QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov



Yüklə 8,51 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə71/1096
tarix25.12.2016
ölçüsü8,51 Mb.
#3153
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   1096
ATLAS (coğrafi)  – müəyyən sistemlə  yığılıb, ümumi proqram 

əsasında albom və ya kitab şəklində  tərtib edilən coğrafiya xəritələri 

məcmuəsi. A.-dan müxtəlif sorğu və tədris məqsədi ilə istifadə olunur. 

“Dünyanın fiziki atlası” (1964), “Dünyanın kiçik atlası” (1975), 

“Azərbaycanın atlası” (1949, 1963) nəşr olunmuşdur. Azərbaycan 

respublikasının müxtəlif istiqamətli yeni atlaslarını Azərb. MEA akad. 

Həsən Əliyev adına Coğrafiya institutu nəşrə hazırlamışdır. 

ATMOBİONTLAR    meşə döşənəyinin üst qatında həyat sürən 

növlər, bitkilərin aşağı hisələrinə qalxma qabiliyyətinə malik olub iri 

ölçülü, tam inkişaf etmiş gözləri, nisbətən uzun çıxıntıları (antenna 

ayaqlar və hoppanma qarmağı) olur. 



ATMOSFER (yun. atmos – buxar və spharia - təbəqə) – yerin ha-

va-qaz təbəqəsi. A. başlıca olaraq azot (78%), oksigen (21%) və arqon-

dan (1%-ə  qədər) ibarətdir. Karbon qazı – 0,03%, hidrogen, helium, 

kripton, ksenon, neon və s. qazlar 0,01% təşkil edir. A.-in alt sərhədi 

qurunun səthi (okean səviyyəsi) hesab olunur, üst sərhədinin hündürlüyü 

1300 km-ə  qədərdir. Yuxarı qalxdıqca A. seyrəkləşir, təzyiqi düşür və 

tərkibi dəyişir. 

Hazırda A. beş  əsas təbəqəyə bölünür: birinci təbəqə troposferdir. 

Onun hündürlüyü qütblərdə 8-km-ə, ekvatorda 18 km-ə, Azərbaycanda 

12-14 km-ə çatır. Troposferdə hava sıxdır və bütün A. kütləsinin 

təqribən 75%-i buradadır. Troposferdən yuxarıda-stratosfer yerləşir, 

onun üst hissəsi 20-40 km hündürlükdə ozonosferi təşkil edir. 

Stratosferdən üstdə – 40-80 km arasında mezosfer, mezosferdən 

yuxarıda – 80 ilə 1000 km arasında termosfer (ionosfer) yerləşir. 

Axırıncı təbəqə ekzosfer adlanır. O, 1000 km-dən yuxarıda yerləşir. 


Yüklə 8,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   1096




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin