Refera t mövzu : “Torpaq yosunları ” Işlədi: magistr. E.Ş. Namazov

5.Yosunların ifraz etdiyi selik bilabasitə torpağın strukturlaşmasına kömək edir.

6.Yosunların tənəffüs nəticəsində əmələ gətirdikləri O₂ bitkilərin köklərinin oksigenə olan tələbatını ödəyir və eyni zamanda torpaqda yaşayan aerob bakteriya və göbələklərin inkişafları üçün şərait yaradır,bunlar da öz növbəsində üzvi maddələrin minerallaşma prosesini aparırlar.

7.Torpaqdakı yosunlar orada yaşayan ibtidailərin yemini təşkil edir.

8. Yosunların torpaq həyatındakı ən böyük rolu torpaqda azot rejimini tənzim etməkdir. Onlar bir tərəfdən torpaqda olan azotlu maddələri alıb,öz bədənlərində üzvi azotlu birləşmələrə çevirirlər və beləliklə də azotun bir hissəsi bitkilər tərəfindən mənimsənilən formaya keçir.Digər tərəfdən də burada olan yosunların bir çox növləri torpağın atmosfer hesabına azotlu maddələrlə zənginləşməsini təmin edirlər.

Hindastanda,yaponiyada və Çində göy-yaşıl yosunlardan düyü əkilən sahənin məh suldarlığını artırmaqda azot mənbəyi kimi istifadə olunur.

Yosunların böyük praktik əhəmiyyəti vardır, bunlar müxtəlif məqsədlər üçün istifadə oluna bilər. Hər şeydən əvvəl yosunlar əsas qida mənbələrindən biridir. Bunların bir çox növləri insan qidasını,dəniz heyvanlarının,xüsusilə balıqların, xərçəngkimilərin və s.yemini təşkil edir.Yosunlar suyun öz-özünə tənzimlənməsində , mineral suxurların parçalanmasında mühüm rol oynayır. Yosunların bəzi növlərindən polisaxarid-algin,qırmızı və qonur yosunlardan isə mikrobiologiyada geniş tətbiq edilən aqar-aqar alınır.Qonur yosunlardan alınan algin və alginatlar yapışdırıcı xüsusiyyətə malik olduğundan bunlar yeyinti məhsullarına,dərman preparatlarından həblər hazırlanmasında,kağıza,sintetik liflərə və plastik kütlələrə qatılır.

Yosunlar kosmosun fəth edilməsi problemində də böyük əhəmiyyətə malikdir. Onlar atmosferdə olan CO₂–ni mənimsəyib O₂ xaric edir. (Məsələn, xlo rella) Yosun ların torpaqda da rolu böyükdür.Bunların arasında atmosfer azotunu fiksə edən növlər də məlumdur.

Yosunların çoxalıb yayılması ilə dənizlərin ,göllərin, su hövzələrinin məhsuldar lığı hesablanır.

Yosunların ifraz etdiyi selik torpağın strukturuna təsir edir.Mikroskopik yosunların bir çoxu torpaqda yaşayan ibtidailərin qidasını təşkil edir.Humusun əmələ gəlməsində və bitkilərin oksigenlə təmin edilməsində bunlar böyük rol oynayır.Torpağın məhsuldarlığını artırmaqda bəzi yosunlardan gübrə kimi istifadə olunur.

Torpaqda mühüm rolu olan yosunlardan –prokariotlara aid olan göy yaşıl,əsil yosun lardan isə yaşıl və diatom yosunları göstərmək olar.