|
SELEKSİYA (lat. selectio - seçmə) – 1) Bitki sortları və hibridlərin
yaradılması. Heyvan cinslərinin yetişdirilməsi üsulları haqqında elm. 2)
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin və hibridlərinin, heyvan cinslərinin
yetişdirilməsi ilə məşğul olan kənd təsərrüfatı istehsalı sahəsi. S. bitki və
heyvanların irsi keyfiyyətlərini insana lazım olan istiqamətdə
dəyişdirmək məqsədi ilə onlara təsir üsullarını işləyib hazırlayır,
əhalinin ərzaqla təmin olunmasında böyük rol oynayır. S.-nın nəzəri
əsasını genetika təşkil edir. Ç.Darvinin təkamül nəzəriyyəsi, Q. Mende-
lin qanunları, saf xətlər və mutasiyalar təlimi və s. seleksiyaçılara bitki
və heyvan orqanizmlərində irsiyyətin şüurlu idarəetmə üsullarını işləyib
hazrlamağa imkan verir. S. təcrübəsində hibridoloji analizin böyük
əhəmiyyəti var. Bitkiçilikdə S. bir neçə istiqamətdə – məhsuldarlığa,
keyfiyyətə, soyuğa, xəstəliyə və zərərvericilərə, quraqlığa davamlığına
və s. görə, heyvandarlıqda isə məhsuldarlıq və keyfiyyət, balavermə
qabiliyyəti, dərinin rəngi, yerli şəraitə uyğunlaşma və s. görə aparılır. S.-
nın təsbit edilən əsas üsulları seçmə, hibridləşdirmə, poliplodiya və mu-
tagenezdir. Azərbaycanın seleksiyaçı alimləri buğda (Arandəni, Şərq,
383
Arzu, Gürgənə-1, Cəfəri və s.) pambıq 2833, 3038, 3312, Ağdam-3 və
s.), tut (Zakirtut, Xanlartut), qarğıdalı (Azərbaycan-3), xaşa (A3NİXİ-
75), yonca (ASXİ-1, AzNİXİ-262) və s. bitki sortları, Azərbaycan dağ
merinosu, Qafqaz camışı cinslərini yaratmışdır.
Dostları ilə paylaş: | 
