Quyoshni o‘zi yasagan teleskop yordamida G. Galiley 1611 yili kuzatgan va undagi dog‘larni, o‘z o‘qi atrofida aylanish davrini aniqlagan.
Quyoshni o‘zi yasagan teleskop yordamida G. Galiley 1611 yili kuzatgan va undagi dog‘larni, o‘z o‘qi atrofida aylanish davrini aniqlagan.
Nemis olimi G. Shvabye1843 yilda Quyosh dog‘larining soni, uning faolligi davriy o‘zgarishini topdi.
Hozirgi davrda eng yaxshi ishlab chiqilgan gipoteza, rus akademigi O.Yu. Shmidt (1891-1956) ning o‘tgan asrning o‘rtalaridagi ishlariga asoslangan gipotezasi hisoblanadi.
Shmidt gipotezasiga muvofiq, planetalar o‘zi endigina shakllangan quyosh atrofida zarralari turli-tuman orbitalar bo‘ylab aylanib yurgan juda katta va sovuq gaz-chang buluti moddalaridan paydo bo‘lgan.
Shmidt gipotezasiga muvofiq, planetalar o‘zi endigina shakllangan quyosh atrofida zarralari turli-tuman orbitalar bo‘ylab aylanib yurgan juda katta va sovuq gaz-chang buluti moddalaridan paydo bo‘lgan.
Ammo hamon azaliy savollarga ilmiy asoslangan aniq javob yo‘q.
Dunyo qanday paydo bo‘lgan? U nimadan paydo bo‘lgan?
U katta portlash natijasida 12–18 milliard yil oldin paydo bo‘lgan bo‘lsa, nimaning ta’sirida paydo bo‘ldi?
Quyoshning paydo bo‘lishi
Vaqt o‘tishi bilan bu bulutning shakli o‘zgarib borgan, zarralarning to‘qnashishlari va ularning o‘zaro energiya almashinishi shunga olib kelgan-ki, bunda bulut asta-sekin yassilana borgan, zarralarning orbitalari esa aylanalarga yaqinlashib borgan.
Yirik zarralar o‘zlariga maydalarini qo‘shib olgan. Bir tomonga yo‘nalgan harakat ko‘payib borgan.
Moddaning quyuqlashgan bo‘laklari hosil bo‘lib, ular qalinligi diametriga qaraganda minglab marta kichik bo‘lgan disk shaklida taqsimlangan.
Eng yirik quyuqlashgan bo‘laklarning massasi tez ortib borgan. Keyin moddaning har xil kattalikdagi hosil bo‘lgan dastlabki «po‘k» guvalaklarning ko‘pchiligidan bir necha yirik jismlar-planetalar paydo bo‘lgan.
