QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

TORPAQDA RÜTUBƏTLİK DEFİSİTİ – həyati proseslərin nor-

mal keçməsi üçün labüd olan rütubətliyin çatışmaması. 

TORPAQDA RÜTUBƏTİN EHTİYATI  – Müəyyən dərinliyə 

qədər torpaqda olan suyun miqdarı (mm-lə  və ya m

3

/ha-la). Torpaq 

horizontları üzrə torpaq nümunələrinin alüminium stakanlara yığıb 0,01 

dəqiqliklə ölçərək 105

° temperaturda qurudub çəkməklə  təyin olunur. 

Sonra bütün tədqiq olunan torpaq profili üçün torpağın rütubət ehtiyatı 

hesablanır. 

TORPAQDAN ÇOXMƏQSƏDLİ İSTİFADƏ – torpaq sahəsindən 

istifadə edərək onun təbii resurslarından bir neçə  məhsul növü əldə 

etmək, məs., oduncaq və ov və ya kənd təsərrüfat məhsulu (regionda su 

axarlarının sululuq dərəcəsini azaltmamaq şərtilə). 

TORPAQDAN İSTİFADƏ EDƏN – torpaqdan fiziki və ya hüquqi 

istifadə edən şəxs və ya təsərrüfat. 

TORPAQƏMƏLƏGƏLMƏ, torpaqəmələgəlmə prosesi – ana 

süxura canlı orqanizmlərin və onların çürüntü qalıqlarının təsiri 

nəticəsində ondan torpağın əmələ gəlməsi prosesi. T.p. litosfer və bios-

---

 

456 

 

ferin kontaktında yaranır. Litosfer və biosferlə yanaşı torpaqəmələgəlmə 

prosesində atmosfer və hidrosfer də iştirak edir. T.p.-nin əsas energiya 

mənbəyi günəş energiyasıdır. T.p. özündə kimyəvi, fiziki və bioloji 

hadisələri cəmləşdirir. Hazırda T.p-nə insan böyük təsir göstərir.