Reja Asosiy tushuncha va ta’riflar. Ma’lumotlarni tasvirlash ifodalash

Algoritm.Bironta masalani echish uchun mo’ljallangan amallarningma’lum ketma-ketligi hisoblanadi.Algoritmlar quyidagi tamoyillarga asoslanishi kerak:

1. 
   Kiritish – bo’sh qiymat yoki bir nechta qiymatlarni kiritish mumkin bo’lishi;
   
2. 
   Chiqarish – kamida bitta qiymat chiqarilishi;
   
3. 
   Aniqlik – xar bir amal aniq va bitta ma’noga ega bo’lishi;
   
4. 
   Cheklilik–algoritm chekli sondagi amallardan tashkil topishi;
   
5. 
   Samaradorlilik – xar bit amal oddiy va soda bo’lishi kerak.
   

Algoritm samaradorligining asosiy ikkita o’lchami b uvaqt va xotira xajmi hisoblanadi.

Ma’lumotlar tuzilmasi (MT) – informatsion ob’ektning umumiy xossasi bo‘lib, mazkur xossa bilan biror bir dastur o‘zaro aloqador bo‘ladi. Ushbu umumiy xossa quyidagilar orqali tavsiflanadi:

1) mazkur tuzilmaning mumkin (qabul qilishi mumkin) bo‘lgan qiymatlari to‘plami;

2) mumkin bo‘lgan amallar (operatsiyalar) majmuasi;

3) tashkil etilganlik tasnifi.

Oddiy ma’lumotlar tuzilmasini ba’zan ma’lumotlar toifalari deb ham ataladi.

Odatda, ma’lumotlarni tasniflash quyidagi ko‘rinishdagi bosqichlarga ajratiladi:

1) abstrakt (matematik) bosqich;

2) mantiqiy bosqich;

3) fizik (jismoniy) bosqich.

Ma’lumki, ixtiyoriy ob’ekt, xodisa yoki biror bir jarayon tadqiq qilinayotganda uning modeli qurib olinadi. Model turlicha bo‘lishi mumkin, masalan, matematik model, fizik model va boshqa modellar. Ob’ekt, xodisa yoki biror bir jarayonni matematik model qurildi degani o‘sha qaralayotgan tizimni ma’lum bir matematik qonuniyatlar orqali, ya’ni matematik formulalar orqali ifodalanishidir.

Mantiqiy bosqichda ma’lumotlar tuzilmasini biror bir dasturlash tilida ifodalanishi tushuniladi.

Fizik(jismoniy) bosqichda esa informatsion ob’ektni mantiqiy tavsiflanishiga mos ravishda EXM xotirasida akslantirilish tushiniladi. EXM xotirasi chekli bo‘lganligi sababli, xotirani taqsimlash va uni boshqari muammosi yuzaga keladi.

Yuqoridan ko‘rinib turibdiki, mantiqiy bosqich bilan fizik bosqichlar bir biridan farq qiladi. Shu sababli, hisoblash tizimlarida mantiqiy bosqichni fizik bosqichga va aksincha, fizik bosqichni mantiqiy bosqichga akslantirish muamosi vujudga keladi.

Bu yerda MMT – mantiqiy ma’lumotlar tuzilmasi; FMT – fizik ma’lumotlar tuzilmasi;

Abstrakt bosqichda ihtiyoriy tuzilmani juftlik korinishda ifodalash mumkin, bu yerda D – elementlarning chekli to’plami bo’lib, ular, ya’ni elementlar ma’lumotlar turlari yoki ma’lumotlar tuzilmasi bo’lishi mumkin, R – esa munosabatlar to’plami bo’lib, mazkur munosabatlar hususiyatlari abstrakt bosqichda ma’lumotlar tuzilmalarini turlarini aniqlaydi.