Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov

kiçik
– 5–50 ha, 
çox kiçik
– 5 ha kimi 
təsnif edilir.
İldırım
İldırım atmosfer hadisəsidir. Yağış buludları və yer arasında güclü elek trik 
boşalmaları il dırım əmələ gətirir. Belə boşalmalarda gər ginlik milyon volta çatır. 
M
maraqlı
1911­ci ildə Pamir dağlarında baş verən zəlzələ böyük bir sürüşməyə səbəb olub. 
Nəticədə Usoy qışlağı əhalisi ilə birlikdə torpaq kütləsinin altında qalıb. Sürüşmə­
nin Murqab çayının qarşısını kəsməsi nəticəsində isə yaxınlıq dakı Saraz qışlağı 
yeni yaranmış göldə batıb.
Layih
ə

---

154
Bir tufanda sərf edilən elek trik enerjisi kiçik bir şəhəri il ərzində elektrik 
enerjisi ilə təmin etməyə bəs edər. Boşalmaların sürəti 100 min km/san., cərə ya-
nın gücü isə 180 min amperə çatır. İldırı mın kanalındakı tem pe ratur Gü nəş 
səthindəkin dən 6 dəfə çox olur, ona görə də ildırımın vur duğu hər bir əşya ya
-
nır. İşıqla nan boşalma kanalı nın eni 70 m-ə çatır. Kanalda qızan havanın 
sürətlə geniş lən məsi nəticəsində ildı rım çaxma larının səsi eşidilir. Yer kürə
-
sində ildə 44 minə qədər ildırım çaxması baş verir. Onla rın davamiyyət müddəti 
bir saata çatır. İldırım, adətən, hündür yerləri, ay rıca dayanmış ağacları, texni
-
kanı vurur. İldırım çaxan zaman suda və ona yaxın yerdə dayanmaq olmaz. 
Güclü qar yağması, qar yığınları, buzlaşma və uçqunlar
Dağlıq ərazilərdə qarın toplanması uçqunların yaranmasına səbəb olur, bun-
ların enməsi külli miqdarda qar və daşların yerdəyişməsinə səbəb olur. Hərəkət 
edən kütlə öz yolunda hər şeyi silib-süpürür ki, bu da qurbanlar və kommu-
nikasiyaların sıradan çıxması ilə nəticələnir.
M
maraqlı
X
Qüds məbədi mislə örtülmüş hündür qüllələrlə əhatə edilmişdir. Planetin ən 
ildı rım təhlükəli rayonunda yerləşməsinə baxmayaraq, min illik tarixi ərzində 
o, bir dəfə də olsun ildırımdan zərər çəkməmişdir.
X
İnsanın istifadə etdiyi ilk şüşə təbii mənşəlidir. İldırım qumsal yerə düşdükdə 
qumu əridir və şüşə borucuğa çevirir.
X
1998­ci ildə Konqoda meydançaya düşən ildırım nəticəsində 11 nəfər futbolçu 
həlak olub.
Layih
ə

---

155
Bunlar, əsasən, qış fəsli ərzində müşayiət olunan təbiət hadisələridir. Güclü 
qar yağması bir neçə gün davam edib yolları, yaşayış məntəqələrini qarla örtür. 
Müasir dövrdə yeni texnologiya və avadanlıqlar sayəsində təbiət hadisələri 
dəqiq olaraq proqnozlaşdırılır və adətən, fəlakət gözlənilən rayonlara vaxtında 
xəbərdarlıq edilir. 
Fəsadların aradan qaldırılması üçün çoxlu miqdarda yükləmə və daşınma 
vasitələri cəlb edilir. Yolların təmizlənməsini və yaşayışı təmin edən əsas mü-
əs sisələrin (çörək zavodlarının, xəstəxanaların və s.) işinin fasiləsiz olması 
üçün tədbirlər görülür. 
Qar uçqunu