Publisher

 
Key words:
Folklore, paremiolji unit, proverbs, parables, male names, female names. 
АНТРОПОЛОГИЧЕСКИЕ МОДЕЛИ ВОСПРИЯТИЯ В ПАРЕМИОЛОГИЧЕСКИХ ЕДИНИЦАХ, 
СВЯЗАННЫХ С ЛИЧНЫМИ ИМЕНАМИ 
РЕЗЮМЕ 
Как известно, пословицы и притчи отражают историю национальной и общечеловеческой культуры, а 
также любовь к Родине, народу, языку и культуре общения. В этой любви есть свое место в именах людей, 
которые составляют историю нашего народа, а также являются неотъемлемой частью азербайджанского языка, 
поэтому интересно изучить значение личных имен в наших пословицах и притчах. Наши исследования 
показывает, что распространенными в пословицах и притчах являются мужские имена. Шесть имен, названных 
в честь Аббаса, Кероглу, Али, пять названы в честь Ахмада, четыре названы в честь Вели, и многие другие имена 
были найдены три, два или один раз. В честь женских имен Фати найдены три посдовицы,в честь других имен – 
один раз. В статье также приведены азербайджанские версии некоторых единиц, переведенных автором с 
русского языка. 
Ключевые слова:
фольклор, паремиологические единицы, пословицы, притчи, мужские имена, женские 
имена. 
Məlumdur ki, atalar sözləri və məsəllər milli və ümumbəşəri mədəniyyətin tarixini, eləcə də 
vətənə, xalqa, dilə və ünsiyyət mədəniyyətinə olan sevgini əks etdirir. Bu sevgidə xalqımızın 

---

XVI əsr Azərbaycan divan ədəbiyyatının nümayəndəsi İbrahim gülşəni Bərdəi və onun ərəbcə yaradıcılığı
 
105 
tarixini, eləcə də Azərbaycan dilinin tərkib hissəsini təşkil edən şəxs adlarının öz yeri var. Odur 
ki, atalar sözlərimizdə və məsəllərimizdə şəxs adlarının hansı əhəmiyyətə malik olmasını tədqiq 
etmək maraqlıdır. Praktiki olaraq az tədqiq olunmuş bu mövzu ilə bağlı yüzə yaxın paremiolji 
vahidlər haqqında apardığımız tədqiqatlardan belə məlum olur ki, atalar sözləri və məsəllərdə 
ən çox kişi adlarına rast gəlinir (1), (2). Belə ki, dünyada ən çox türk dünyasının ortaq xalq 
qəhrəmanlarından olub, xalqımızın igidlik, mübarizlik simvolunu daşıyan Koroğlu adına on; 
dünyada daha çox işlədilən kişi - Əli adına doqquz; diqqətli, dəyişkən, şanslı, yaradıcı, müasir, 
səlahiyyətli, temperamental, səxavətli, ciddi, dost, aktiv və sair mənaları daşıyanAbbas adına 
yeddi; Əhməd adına beş, Allahın adlarından olub, ərəbcə “dost”, “himayəçi” mənasını verəın 
Vəli və Xıdır Nəbi adına - (Xıdır - Hıdır), Kıdır, Xızır olaraq da deyilir, ərəb mənşəlidir.Türk, 
islam və yaxın şərq inanclarında adı çəkilən bir peyğəmbərdir; Xadra (Hadra) "yaşıl" sözü ilə 
əlaqədardır;
Nəbi
isə ərəb sözü olub, arada vasitə olmadan xəbəri Allah tərəfindən çatdıran, 
xəbəri alan və onu Allah tərəfindən xəbər verən deməkdir) dörd; Murtuzəli, Fatı, Qəmbər, 
Süleyman və Şahbudağ adına üç, İsa, Kəraməddin, Ağanəzər, Molla Nəsrəddin və Ramazan 
adlarının hərəsinə iki dəfə rast gəlinmişdir. Bir çox adlara isə bir dəfə rast gəldik: Birinci 
peyğəmbərin adını daşıyanAdəm(rus dilində də bu ad olduğu kimi, yəni Adam kimi işlənir - 
Хозяин в дому - что Адам в раю//Hər kəsə öz koması cənnətdir), sonuncu peyğəmbərin adını 
daşıyan Hatəm, "Kıdır" və "Xızır" olaraq da deyilən, türk, islam və yaxın şərq inanclarında adı 
çəkilən peyğəmbərdən biri olan ərəb mənşəliXıdır və s. Yeri gəlmişkən,