|
TOPONİMİKA (yun. topos – yer və onuma - ad) – coğrafi adları
(toponimləri), onların mənasını, quruluşunu, mənşəyini və yayılma
arealını öyrənir. Hər bir ərazidəki toponimlərin məcmusu onun
toponimiyasını təşkil edir. Azərbaycan toponimiyasının əsas fondunu
Azərbaycan (türk) mənşəli adlar təşkil edir. Azərbaycanda qədimdən
başlayaraq, hun, bolqar, suvar, peçeneq, xəzər, qıpçaq, oğuz-səlcuq və
monqol qaydalarının, habelə iber-Qafqaz, İran, ərəb və s. xalq adları ilə
bağlı toponim layları aşkara çıxarılmışdır.
TORF – yanar faydalı qazıntı. Bataqlıq şəraitində natamam çürümüş
bitki qalıqlarının toplanmasından əmələ gəlir. Element tərkibinin 50-
60%-ini karbon (C) təşkil edir. Rəngi sarı və ya qarayadək dəyişən qo-
nur olur. Torfa tünd rəng verən çürüntüdür. T. üçün təbii yatımda
yüksək (88-96%) rütubətlilik səciyyəvidir. Yanarkən 2650-3120 kkal/kq
istilik verir. Yanacaq, kübrə və material kimi istifadə olunur.
TORPAQ – Yer kürəsinin quru hisəsində bitkilərin məhsuldarlığını
445
təmin etmək qabiliyyətinə malik olan üst kövrək münbit qatıdır.
V.V.Dokuçayev torpağı fiziki-coğrafi mühitin və orqanizmlərin dağ
süxurlarına birgə təsiri nəticəsində formalaşaraq yer qabığının üst
yumşaq qatını əmələ gətirən xüsusi təbii cisim kimi təyin edir. Dağ
(ana) süxurun üst horizontları orqanizmlərin, bitki örtüyünün atmosferin
və hidrosferin uzunmüddətli dərin təsirinə məruz qalaraq torpağı dağ
süxurundan fərqləndirən başlıca cəhət onun münbitliyidir.
Dostları ilə paylaş: | 
