Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

Vakolat va majburiyat tamoyili -boshqaruvning ratsional, aniq va yo‘lga qo‘yilgan tashkiliy tizimini yaratish, lavozimlarga oid yo‘riqnoma hamda rahbar va mutaxassislarning huquq va burchlari to‘g‘risidagi hujjatlarni ishlab chiqish, bajarilgan ish uchun moddiy javobgarlikni belgilash, buyruq va ko‘rsatmalarni o‘z vaqtida tayyorlashni anglatadi. Har bir lavozim egasi - bo‘lim yoki xizmat boshlig‘idan, to korxona rahbarigacha - boshqaruv faoliyatidagi o‘z vakolatlarini yashirmasligi va majburiyatlarini kamaytirmasligi - boshqalarning, ya’ni unga bo‘ysinuvchi shaxslarning zimmasiga yuklamasligi lozim.

Yuqorida ko‘rsatilgan tamoyillar ham alohida, ham birgalikda boshqaruv tizimining ishonchliligiga va korxona rahbari hamda har bir boshqaruv tuzilmasining obro‘sini o‘stirishga xizmat qilishi lozim. Bundan tashqari, ular doimiy ravishda mukammallashtirib borilishi hamda zamon ruhi va xo‘jalik yuritish mexanizmi talablariga javob beruvchi yangi tamoyillar bilan to‘ldirilishi zarur. Bu esa boshqaruv tizimi va jarayonlarining yangi shakl va usullarini rivojlantirishga imkon yaratadi.

Nazorat savollar

1. 
   Qaysi iqtisodiy qonunlar sizga ma’lum?
   
2. 
   Moddiy dialektikaqonunlari mohiyati va ularning boshqaruvga ta’sirini ta’riflab bering.
   
3. 
   Bozor iqtisodiyotida qaysi qonunlar muhim rol o‘ynaydi.
   
4. 
   Boshqaruvning qaysi prinsiplari sizga ma’lum?
   
5. 
   Raqobatchilik qonunining mohiyati nimada?
   
6. 
   Boshqaruv usuli nima?
   
7. 
   Tashkiliy-ma’muriy usullarini boshqarishdagi ahamiyati qanday?
   
8. 
   Tashkiliy-ma’muriy usullarining shakllarini kursating?
   
9. 
   Tashkiliy ta’sir ko‘rsatish qanday amalga oshiriladi?
   
10. 
    Farmoyish berishning mohiyati nimadan iborat?
    
11. 
    Manfaatlarning boshqarishdagi urni va turlari?
    
12. 
    Boshqarishning iqtisodiy usullarini mohiyati nimalardan iborat?
    
13. 
    Sotsial-ruxiy usullarning mohiyati nimalardan iborat?
    
14. 
    Boshqaruv tizimi kaysi unsurlardan tashkil topgan?
    
15. 
    Boshqaruv tizimining iqtisodiy kategoriyalariga aniqlik bering.
    
16. 
    Menejmentda tizimli yondashuvning mohiyati nimada?
    
17. 
    «Ichki» va «tashki» o‘zgarishlar nima?
    
18. 
    Korxona faoliyatining samaradorligiga kanday omillar ta’sir etadi?
    
19. 
    Tizimli yondashuvning kompyuterlarni kullash natijkasida kanday kulayliklar yaratadi?