Редаксийа щейяти
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
175 sibətləri, ailə qurmaq, maliyyə dəstəyi, səhiyyə kimi bir çox problemləri həll etmək, şəxsiy- yətin tamamilə formalaşması, özünü bir peşə üçün yetişdirmək tələbənin qarşısında duran problemlərdir. Cəmiyyətin və bəşəriyyətin sosioloji, siyasi və iqtisadi problemləri onu daha yaxından maraqlandırır və düşündürür, hətta incidir; adət və ənənələr, dəyərlər, inanclar, hərə- kət və davranışlar üzərində daha şüurlu bir şəkildə baş sındırır. Kimliyini tapmağa çalışır. Or- ta təhsildə uşaq üçün bir peşə seçimi problemi mövcuddur. Ali təhsil zamanı isə gənc peşə seçməklə deyil, daxil olduğu təhsil proqramına uyğun peşədə yetişmə və buraxılışdan sonra iş tapmaq problemləri ilə məşğul olur. Bu səlahiyyət və məsuliyyəti daşıyan tələbənin dəstəyə ehtiyacı var. Tələbələrin böyük əksəriyyəti universitetə gələrkən ilk dəfə ailəsindən, yaşadığı mühitdən ayrılır, tamamilə fərqli bir mühitə düşür. Tyutorluq xidmətləri, ümumməktəblərdə kifayət qədər verilmədiyi və universitetə qəbulda çox sayda tələbə tanımadığı, özünə uyğunluğunu bilib-bilmədiyi fakültələrəgəlib düşdüyü üçün yaşama, qidalanma, sağlamlıq kimi bir çox problemlə qarşılaşır. Bütün bu problemlərlə qarşılaşan olan tələbələr yeniyet- məlikdən çıxma, gənclik dövrünə addım atma, varlıqlarını ortaya qoyma, bir sözlə, öz ayaq- ları üzərində dura bilmə mübarizəsi içindədirlər. Həmçinin məktəbin imtahan sistemi, əsasna- mələr, riayət edilməsi lazım olan qaydalar, yataqxanada qalacaq şagirdlər üçün dostları ilə ün- siyyət problemləri də yenə bu dövrdə onları gözləyir. Bütün bu problemlər barəsində tələbə- lərin ən böyük yardımı institusional olaraq müəllimlərdən almasını gözləmək olar. Amma bu xidmətlər dəqiq müəyyənləşdirilmədiyi və müəllimlərin anlayışlarından irəli gələn səbəblər- dən bu xidmətlər istənilən səviyyədə verilə bilinmir, bir çox problemlər yaşanır. Burada üzə çıxan nöqsanlar bütün tyutorluq xidmətlərinə təsir göstərir. Əsasən bütün təhsil xidmətlərinin birgə hərəkətə keçirilməsində üstünlük tyutorluq xidmətlərinə verilmişdir. Hal-hazırkı vəziyyətdə, adətən, hər sinifə tələbələrin akademik problemləri ilə məşğul olacaq bir tyutor təyin olunur. Tyutorların vəzifələri dərs proqramlarının keçirilməsi ilə yana- şı, ümumiyyətlə, tədrislə bağlı məsələlər haqqında məlumat vermək və idarəetmə ilə tələbə arasında ünsiyyəti təmin etməkdir. Tələbələrin özünü tanıması, şəxsiyyətinin formalaşması, problemlərin öhdəsindən gəlməsi, başqa insanlarla yaxşı ünsiyyət qurmaq üçün lazımi metod və bacarıqlar qazanması da tyutorların üzərinə düşən vəzifələrdəndir. Amma ali təhsil müəs- sisələrində təsirli tyutorluq xidməti verilmədiy üçün çox zaman bu cür problemlərlə müəllim- lər məşğul olmaq məcburiyyətində qalırlar. Bu baxımdan universitetin funksiyalarından biri təhsil xidmətlərinin keyfiyyətinin tələbələr tərəfindən necə qəbul edildiyinin müəyyənləşdirilməsi ali məktəblər üçün olduqca mühüm məsələdir. Təhsil prosesi yalnız sinifdəki akademik təhsillə məhdudlaşmır, tələbə ilə müəllimin sinif xaricindəki ünsiyyətini, təhsil proqramı və bütün tyutorluq fəaliyyətlərini əhatə edən bir prosesdir. Bu səbəblə tələbələrin təhsil prosesinə dair fikirləri hərtərəfli araşdırılmalıdır. Tələ- bənin sinifdə və kənarda ünsiyyəti tələbə üzərində çox mühüm təsirə malikdir. Tələbə və müəllim arasındakı sinifdən kənar münasibətlər, tələbələrin inkişafı, akademik uğurları, tə- ləbələrin özlərini kifayət qədər tanıyıb-tanımadıqları və özlərinə inamları təhsil xidmətlərinin keyfiyyətinin düzgün müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır. Müəllimləri ilə dərsdən kə- nar görüşən tələbələr bu ünsiyyət nəticəsində gələcək karyeraları istiqamətində daha çox dü- şünür, təhsil təcrübələrinə dair məmnunluq səviyyələri artır, intellektual inkişafları ilə bağlı uğurlar qazanırlar. Aparılan sorğularda tələbələr bunu etiraf edirlər. Universitet tələbələrinin təhsil xidmətlərinə dair qiymətləndirmələri, həm sinifdəki tələbə-müəllim münasibətlərini, həm də öyrənməyi asanlaşdıran şərtləri ehtiva edir. Təhsil prosesi ilə bağlı tələbənin məm- |