Plagiat report



Yüklə 347,67 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/102
tarix02.01.2022
ölçüsü347,67 Kb.
#37444
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   102
Tam hesabat Mhbub Tagsoy

3

 

1. 

Qızıl-monet standartı- 

Paris valyuta sistemi (1867- XX əsrin 20-ci illərinə qədər) 

2. 

Qızıl-deviz standartı- 



Genuya valyuta sistemi (1922- 1930-cu illərə qədər) 

3. 

Qızıl-valyuta standartı- 



Bretton-Vuds valyuta sistemi (1944- 1976-cı 

illərə 


qədər)

4. 

Üzən valyuta sistemi- 



Yamayka valyuta sistemi (1976-1978-ci illərdən 

bu günə qədər)

Paris valyuta sistemi: İlk olaraq qeyd etdiyimiz mərhələlərdən əvvəl mövcud olmuş bimetallizm standartından

bəhs edək. Bimetallizm(İkiqat metal sikkə sistemi) iki fərqli sikkədən - qızıl və gümüşdən çap edilmiş pulların

istifadə edildiyi bir sikkə sistemidir. Bu sistem əsasən 18-ci əsrin əvvəllərində Avropa və Amerikada tətbiq edilmiş

və 1820-ci illərə qədər qüvvədə qalmışdır. İkili sikkə sistemində belə,- 1600-cü illərin ortalarından etibarən

əskinaslar ödəmələrdə istifadə olunan ödəniş vasitəsi idi. Amma bu günkü anlamda pul sisteminə nəzarət

olmadığından banklar öz aktivlərindəki müddəalardan artıq olan əskinasları asanlıqla dövriyyə buraxa bilirdilər.

Əlbətdə ki, bu əskinaslar bank üçün bir öhdəlikdir və əskinasların ehtiyat hissəsindən çox olan banknotların

miqdarı bu bankların bir müddət sonra öhdəliklərini yerinə yetirə bilməməsinə səbəb olur. Bu, əskinasların tez bir

zamanda qəbul edilən mübadilə vasitəsinə çevrilməsinin qarşısını aldı. Nəticədə metal sikkələr ikiqat sikkə

sistemində ümumi qəbul edilmiş mübadilə mühitinə çevrildi.

Cüt metal sistemindən əvvəl də sikkələr dövriyyə vasitəsi kimi istifadə olunurdu. Mis və bürünc sikkələr qədim

zamanlarda geniş istifadə olunurdu. Daha sonralar asanlıqla tədarük edilən bu metallarla basılan sikkələrin

nəzarətsiz bir həcmdə çap edilib tədavülə buraxılmasından sonra bu sikkələrə etibarsızlıq genişləndi və sikkələr

qızıldan basıldı. Şübhəsiz ki, pul bazarlarda satıla bilən bir maldır - kommersiya əmtəəsidir və bazarda pula olan

tələbi üstələyən pul təklifi onun dəyərini aşağı salacaqdır. Pulun dəyərinin belə azalması pulun işləməməsi və

pulların dövriyyə vasitəsi olaraq rədd edilməsi ilə nəticələnəcəkdir.Qızıl sikkələrin bu baxımdan bir üstünlüyü var,

qızıl ehtiyatları məhduddur. Hökumətlər və ya monarxlar bazara məhdud miqdarda qızıl pul qoymaq

məcburiyyətindədirlər. Bu, pul təklifinin tələbi üstələməsinin qarşısını alır. Xüsusilə Sənaye İnqilabından sonra

həm milli iqtisadiyyatların, həm də beynəlxalq ticarətin sürətli inkişafı pula tələbatı sürətlə artırdı. Hökumətlərin

əlindəki qızıl ehtiyatları yetərli olmadıqda, gümüşdən sikkələr çap olunmağa başlandı və beləliklə ikiqat metal

sistemi meydana gəldi.Əvvəlcə rəvan işləyən bu pul sisteminin iflasa uğrayacağı qaçılmazdır. Dünya gümüş

istehsalı həmişə qızıl istehsalından çoxdur. Nəticədə bazara çıxarılan gümüş pulların ümumi miqdarı qızıl pulun

toplamından çox oldu. Bununla birlikdə, hər ikisi pul təklifini təşkil edir və yalnız bir pul tələbi var, başqa sözlə, pul

tələbi qızıl pul tələbi, gümüş pul tələbi deyə ayrılmaz. Bazarda gümüş pulun ehtiyatı qızıl pul ehtiyatlarına

nisbətən xeyli artdıqda, gümüşün alıcılıq qabiliyyəti pula olan tələb qanunlarına görə aşağı düşdü. Bazarların qızıl

pulların bu şəkildə dəyər qazanmasına müqavimət göstərə biləcəyi bir lent vardır. Bu lent aşıldıqda Gresham

Qanunu, "pis pul yaxşı pulu xaric edəcək" işə başlayacaq(Kovalenko Y.M.,2016). Bu lətifədə pis pul, dəyəri daim

aşağı düşən gümüş pul, yaxşı pul dəyəri artan qızıl puldur. Gresham Qanununun fəaliyyəti iki istiqamətdə

olmuşdur. Ya insanlar ödənişlərin qızıl pulla aparılmasında israr etdi, gümüş pulu qəbul etməkdən çəkindilər,

nəticədə gümüş pul əslində dövriyyədən çıxdı ya da qızıl pul əridib qızıl külçə kimi bazara geri qaytarıldı.Ölkə

daxilində gümüş sikkənin alış dəyəri və gümüşün külçə qiyməti üst-üstə düşsə belə, ölkələr arasında külçə

qiymətləri arasındakı fərq səbəbindən ölkədən metal çıxışı olacaq, yenə pis pul yaxşı pulu xaric edəcəkdi.

Beləliklə, ikiqat metal sikkə sistemi bir müddət sonra öz-özlüyündən vahid metal sisteminə çevrildi.

Bimetallizm öz yerini birinci beynəlxalq valyuta sistemi olan qızıl-sikkə standartına verdi. Bu sistem kortəbii

şəkildə XXİ əsr sənaye inqilabından və qlobal ticarətin böyüməsindən sonra formalaşmışdır. 1867-ci ildə Paris

şəhərində keçirilmiş yığıncaqda bu sistemin əsas prinsipləri müəyyənləşdirildiyi üçün Qızıl sikkə standartı sistemi

Paris valyuta sistemi adlandırılır. Sistemin əsas prinsipləri aşağədakılardır.

1. əmtəələrin qızılla hesablanması

2. 


Yüklə 347,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   102




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin