Nemis tarixchi iqtisodiy maktabining asoslari
Ushbu iqtisodiy fikr oqimining asosiy xarakteristikasi shundaki, uning mualliflari iqtisodiy faoliyat va madaniyat o'rtasidagi yaqin aloqalar mavjudligini himoya qildilar. Shuning uchun, ularga ko'ra, iqtisodiyot hozirgi paytda ham, o'tmishda ham mavjud bo'lgan hodisalarni o'rganish bilan cheklanishi kerak.
Nemis tarixchi maktabi iqtisodiy faoliyatga bo'lgan qarashlari tufayli klassik oqimlarning mutafakkirlariga qarshi bo'lgan. O'sha davrdagi ingliz-sakson olamida Jon Styuart Mill kabi mualliflar barcha madaniyatlarga taalluqli bo'lgan iqtisodiyotning universal qonunlarini topishga harakat qilishgan.
Shu sababli, nemis tarixchilari o'sha paytda ushbu fanning amaliyotchilari uchun ko'proq tarqalgan mantiqiy / deduktiv fikrlashdan ko'ra induktiv mulohazalardan foydalanganlar.
Ta'sir
Ushbu fikr oqimi o'sha davrning qolgan iqtisodiy nazariyalari bilan ajralib turadigan juda katta farqlarga qaramay, uning g'oyalari boshqa oldingi mualliflarning fikrlariga asoslangan edi.
Tarixchi maktabning birinchi himoyachilari asosan Gegel falsafasidan ichdilar. Ushbu muallif 19-asrda nemis idealizmining asosiy vakillaridan biri, shuningdek butun G'arbdagi eng muhim faylasuflardan biri bo'lgan.
Hegelning nemis tarixchi harakatiga ta'siri birinchi navbatda uning tarix haqidagi g'oyalariga asoslanadi. Faylasuf har bir yangi tizim, madaniyat va jamiyat avvalgi modellar tomonidan taqdim etilgan muammolarga javob sifatida paydo bo'ladi, deb o'ylardi, shuning uchun hozirgi holatni tushunish uchun o'tmishni o'rganish kerak.
Nemis tarixchi maktabi Darvinning evolyutsiya nazariyasining ta'siri tufayli ham paydo bo'ldi. Turlarning rivojlanishi haqidagi ushbu qarashning muvaffaqiyati ko'plab mutafakkirlarni iqtisodiy sohada shunga o'xshash nazariyani ishlab chiqishni xohladi.
Shu ma'noda tarixchi maktab haqidagi fikr Karl Marks fikridan ham kelib chiqadi. Ushbu muallif iqtisodiyotni tarixiy jihatdan sinfiy kurash, ya'ni u rivojlangan madaniyat belgilagan deb ta'kidlagan.
Boshqa tomondan, ushbu faylasuf singari, tarixchilar ham davlatlarning gullab-yashnashini ta'minlash uchun davlat aralashuvi zarur deb hisoblashgan.
Dostları ilə paylaş: |