiriladi 6.Bu zanjir produtsentlardan boshlanib,turli tartib konsumentlarni o`z ichiga oladi 7.bir qism oziq moddalar mineral moddalarga aylanish va o‘simliklar tomonidan o‘zlashtirilish bosqichlarini chetlab o‘tgan holda moddalarning davriy aylanishiga qaytadi.8.bu oziq zanjirlari to‘rt-olti bo‘g‘inli bo‘ladi
A)1,4,6,8 B)2,3,5 C)2,3,5,7 D)4,5,6
19…… tipidagi oziq zanjirlar inson tomonidan organik chiqindilarni qayta ishlashda hamda baliq yoki qushlarni boqish uchun yomg‘ir chuvalchangi va pashshalarning lichinkalarini ko‘paytirishda foydalaniladi.
A)O`tloq B)Produtsent C)Detrit D)Konsument
20.Suv havzasi oziq zanjiri keltirilgan to`g`ri va to`liq javobni aniqlang.
A)O`simlik→O`simlikxo`r hasharot→yirtqich hasharot→hasharotxo`r qush→yirtqich qush.
B)Fitoplankton(dafniya,siklop)→zooplankton→baliq chavoqlari→yirtqich baliq→redutsent
C)Fitoplankton(suvo`tlar)→zooplankton(dafniya,siklop)→b
aliq chavoqlari (qizilko`z baliq)→yirtqich
baliq(gambuziya)→redutsent