Reja: Diplomatik yozishma

Esdalik yozishmalari qabul qilingan xalqaro shartnomalar, bitam va muzokaralar yuzasidan kengaytirilgan ma’lumot beruvchi xujjatdir. Unda shartnoma va bitimlarning amal qilipishi va kuchga kirishining uzaro kelishilgan qonun-qoidalari bayon etiladi. Ushbu konun-koidalar bilan kimlar, kaysi davlatlar va maxkamalarni tanishtirish zarurligi, ularning qushimcha yigilish muddatlari va ushbu xujjat uchun javobgar sanaluvchi idoralar kursatiladi. Esdalik yozishmasi oddiy qogozga hech qanday xurmat-e’zoz sòzlarisiz yoziladi, matn bevosita asosiy qismdan boshlanadi, murojaat qismi xam bulmaydi. Boshlanish qismida shartnoma va bitimlarning asosiy mazmuni va umumiy xulosasi bayon etilib, sung ularni amalga oshirish yul-yuriqlari kursatiladi. Matn oxirida ushbu xujjatni, yani esdalik yozishmasini kimlarrga etkazish zarurligi bayon etiladi. Sòng manzil (u qaerda tuzilgan bulsa) va sana yoziladi, muxr va imzo qòilmaydi.

Qaydnoma (protokol) diplomatik alokalar, munosabatlar, shartnoma, bitim, muzokaralar bayonnomasi bulib, u dam dip­lomatik xujjat xisoblanatsi va boshk;a bayonnomalardan tamomila fark kiladi. Unda ishtirok etdilar, kun tartibi, eshitildi, suzga chin,dilar, tsaror silindi kismlari, majlisraisi, kotibi kabilar bulmaydi. Aytilgan fikr-istaklar, karorlarning \ar biri aloxida xatboshidan beriladi. Sarlavxa urnida protokol kaysi masala yuzasidan tuzilganligi, sung unda ishtirok ettan davlatlar nomi kayd etiladi. Ox irgi xatboshida protokol kachon va kaerda, necha nusxada, kaysi tilda tuzilgani va kachondan boshlab kuch ga kirishi kursatiladi. Sung har ikki davlat nomidan ishtirok etgan vakillar lavozimi, ismi-sharifi yozilib, imzo va muxr bilan tasdiklanadi.