Reja : Temir gruppachasi elementlarining umumiy tavsifi Temir – olinishi, xossalari, birikmalari

Bu kimmatbaxo metallning korroziyadan saklashni kupgina usullari ishlab chiqilgan.

• Bu kimmatbaxo metallning korroziyadan saklashni kupgina usullari ishlab chiqilgan.
• Kuchlanishlar qatorida temir vodoroddan chapda joylashgan. Unga suyultirilgan kislotalar oson ta'sir qiladi va Fe(2) tuzlariga aylanadi:
• Fe + 2HCl = FeCl2 + H2
• Fe + H2SO4 = FeSO4 + H2
•  
• Temir sovitilgan juda suyuq nitrat kislotada eriydi:
• 4Fe + 10HNO3 = 4Fe(NO3)2 + NH4NO2
•  
• Kizdirilganda temir konsentrlangan H2SO4 va 25% li HNO3 kislotada erib oksidlanish darajasi +3 ga teng bo'lgan temir tuzini xosil qiladi.
• 2Fe + 6H2SO4 = Fe2SO4 + 3SO2 +Q 6H2O
• Fe + 4HNO3 = Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
•  
• Konsentrlangan nitrat kislota temir sirtida oksid parda xosil bo'lishiga yordam beradi, natijada temir suyultirilgan kislotalar ta'siriga chidamli bo'ladi. Temir ishqorlarda deyarli erimaydi.
• Temir galogenlar singari kuchli oksidlovchilar bilan bevosita o'zaro ta'sir ettirilganda temir doimo +3 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi:
• 2Fe + 2Cl2 = 2FeCl3
•  
• Uta kizigan temir bug bilan reaksiyaga kirishadi: bunda suvdan vodorodni sikib chiqaradi, kizigan temir esa oksidga aylanadi, bu oksid doimo temir ikki oksid TeO yoki aralash oksid Fe3O4 dan iborat bo'ladi:
• Fe + H2O = TeO + H2
• 3Fe + 4H2O = Te3O4 + 4H2
•  
•  

Sof kislorodda kizdirilgan temir shiddat bilan yonib, temir kuyundisini xosil qiladi.

• Sof kislorodda kizdirilgan temir shiddat bilan yonib, temir kuyundisini xosil qiladi.
• 3Fe + 2O2 = Fe3O4
•  
• Temir kizdirilganda kuyidagi moddalar bilan birikadi:
• Fe + C = Fe3C
• Fe + S = FeS + 22,8 kkal
•  
• Temir ikki qator birikmalar - Fe(II) va Fe(III) birikmalarni xosil qiladi. Temirning ikki xil oksidi bor - Fe(II) oksid FeO va Fe(III) oksid Fe2O3. Tugri temirning aralash oksidi Fe3O4(FeO?Fe2O3) xam ma'lum. Bu oksid xam temir kuyundisi deb ataladi.
• Ikki valentli temir birikmalari:
• 1. FeO - temir ikki oksid - kora tusli, asos xossaga ega bo'lib, suvda va ishqorlarda erimaydi.
• Olinishi:
• Fe2O3 + CO ® (500oS) 2FeO + SO2
•  
• Undan tashqari temir (II) oksalat xavosiz joyda parchalanganda xam FeO chiqadi. FeO - kislotaldarda erib, Fe2Q tuzlarini xosil qiladi. Masalan:
• FeO + H2SO4 = FeSO4 + H2O
•  
• 2. Fe(OH)2 - FeO ga tugri keladigan gidroksiddir. FeO - suvda erimaganligi uchun Fe(OH)2 - bilvosita yul bilan olinadi:
• FeSO4 + 2NaOH = Fe(OH)2 + Na2SO4
•  
• Fe(ON)2 - ok qattiq modda,kuchsiz asos xossaga ega: bu gidroksid suvda erimaydi. Kislotalarda erib, Fe2Q tuzlarini xosil qiladi:
• Fe(OH)2 + 2HCl = FeCl2 + 2H2O
• Fe(OH2) - barkarorgidroksiddir,agar xavoda uzoq vaqt saklansa oksidlanib kungir qizil rangli Fe(OH)3ga aylanadi:
• 4Fe(OH)2 + O2 + H2O = 4Fe(OH)3