Qayd raqami

5. Botulizm. Organizmning umumiy intoksikatsiyasi bilan kechadigan og'ir yuqumli kasallik.
Sababi. Botulins mikrobi bilan zararlangan konserva, kalbasa, pishloq mahsulotlarini iste`mol qilish. Zararlangan konserva qutisining qopqog`i ichida gaz (havo) paydo bo'lgani uchun shishadi. Zararlangan kalbasa va pishloqni barmoq bilan bosganda g`ijirlaydi, ya'ni ichida gaz (havo) borligi aniqlanadi. Kalbasa va pishloqning po'sti yopishib turmaydi, ya'ni ko'chib qoladi, yumshoq bo`ladi.
Belgilari. Kasallik ko'ngil aynish, qusish bilan boshlanadi. Bemorning tomog'iga bir narsa tiqilgandek bo'ladi, yutish qiyinlashadi, ichilgan suv burun orqali qaytib chiqadi, bemorning ovozi xirillab qoladi, ba'zida yo'qoladi. Bemorning ko`zi xiralashadi. Ko'pincha ko'z g'ilaylashadi, shu sababdan bitta narsa ikkita bo'lib ko'rinadi. Ko'z qorachig'i har xil kattalikda bo`ladi, qovoqlari osilib qoladi. Kasallik og'ir kechadi.
Tibbiy yordam. 1.Tez yordam chaqirib, bemor yuqumli kasalliklar shifoxonasiga yuborilishi kerak.
2.Tez yordam kelguncha, quyidagi birinchi tibbiy yordam ko'rsatiladi:

• 
  me`dani yuvish: tozalovchi klizma qo'yish;
  
• 
  so`ngra, bemorni issiq to'shakka yotqizish, oyoqlariga issiq grelka qo'yish;
  
• 
  issiq, shirin choy, iliq mineral suv, issiq shirin sut ichirish;
  
• 
  kofein, kordiamin, kamfora (bittasi) - 1 ml teri ostiga;
  
• 
  intoksikatsiyaga qarshi tadbirlar;
  
• 
  shifoxona sharoitida botulins mikrobiga qarshi zardob yuboriladi;
  
• 
  levometsitin, furazolidon, gentamitsin qo'llanadi.
  

Oldini olish. Qopqog'i shishgan konserva, po'sti ko'chib, yumshab qolgan kalbasa va pishloq mahsulotlarini iste`mol qilmaslik.


6. Yuqumli gepatit. Jigar to`qimasining yallig`lanishi, jigarda ishlab chiqariladigan o<sup>`</sup>t suyuqligi tarkibadagi bilirubin moddasining qonga o'tishi tufayli terining sarg'ayishi va organizmining intoksikatsiyasi bilan kechadigan yuqumli kasallik.
Sababi. Kasallikni gepatit virusi qo'zg'atadi. Virusning A, B, C turlari mavjud. Gepatit A virusi zararlangan suv, oziq-ovqat, idish-tovoq orqali yuqadi. Gepatit B, C viruslari sterillanmagan shprits, igna, jarrohlik, ginekologik, stomatologik asboblar, virus tashib yuruvchi odamlardan olingan qon va uning zardobini boshqa odamga davolash maqsadida quyish orqali yuqadi.
Belgilari. Bemorning ishtahasi pasayadi, ko'ngli ayniydi, tekshirganda ko'zning oq pardasi, tanglayi, qulog'ining orqasi sarg'aygani aniqlanadi.O'z vaqtida davolanmasa bemor tanasining terisi yoppasiga sarg'ayadi va qichiydi, intoksikatsiya kuchayib bemor qusadi, qorni damlaydi, ba'zida ichi suyuq ketadi, najasning rangi oqaradi.Siydik quyuqlashib to`q jigar rangda bo'ladi.Jigar kattalashadi va o'ng qovurg'a ostida og'riq seziladi.Bemor qoni biokimyoviy tekshirilganda, uning tarkibida bilirubin moddasi, ALT, AST fermentlari ko'paygani aniqlanadi.
Tibbiy yordam.1.Bemor yuqumli kasalliklar shifoxonasiga yuboriladi yoki uyida alohida xonada ko'rpa - to'shakka yotqizib davolanadi.
2.Uning idishlari, buyumlari alohida saqlanadi va qaynatib zararsizlantiriladi.
3.Parhez taomlar. Yog`li taomlar berilmaydi.
4.Intoksikatsiyaga qarshi suyuqliklar tomchi usulida vena tomiriga.
Oldini olish.1.Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish.
2.Turli xil kasalliklar bilan xastalangan bemorlarni davolash jarayonida bir martalik shpritslardan foydalanish, jarrohlik, ginekologik, stomatologik asboblarni sanitariya talabi asosida sterillashga rioya qilish.
3.Turli xil kasalliklar bilan xastalangan bemorga qon quyishda donor qonini qoida bo'yicha gepatitning B, C turlariga maxsus bakteriologik tekshiruvdan o'tkazish.