QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

LİTORAL ZONA (lat. litoralis - sahil)  – okean dibinin çəkilmə 

zamanı ən aşağı və qabarma zamanı ən yuxarı su səviyyələri arasındakı 

sahilboyu ekoloji zonası. Dərinliyi 40-50 sm-dən 200 m-ə qədərdir. L.z. 

qabarma və  çəkilmə  nəticəsində gündə iki dəfə su ilə örtülür və sudan 

azad olur. Süxurların xüsusiyyətindən asılı olaraq gilli, qumlu, daşlı və 

qayalı L.z.-lar ayırırlar. 

LİTOREOFİL – çayların daşlı substratlarında yaşamağı üstün tutan 

hidrobiontlar. 

LİTOREOFİL BİOSENOZLAR – çayların iti axan yerlərində daşlı 

qruntlarda məskunlaşan qruplaşmalar (biosenozlar). L.b.-ın tipik 

---

 

284 

 

nümayəndələrinə mamır, zəli, süngər, sapvari və diamat yosunlar, bir 

çox həşəratların növləri aiddir. 

LİTOSFER  – Yerin üst bərk qatı. L.-ə Yer qabığı  və ondan Mox-

oroviçiç sərhədi ilə ayrılan üst mantiyanın üstdəki bərk hissəsi daxil edi-

lir. L.-in qalınlığı qeyri-müəyyəndir, ehtimal ki, 50-200 km arasında 

dəyişir.