Fakültə:Logistika və Nəqliyyat
Fənn:Tətbiqi Fizika
Qrup:161A4
Tələbə:Cavid Əmirseyidov
Müəllim:Rəhimov Rəsul
Mövzu:Elektirik və maqnit sahələrinin elektron dəstələrinin hərəkətinə təsirindən praktik istifadə
Müasir fizika demək olar ki, elektronun kəşfindən və onun elmin, sənayenin müxtəlif sahələrində tətbiq olunma imkanlarının öyrənilməsindən başlayıb.
Müasir fizika demək olar ki, elektronun kəşfindən və onun elmin, sənayenin müxtəlif sahələrində tətbiq olunma imkanlarının öyrənilməsindən başlayıb.
Elektronlar, müasir cihazlarda və qurğularda çox mühüm rol oynayırlar, ona görə də onların xassələrinin öyrənilməsi çox vacibdir.
Elektronun ən mühüm xarakteristikası onun yükü və kütləsidir:
e= -1,6 · 10-19 Kl; ṃe =9,1·10-31kq
Elektronun yükünün və kütləsinin qiymətindən istifadə edərək göstərə bilərik ki, qarşılıqlı təsirdə elektronun özünü aparmasına - Kulon və ya qravitasiya qüvvələrindən hansı daha çox təsir edir:
(Fkulon ̸ Fcazibə )≈ 5.1012
Göründüyü kimi Kulon qüvvəsi qravitasiya qüvvəsindən çox-çox böyükdür. Ona görə də elektrona aid bütün hesablamalarda ancaq Kulon qüvvəsini nəzərə almaq lazımdır.
Eyni zamanda, elektromaqnit sahəsində elektrona təsir edən qüvvənin
F= qEsinα + qυBsinα
kimi olmasından istifadə edərək, onun hərəkətini tam təsvir etmək olar. E – elektrik sahəsinin intensivliyi, isə,ümumiyyətlə elektron hərəkət edərkən yaranan maqnit sahəsinin induksiyasıdır.
Metal nümunəsini vakuumda yerləşdirib onu qızdırmaqla elektron dəstəsi əldə etdikdən sonra bu dəstəni müəyyən nöqtəyə yönəltmək, elektrik sahəsi vasitəsilə onları sürətləndirmək, ləngitmək, perpendikulyar maqnit və elektrik sahələri vasitəsilə istənilən istiqamətdə meyl etdirmək mümkündür.
Tutaq ki, elektron dəstəsi, lövhələri metal tor şəklində olan müstəvi kondensatorun hansısa bir lövhəsindən keçərək onun elektrik sahəsinə i bucağı altında daxil olur, sonra isə kondensatorun o biri lövhəsindən çıxır (bunu kondansatorun hər iki lövhəsini metal tor şəklində hazırlamaqla və ya lövhələrin hər ikisini elektron dəstəsi üçün şəffaf ola biləcək çox nazik lövhələrdən hazırlamaqla əldə etmək olar).
Hesab edək ki, kondensa-torun elektrik sahəsinin istiqaməti elədir ki, o, daxil olan elektron-ların hərəkətini ləngidir. Bu halda elektronun sürətinin sahənin ekvi-potensial səthinə perpendikulyar olan toplananı
