Referat bajardi:. Guruh: 94-21 arx hasanov Boburbek Qabul qildi: Mirzakarimov e farg’ona 2022

METALLORGANIK BIRIKMALAR — molekulasida metall — uglerod bogʻi boʻlgan organik birikmalar. «Metallorganik birikmalar» termini maʼlum darajada shartli. Sianidlar, karbidlar, baʼzi hollarda metallar karbonillari ham (Me—S bogʻi tutgan boʻlsa ham) anorganik birikmalar hisoblanadi. Bor, fosfor, kremniy, margimush va b. metallmaslarning organik birikmalari ham Metallorganik birikmalar jumlasiga kiradi. Shuning uchun keyingi vaqtlarda «elementoorganik birikmalar» degan umumiy nom koʻproq ishlatilmoqda. Ilk bor M. b. ni 1827-y. da V. Seyze (Seyze tuzi K[PtCl3(CH2=CH2)]H2O) sintez qilgan. Keyinchalik R. Bunzen margimush organik birikmalarni (1839), ingliz kimyogari E. Franklend dietil ruxni (1849) olgandan soʻng Metallorganik birikmalar kimyosiga asos solindi Li, Na, K, Rb, Cs, Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Zn, Cd, Hg, B, Al, Ga, In, Tl, Si, Sn, Pb, As, Sb, Bi kabi metallarning Metallorganik birikmalari yaxshi oʻrganilgan. Ular suyuq va qattiq holatdagi moddalardir. Koʻpchiligi organik erituvchilarda eriydi. Metallorganik birikmalar dan, ayniqsa, simob, qalay, qoʻrgʻoshin birikmalari juda zaharli. Metallorganik birikmalarning koʻpchiligi suv va kislorod bilan reaksiyaga faol kirishadi. Baʼzilari havoda, karbonat angidridli muhitda oʻzoʻzidan alangalanadi. Oraliq metallar — Ti, Zr, Y, Nb, Ta, Cr, Mo, U, Re, Fe, Ru, Os, Rh, Ir, Co va Ni ning organik birikmalari katta amaliy ahamiyatga ega. Metallorganik birikmalar dori moddalar, sof holdagi metallar, metallʻ qoplamalari olishda va organik moddalar sintezida ishlatiladi (yana Q. Grinyar reaksiyasi, Kucherev re-aksiyasi, Polimerlanish).

Magniy-, natriy-, rux-, simob- va litiyorganik birikmalar. Metallokompleks kataliz. Palladiyli katalizatorlar asosidagi sintezlar. Galogenli birikmalar, yuqori SN kislotalik xossasini namoyon qiladigan uglevodorodlardan olish. Kimyoviy xossalari. Kross-birikish reaksiyasi. Qo‘shimcha reaksiyalar. Metallorganik birikmalar asosida organik birikmalar sintezi.