R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11.8-jadval
“Sharq” fermer xo‘jaligida sotish rentabelligi va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar tahlili № Ko‘rsatkichlar O‘tgan yil Hisobot yili Qayta hisob- langan Farqi (+;-) shu jumladan Yalpi foyda summasi o‘zgarishi hisobiga Sotishdan olingan sof tushum o‘zgarishi hisobiga 1 Yalpi foyda, ming so‘m 106442 99644 99644 -6798 x x 2 Mahsulot sotishdan olingan sof tushum, ming so‘m 653350 683292 653350 +29942 x x 3 Sotish rentabelligi, % 16,3 14,6 15,2 -1,7 -1,1 -0,6 11.8-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “Sharq” fermer xo‘jaligida sotish rentabelligi darajasi o‘tgan yili 16,3 foizni tashkil etgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich hisobot yilida 14,6 foizga teng bo‘lgan. Demak, sotish rentabelligi darajasi o‘tgan 257 yilga nisbatan hisobot yilida 1,7 foizga pasaygan. Bunday natija fermer xo‘jaligi uchun ijobiy holat hisoblanmaydi. Fermer xo‘jaligida sotish rentabelligi darajasining o‘tgan yilga nisbatan pasayishiga quyidagi omillar ta’sir ko‘rsatgan bo‘lib, ularning ta’sir darajalari quyidagicha bo‘lgan: - birinchi omil, yalpi foyda summasining hisobot yilida o‘tgan yilga nisbatan 6798 ming so‘mga kamayishi, sotish rentabelligi darajasini 1,1 foizga pasayishiga olib kelgan: 15,2% – 16,3% = - 1,1 % - ikkinchi omil, mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan sof tushum summasining hisobot yilida o‘tgan yilga nisbatan 29942 ming so‘mga ko‘payishi, sotish rentabelligi darajasini 0,6 foizga pasayishiga ta’sir ko‘rsatgan: 14,6% – 15,2% = - 0,6 %. Bunda mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan sof tushum summasining o‘tgan yilga nisbatan hisobot yilida 4,58 foizga o‘sish darajasiga qaraganda, yalpi foyda summasining o‘tgan yilga nisbatan hisobot yilida 6,4 foizga kamayish darajasi yuqori bo‘lganligi bois, uning ta’sir darajasi (0,6 foiz) salbiy ta’sir ko‘rsatgan. Mazkur omillarning ta’siri natijasida sotish rentabelligi darajasi o‘tgan yilga nisbatan hisobot yilida 1,7 foizga pasayib ketgan. Shu sababli, “Sharq” fermer xo‘jaligi rahbariyati sotish rentabelligini oshirish choralarini ko‘rishi lozim. Tahlil natijalariga ko‘ra, fermer xo‘jaligida sotish rentabelligi darajasini oshirishning asosiy imkoniyatlari bo‘lib, mahsulot yetishtirish hajmini oshirish, sifatini yaxshilash hisobiga sotish bahosini oshirish va ishlab chiqarish tannarxi darajasini pasaytirish hisoblanadi. |