Qan təzyiqinin ürək, beyin, böyrək və

araştırma anketlərinə görə:

• 30% - insan hipertoniya xəstəsi
• olduğunu bilmir.
• 11% -insan Hipertoniya xəstəsi olduğunu bilir, amma müalicə almır.
• 25%- insan müalicə alır amma təzyiqi kontrulda deyil.
• 34%-insan müalicə alır, təzyiq kontrol altındadır.
• (AT <140/90 mmHg)

BİRİNCİLİ

• BİRİNCİLİ

• HİPERTONİYA

• Etiologiyası naməlum hipertoniya

• Hipertoniyalı xəstələrin

• 90%-95%-İni təşkil edir

Böyrək xəstəlikləri

• Böyrək xəstəlikləri

• Endokrin xəstəliklər

• Aort koarktasiyası

• Hamiləlik hipertoniyası

• Nevroloji xəstəliklər

• Stress

• İntravaskulyar qanın həcmində artış

• Spirtli içkilər və dərman qəbulu

Baş ağrısı, baş dönməsi, görmənin pozulması

• Baş ağrısı, baş dönməsi, görmənin pozulması

• Bulanıq görmə, mədə bulantısı, qusma

• Ürək döyünmə, təngnəfəslik, sinədə ağrılar

• Burun qanaxması

• Halsızlıq, yorğunluq

• Əzələlərdə qeyri iradi hərəkətlər

• Nikturiya, poliuriya, hematuriya

Fiziki müayinə zamanı görülən simptomlar xəstəliyin müddətinə və hədəf orqanların zədələnmə dərəcəsinə bağlıdır.

• Fiziki müayinə zamanı görülən simptomlar xəstəliyin müddətinə və hədəf orqanların zədələnmə dərəcəsinə bağlıdır.

• Aort çatmamazlığı küyü

• Akciyərlərdə xırıltılar

• S3, S4

• Apeksdə və skapula arasında kubud sistolik küy (Aort koarktasiyası)

• Karotis, qarın və femoral damarlar üzərində küy

• İkincili hipertoniyaya səbəblərinə bağlı simptomlar

EKQ-də sol mədəcik hipertrofiyası əlamətləri

• EKQ-də sol mədəcik hipertrofiyası əlamətləri

• Rentgendə kardiyotorasik indeks normal və ya artmış.

• EXO-da sol mədəcik konsentrik hipertrofiya, sistolik və diastolik disfunksiya

• Hemogram, tam sidik analizi, BUN, kreatinin, aclıq qan şəkəri, Na, K, ürik asit, ümumi xolesterin və trigliserid baxılır.

Hipertenziv ağırlaşmalar

• Hipertenziv ağırlaşmalar

• Bəd xassəli gediş

• Hemoragik insult

• Ürək çatışmazlığı

• Nefroskleroz

• Aort diseksiyası

• Aterosklerotik

• Ürəyin işemik xəstəliyi

• Qəfləti ölüm

• Aritmiyalar

• İşemik insult

• Periferik vaskulyar xəstəlik

Qeyri medikamentoz

• Qeyri medikamentoz

• Medikamentoz

Çəki artımının qarşısını almaq

• Çəki artımının qarşısını almaq

• Fiziki aktivliyi artırmaq

• Stresdən uzaq durmaq

• Heyvani qidalardan qaçmaq

• Bitki mənşəli qidalardan çox istifadə

• Vitamin və mineralları artırmaq

Spirtli içkilərdən qaçmaq və ya az

• Spirtli içkilərdən qaçmaq və ya az

• istifadə edilməli

• Duz qəbuluna diqqət !!!

• Təzə meyvə və tərəvəzləri

• çox miqdarda qəbul etməli

Bitki Yağları

• Bitki Yağları

• ( Günəbaxan, Qarğıdalı və Zeytun yağına üstünlük verilməli)

Hipertoniya xəstəliyi olan xəstələrin 60%-inin çəkisi ideal bədən çəkisinindən 20% çoxdur

• Hipertoniya xəstəliyi olan xəstələrin 60%-inin çəkisi ideal bədən çəkisinindən 20% çoxdur

Aerobik hərəkətlər ve fiziki aktivlik:

• Aerobik hərəkətlər ve fiziki aktivlik:

• Hər gün (mümkünsə) yaşa uyğun məsləhət görülən maksimal aerobik hərəkətlərinin 80%-nə çatan, 30 dəq/gün, fiziki aktivlik
• Nəbzin maksimal hədəfini: (220 – yaş)